Minister Sprawiedliwości Krzysztof Kwiatkowski wziął udział w posiedzeniu Rady Ministrów Sprawiedliwości Unii Europejskiej, która 9 listopada 2010 r. odbyła się w Brukseli. W trakcie spotkania zaprezentowane zostały dwa niezwykle ważne dokumenty UE, poruszające m.in. problem tzw. dopalaczy.
I. Sprawozdanie roczne Europejskiego Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii Stan problemu narkotykowego w Europie 2010
- Problematyka dopalaczy poruszana jest przede wszystkim w Rozdziale 8 Sprawozdania – mówi Minister Sprawiedliwości Krzysztof Kwiatkowski. – W Raporcie czytamy m.in., że w ostatnich latach pojawiła się duża liczba nowych, nieobjętych kontrolą związków syntetycznych, sprzedawanych jako tzw. dopalacze. Występują one w różnych postaciach i używane są na różne sposoby, co powoduje problemy w gromadzeniu i interpretacji danych dotyczących ich rozpowszechniania – relacjonuje Minister.
Pozostałe najważniejsze tezy Sprawozdania dotyczące dopalaczy to m.in.:
* rynek dopalaczy charakteryzuje się szybkością z jaką dostawcy omijają kontrolę narkotyków poprzez oferowanie wciąż nowych alternatyw;
* sprzedaż dopalaczy następuje za pośrednictwem Internetu lub smart shopów, a sprzedaży towarzyszy reklama przy pomocy agresywnych i wyrafinowanych strategii marketingowych oraz często celowo nieprawidłowe oznakowanie produktów;
* badania zidentyfikowały pokaźną liczbę sklepów internetowych oferujących dopalacze, często obok narkotyków. Najwięcej takich sklepów zidentyfikowano w Wielkiej Brytanii, Niderlandach i Niemczech oraz w Polsce, Francji i na Węgrzech;
Badania wskazały na poważną skalę używania dopalaczy przez konsumentów. W 2008 r. w badaniu w Polsce używanie dopalaczy zgłosiło 2,6% uczniów; w Niemczech (Frankfurt) 6% uczniów w wieku 15 -18 lat zgłosiło przynajmniej jednokrotne użycie tzw. spice (mieszanki do palenia z dodatkami syntetycznymi o działaniu psychoaktywnym); w Wielkiej Brytanii 56,6% bywalców klubów zgłosiło stosowanie dopalaczy.
Wedle Sprawozdania rozwój rynku dopalaczy stanowi jedno z wyzwań dla obecnych modeli polityki antynarkotykowej. Potrzebne jest spójniejsze podejście, obejmujące zarówno substancje nielegalne, jak i legalne. Należy ustalić, jak ta potrzeba może być przełożona na odpowiednie ramy regulacyjne kontrolne.
Ustalenia Sprawozdania Centrum są potwierdzeniem polskich doświadczeń i pokazują, że problem dopalaczy jest poważny i nie dotyczy tylko naszego kraju. Stanowią więc dobrą podstawę do dalszych prac także w ramach UE – mówi Minister Krzysztof Kwiatkowski.
Europejskie Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii jest agencją Unii Europejskiej, której zadaniem jest dostarczanie UE i jej państwom członkowskim obiektywnych, rzetelnych i porównywalnych informacji o narkotykach i narkomanii. Działa od 1995 r. na mocy Rozporządzenia Rady (EWG) nr 302/93.
Monitorowaniu przez Centrum podlegają: profilaktyka, lecznictwo, skala używania narkotyków, sposoby używania narkotyków, dostępność narkotyków, problemy związane z narkotykami, przestępczość związana z narkotykami, postawy społeczne wobec narkotyków i narkomanii. Centrum udostępnia zebrane dane, publikując co roku raport.
Główna siedziba centrum znajduje się w Lizbonie. Centrum podlega bezpośrednio Komisji Europejskiej. Realizuje swoje zadania w bliskiej współpracy z krajowymi punktami referencyjnymi (Focal Points) w tzw. sieci Reitox obejmującymi instytuty naukowe i agendy rządowe zajmujące się problemami narkotyków i narkomanii na szczeblu krajowym (w Polsce: Centrum Informacji o Narkotykach i Narkomanii ulokowane w Krajowym Biurze ds. Przeciwdziałania Narkomanii, podległym Ministrowi Zdrowia).
Zobacz serwis: Sprawy karne
W trakcie posiedzenia Rady Ministrów Sprawiedliwości UE zaprezentowano także:
II. Raport Komisji Europejskiej dotyczący przeglądu postępu w realizacji w 2010 r. Planu Działania UE w sprawie narkotyków (2009-2012)
Raport jest efektem pierwszego przeprowadzonego przez Komisję Europejską przeglądu Planu działania UE w sprawie narkotyków na lata 2009 -2012. Główne tezy Raportu zaprezentowała Viviane Reding, Komisarz UE ds. sprawiedliwości, praw podstawowych i obywatelstwa.
Główne tezy Raportu dotyczące dopalaczy:
- w ostatnim czasie obok tradycyjnych legalnych i nielegalnych substancji psychoaktywnych, takich jak alkohol czy kokaina, konsumenci uzyskali dostęp do szerokiego wachlarza nowych substancji określanych jako dopalacze, sprzedawanych przez Internet, w head shopach lub przez dilerów na ulicach;
- szybkie pojawianie się nowych substancji psychoaktywnych – dopalaczy stało się jednym z głównych wyzwań dla polityki antynarkotykowej. Państwa starają się ograniczyć rozpowszechnianie się tych substancji niosących ze sobą ryzyka zdrowotne i społeczne, które w znacznej mierze są nieznane. Nieznające granic kanały dystrybucji, takie jak Internet oraz szybkość, z jaką jedne substancje zastępowane są innymi, dodatkowo komplikują zadanie;
- rynek narkotyków, na którym występują obok siebie tradycyjne i nowe – legalne i nielegalne substancje, wymaga odpowiedzi w ramach kompleksowej polityki antynarkotykowej;
- Komisja Europejska prowadzi obecnie ocenę funkcjonowania Decyzji Rady 2005/387/JHA w sprawie wymiany informacji, oceny ryzyka i kontroli nowych substancji psychoaktywnych i przedstawi propozycje jej zmiany, tak aby lepiej można było sobie radzić z rozszerzającym się rynkiem nowych substancji.
Decyzja Rady 2005/387/JHA:
- ustanawia mechanizm wymiany informacji między państwami członkowskimi UE, za pośrednictwem EUROPOL-u i Europejskiego Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii, o nowych substancjach psychoaktywnych,
- określa procedurę przygotowania oceny ryzyka, jakie niosą ze sobą nowe substancje (tzw. Wspólny Raport, zawierający szczegółowe informacje dot. danej substancji, np. jej składu chemicznego, występowania na rynku, używania przygotowują EUROPOL-u i Europejskie Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii, a następnie, na wniosek Rady, Centrum przygotowuje Raport dot. Oceny Ryzyka)
- definiuje procedurę poddawania kontroli nowych substancji psychoaktywnych (na podstawie w/w Raportu Centrum Komisja Europejska występuje z inicjatywą poddania nowej substancji środkom kontrolnym – wpisania jej na listę substancji niedozwolonych. W braku inicjatywy Komisji z inicjatywą mogą wystąpić państwa członkowskie. Jeśli Rada zdecyduje o poddaniu nowej substancji środkom kontrolnym, tj. wyda stosowną decyzję, państwa powinny „dążyć” do podjęcia tak szybko jak to możliwe, ale nie później niż w ciągu roku, niezbędnych środków w swoim prawie wewnętrznym).
- Raport Komisji również potwierdza, że dopalacze stanowią obecnie jedno z poważniejszych wyzwań w polityce antynarkotykowej w państwach UE – przyznaje Minister Krzysztof Kwiatkowski. – Wyzwanie to wymaga to podjęcia odpowiednich działań, także na szczeblu UE, choć Komisja podkreśla, że polityka antynarkotykowa w przeważającej mierze stanowi odpowiedzialność państw członkowskich - dodaje.
Takim konkretnym działaniem, po wystąpieniu przez Komisję w dniu 20 października br. z wnioskiem do Rady o poddanie kontroli (wprowadzenie zakazu) mefedronu, ma być zapowiedziana w Raporcie inicjatywa nowelizacji Decyzji Rady 2005/387/JHA.
Źródło: Ministerstwo Sprawiedliwości