Unieważnienie małżeństwa: przyczyny

Brak odpowiedniego wieku

Pierwszą z przyczyn unieważnienie, którą wymienia Kodeks rodzinny i opiekuńczy jest zawarcie małżeństwa przed osiągnięciem odpowiedniego wieku. Dla mężczyzny taki wiek wynosi 18 lat. Zasadniczo taka sama granica została ustalona dla kobiety, jednakże kobieta może zawrzeć związek małżeński, jeżeli ukończyła 16. rok życia i uzyskała zgodę sądu opiekuńczego, która jest wydawana z ważnych powodów, a z okoliczności wynika, że zawarcie małżeństwa będzie zgodne z dobrem nowopowstałej rodziny. Za taki ważny powód często jest uznawana ciąża małoletniej.

Aby kobieta zawarła związek małżeński przed osiągnięciem 18 roku życia, potrzebna jest zgoda sądu opiekuńczego.

Zasadniczo unieważnienia małżeństwa z powyższej przyczyny może żądać każdy z małżonków. Jednakże fakt, iż w chwili zawierania małżeństwa istniała przeszkoda wieku, nie powoduje, że będzie się na nią można zawsze powołać.

Ustawa zawiera dwa wyraźnie wyłączenia. Po pierwsze, nie można unieważnić małżeństwa z powodu przeszkody wieku, jeżeli małżonek osiągnął wymagany ustawą wiek przed wytoczeniem powództwa. Drugie wyłącznie stanowi również ograniczenie podmiotowe, mianowicie mąż nie może żądać unieważnienia małżeństwa, jeżeli jego żona zaszła w ciążę.

Jeżeli kobieta jest w ciąży, to tylko ona może żądać unieważnienia małżeństwa z powodu braku odpowiedniego wieku.  

Zobacz także: Jak wnieść powództwo o unieważnienie małżeństwa

Ubezwłasnowolnienie, choroba psychiczna i niedorozwój umysłowy

Jeżeli małżeństwo zawarła osoba ubezwłasnowolniona całkowicie, to każdy z małżonków może w każdej chwili żądać unieważnienia zawartego małżeństwa. Podobnie unieważnienia można żądać, jeżeli małżonek dotknięty był w chwili zawarcia małżeństwa chorobą psychiczną lub niedorozwojem umysłowym. Ważne jest, aby któraś z wymienionych  przyczyn istniała w chwili zawarcia małżeństwa. Jednak nie jest to przesłanka wystarczająca. W sytuacji, kiedy ubezwłasnowolnienie zostało uchylone bądź zamienione na częściowe oraz w wypadku ustania choroby psychicznej żadne z małżonków nie może żądać unieważnienia małżeństwa z powodu istnienia tych stanów w chwili zawierania małżeństwa.

Zobacz także: Przeszkoda choroby umysłowej i niedorozwoju umysłowego

Bigamia

Kodeks rodzinny i opiekuńczy przewiduje tylko dwa przypadki, kiedy unieważnienia małżeństwa może żądać każda osoba mająca w tym interes prawny. Jednym z nich jest pozostawanie w związku małżeńskim w chwili zawierania nowego małżeństwa. Podobnie tylko dla dwóch wypadków Kodeks wprowadza wyłom w zasadzie, według której nie można unieważnić małżeństwa po jego ustaniu. Otóż w wypadku bigamii można to zrobić, pod warunkiem, że przyczyną ustania była śmierć osoby, która będąc w jednym związku małżeńskim, zawarła kolejny.