Unieważnienie małżeństwa – podstawowe zasady

Magdalena Golińska
aplikant radcowski
rozwiń więcej
Ustawodawca wyróżnił przeszkody unieważnienia małżeństwa / inforCMS
Zawarcie małżeństwa wiąże ze sobą pewne określone skutki. Pomimo że realnie one zaistnieją, unieważnienie małżeństwa w świetle prawa powoduje cofnięcie tych wszystkich skutków i uznanie że pewnych zdarzeń po prostu nie było.

Małżeństwo może być unieważnione tylko z przyczyn określonych w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Kodeks ten wskazuje na następujące przyczyny i przeszkody małżeńskie, którym zaistnienie może spowodować unieważnienie małżeństwa:

  • wiek (mniej niż 18 lat),
  • ubezwłasnowolnienie całkowite,
  • choroba psychiczna,
  • bigamia,
  • pokrewieństwo (w linii prostej oraz rodzeństwo),
  • powinowactwo (w linii prostej),
  • przysposobienie.

Ponadto małżeństwo może zostać unieważnione z powodu wad oświadczenia woli, wśród których rozróżniamy:

  • brak świadomości,
  • błąd co do tożsamości drugiej strony,
  • bezprawna groźba.

Zobacz serwis: Zawarcie małżeństwa

W niektórych wypadkach prawo dopuszcza zawarcie małżeństwa przez pełnomocnika. Przyczyny unieważnienia małżeństwa mogą zatem leżeć także w nieprawidłowo sporządzonym pełnomocnictwie.

Wszystkie te przeszkody i przyczyny unieważnienia małżeństwa zostaną szczegółowo omówione w pozostałych artykułach niniejszego działu, w tym miejscu warto jednak pamiętać o kilku podstawowych rzeczach dotyczących tej kwestii.

Po pierwsze sąd orzeknie nieważność małżeństwa w oparciu o jedną lub kilka wskazanych wyżej przeszkód tylko jeżeli zaistniały one w momencie zawierania małżeństwa. Chodzi tutaj bowiem o nieważność samego aktu wstępowania w związek małżeński. Ponadto, jeżeli już małżeństwo zostanie unieważnione, to wywiera to taki skutek jak rozwód, przy czym małżonek który wiedział o istnieniu przeszkody i zawarł małżeństwo w złej wierze traktowany jest jako małżonek winny rozkładowi pożycia.

I ostatnią rzeczą jaką należy zapamiętać jest to, że nie można unieważnić małżeństwa po jego ustaniu. Dotyczy to wszystkich przypadków z wyjątkiem pokrewieństwa małżonków i bigamii.

Zadaj pytanie: Forum

Prawo
Czy zachowek po rodzicach przepada?
20 maja 2025

Kto ma prawo do zachowku po rodzicach i od czego zależy jego wysokość? Czy roszczenie o zachowek się przedawnia? Oto najważniejsze przepisy i terminy!

Rozprawa przed TSUE ws. WIBOR-u. Nie będzie przełomu?
20 maja 2025

W dniu 11 czerwca 2025 r. w Luksemburgu odbędzie się rozprawa przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w sprawie C-471/24. Jest to wynik pytań prejudycjalnych skierowanych przez Sąd Okręgowy w Częstochowie, dotyczących interpretacji przepisów prawa unijnego w kontekście kredytów opartych na wskaźniku referencyjnym WIBOR. Pierwsza sprawa w TSUE dotycząca WIBOR-u budzi zrozumiałe zainteresowanie kredytobiorców, prawników i sektora bankowego. Warto jednak rozróżnić realny zakres tej sprawy od medialnych uproszczeń. Nadchodząca rozprawa nie przyniesie jeszcze żadnego rozstrzygnięcia.

Kiedy ostatnia wielka debata prezydencka 2025? Druga tura pomiędzy Trzaskowskim i Nawrockim
20 maja 2025

Zapowiadana jest ostatnia wielka debata prezydencka przed drugą turą wyborów w 2025 roku. Kiedy odbędzie się debata Karola Nawrockiego i Rafała Trzaskowskiego? Gdzie będzie można obejrzeć debatę?

Biejat i Hołownia popierają Trzaskowskiego [Druga tura]
20 maja 2025

Magdalena Biejat i Szymon Hołownia popierają Rafała Trzaskowskiego w drugiej turze wyborów prezydenckich 2025 r. Na ile procent może liczyć kandydat na Prezydenta RP?

[Boże Ciało] Długi czerwcowy weekend 2025. Gdzie dojedziesz tanio pociągiem prosto z Polski? W czerwcu rusza nowy zagraniczny kierunek
20 maja 2025

Planując zagraniczny wyjazd na czerwcowy długi weekend, warto rozważyć podróż koleją. Z Polski kursują bezpośrednie pociągi m.in. do Czech, Austrii, Niemiec, Słowacji, Węgier oraz na Litwę. Nowością w letnim rozkładzie będzie również bezpośrednie połączenie do Chorwacji, dostępne już od czerwca.

Kogo poprze Mentzen? [Druga tura]
20 maja 2025

Od tego, kogo poprze Mentzen może zależeć wynik drugiej tury wyborów prezydenckich 2025 r. Dlatego wszyscy tak czekają na informację od Sławomira Mentzena: Trzaskowski czy Nawrocki?

Grozi Ci grzywna 81 tys. zł lub 10% obrotu. Nowe unijne prawo uderzy w tysiące polskich firm
20 maja 2025

Już za chwilę tysiące firm w Polsce mogą stanąć przed poważnym zagrożeniem – nowa unijna dyrektywa EAA oznacza obowiązkowe zmiany, których zignorowanie może skończyć się katastrofą finansową. Kary sięgają nawet 10% rocznego obrotu lub ponad 81 tys. zł. Wystarczy jedna skarga klienta, by urzędnicy wszczęli kontrolę i nałożyli sankcje. Masz czas tylko do 28 czerwca 2025 r. Potem może być za późno.

Czternasta emerytura w 2025 r. Jaka kwota brutto - netto: najniższa emerytura, czy Rada Ministrów da więcej? Kiedy wypłata?
20 maja 2025

Dodatkowe roczne świadczenie pieniężne dla emerytów i rencistów, potocznie zwane czternastą emeryturą, będzie w 2025 roku wypłacone we wrześniu, podobnie jak w poprzednich dwóch latach. Tak wynika z założeń projektu rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie określenia miesiąca wypłaty kolejnego dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego dla emerytów i rencistów w 2025 r., opublikowanych 20 maja 2025 r. Najprawdopodobniej "czternastka" wyniesie w 2025 roku 1878,91 zł brutto (ok. 1709,81 złotych netto), a więc tyle, ile wynosi najniższa emerytura. Choć ustawa daje Radzie Ministrów prawo podwyższenia tej kwoty.

Jeśli Trzaskowski wygra wybory na Prezydenta Polski, co z prezydenturą Warszawy?
20 maja 2025

Jeżeli Rafał Trzaskowski wygra wybory na Prezydenta Polski, nie może być jednocześnie prezydentem Warszawy. Zakazuje tego Konstytucja RP. Co z prezydenturą stolicy? Mieliśmy już taki przypadek w historii.

Resort zdrowia: kamery w gabinetach lekarskich, przebieralniach, na sali operacyjnej - nawet bez zgody pacjenta
20 maja 2025

Przepisy dotyczące monitoringu w placówkach medycznych wywołały gorącą dyskusję, która wciąż trwa, ponieważ wciąż Rzecznik Praw Obywatelskich broni praw pacjentów, a Ministerstwo Zdrowia powołuje się na konieczność ich bezpieczeństwa i nie chce zmian. Z jednej strony celem przepisów jest rzeczywiście zwiększenie bezpieczeństwa pacjentów, a z drugiej – pojawiają się poważne obawy o naruszenie prawa do prywatności i ochrony danych osobowych. Ten problem wraca, szczególnie mając na uwadze ostatnie okoliczności i śmierć lekarza w jednym z krakowskich szpitali, po ataku pacjenta.

pokaż więcej
Proszę czekać...