W skład majątku osobistego wchodzą przede wszystkim przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej, czyli de facto, przed zawarciem małżeństwa.
Wszelkie mienie jakie małżonek posiadał przed zawarciem małżeństwa nie wchodzi do majątku wspólnego.
Majątek osobisty stanowią też przedmioty majątkowe nabyte w trakcie trwania małżeństwa.
Zalicza się do nich :
- majątek nabyty przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił. (ta zasada nie dotyczy przedmiotów, które służą do prowadzenie gospodarstwa domowego i nie zostały wyraźnie zastrzeżone przez spadkodawcę lub darczyńcę dla jednego małżonka)
- prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom, np. wkłady majątkowe wniesione przez małżonka do spółki cywilnej, której jest wspólnikiem.
- przedmioty służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków, np. jego odzież, biżuteria, przedmioty związane z jego hobby.
- prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie, np. prawo dożywocia lub użytkowania, spółdzielcze lokatorskie prawo do mieszkania
- przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość,
- nagrody za osobiste osiągnięcia
- prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy,
Pobrane już wynagrodzenie za pracę lub dochody z działalności gospodarczej małżonka wchodzą w skład majątku wspólnego. Natomiast roszczenie o ich uzyskanie jest składnikiem majątku osobistego małżonka.
Konsekwentnie do majątku osobistego należą przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, a więc sumy uzyskane ze sprzedaży np. przedmiotu darowizny nie wchodzą do majątku wspólnego i przysługują tylko wcześniej obdarowanemu małżonkowi.
Zarząd takim majątkiem sprawuje tylko uprawniony małżonek . Majątek osobisty nie może też służyć do zaspokajania długów jakie obciążają drugiego małżonka.
Należy pamiętać, że w razie ustania małżeństwa przedmioty należące do majątku osobistego nie podlegają podziałowi. Dlatego tak ważne jest udokumentowanie źródła z jakiego pochodzą.
W przypadku darowizn należy zawsze dopilnować sporządzenia umowy i zachować ją.