Opinie biegłych
W sądach kościelnych najczęściej korzysta się z pomocy biegłych w dziedzinie psychologii, psychiatrii, seksuologii, ginekologii oraz grafologów. Również strona może powołać biegłego do udziału w procesie, jednak tylko za zgodą sędziego. Są dwa sposoby wprowadzenia uzupełniającego dowodu z opinii biegłego. Po pierwsze sędzia może dopuścić jako środek dowodowy opinię pozaprocesową, czyli taką, która została sporządzona nie na użytek toczącego się procesu, ale w innych okolicznościach. Jeżeli jej treść odpowiada potrzebom procesu, sędzia może ją włączyć do akt sprawy. Musi jednak spełniać podstawowy warunek. Musi to być opinia fachowa.
Natomiast drugi sposób dopuszczenia opinii biegłego prywatnego jako środka dowodowego to wprowadzenie biegłego pomocniczego. Sędzia ocenia to z punktu widzenia potrzeb procesu i jeśli nie ma podejrzenia działania na zwłokę czy innych prób manipulacji, wyraża zgodę na wprowadzenie tego dowodu. Dobrze, jeżeli taki ekspert jest powołany z listy rzeczoznawców na stałe współpracujących z sądem biskupim, ponieważ to gwarantuje ich przygotowanie do udziału w procesie. Jednak sędzia nie może bezwzględnie wymagać tego od stron. O wprowadzeniu takiego biegłego do procesu należy poinformować pozostałe strony.
Biegły prywatny może spełniać w procesie dwie zasadnicze role. Pierwszą z nich jest obecność przy sporządzaniu opinii przez biegłego sądowego. Może być obecny w czasie wszystkich prac potrzebnych do sporządzenia opinii. Tę rolę można określić jako zadanie zaopiniowania na rzecz strony sposobu i merytorycznej wartości opinii biegłego sądowego. Drugą funkcją eksperta powołanego z inicjatywy strony jest sporządzenie odrębnej opinii. W praktyce działa wtedy jako odrębny rzeczoznawca. Role to mogą być oczywiście połączone. Sędzia może też dopuścić opinie biegłych sporządzone wcześniej. Wspomnieć trzeba, że sędzia może także dopuścić opinię biegłego sporządzoną w czasie trwania sprawy rozwodowej.
Oględziny sądowe i wizja lokalna
Oględziny sądowe to środek dowodowy polegający na bezpośrednim zbadaniu jakiegoś miejsca, lub jakiejś rzeczy przez sędziego, celem ustalenia pewnych faktów mających związek ze sprawą. Inaczej mówiąc polegają one na zbadaniu osoby lub rzeczy. Natomiast wizja lokalna polega na przybyciu do jakiegoś miejsca i bezpośrednim obejrzeniu przez sędziego.
Zobacz: Dowody w procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa
Domniemanie
Domniemanie jest to prawdopodobne wnioskowanie o rzeczy niepewnej – taką definicję formułuje Kodeks Prawa Kanonicznego. Innymi słowy jest to wniosek dotyczący logicznego skutku znanych faktów. Rozróżnia się domniemania prawne i sędziowskie.
Prawne są to te, które wynikają z ustawy, uwzględniającej doświadczenie, uznaje określone fakty za udowodnione w przypadku, gdy nie ma dowodów przeciwnych. Domniemania prawne dzielą się na zwykłe i kwalifikowane. W przypadku zwykłych ustawa dopuszcza bezpośrednie przeprowadzenie przeciwko nim przeciwdowodów. Natomiast domniemania kwalifikowane, to te przeciwko którym możliwe jest przeprowadzenie jedynie pośredniego dowodzenia ich nieprawdziwości. O domniemaniach sędziowskich, czyli faktycznych, mówimy wtedy, gdy stanowią one wniosek wyprowadzony z prawdziwych przesłanek.