Uczestnictwo w obwodowej komisji wyborczej na zwolnieniu lekarskim - stanowisko resortu pracy
W orzecznictwie sądowym wykonywanie zadań członka komisji zasadniczo nie jest uznawane za zatrudnienie i zarobkowanie. Natomiast w przypadku, gdy członek komisji przebywa na zwolnieniu lekarskim pełnienie przez niego tej funkcji może być przeszkodą w osiągnięciu celu tego zwolnienia, jakim jest odzyskanie zdolności do pracy, i w konsekwencji oznaczać utratę prawa do zasiłku chorobowego. Tak uznał resort pracy w odpowiedzi z 13 września 2023 r. na interpelację poselską nr 44051.
Ubezpieczony traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia
Minister rodziny i polityki społecznej w odpowiedzi na interpelację nr 44051 w sprawie pełnienia funkcji członka obwodowej komisji wyborczej i związanego z tym ryzyka utraty należnych zasiłków i świadczeń, wyjaśniła, że "ubezpieczony wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia.
Przepisy ustawy zasiłkowej określają bowiem dwie odrębne przesłanki utraty prawa do zasiłku chorobowego:
- wykonywanie pracy zarobkowej w okresie orzeczonej niezdolności do pracy;
- wykorzystanie zwolnienia od pracy w sposób niezgodny z celem zwolnienia.
Podmiotami uprawnionymi do kontrolowania ubezpieczonych co do prawidłowości wykorzystywania zwolnień od pracy zgodnie z ich celem jest ZUS oraz płatnicy składek, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych. Kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy może podlegać każde zwolnienie bez względu na wskazania lekarskie zamieszczone na zaświadczeniu lekarskim „chory powinien leżeć” lub „chory może chodzić”.
Wykonywanie zadań członka komisji wyborczej nie może być w żaden sposób utożsamiane z zarobkowaniem
W tym miejscu warto mieć na uwadze również treść uzasadnienia do wyroku Sądu Okręgowego w Ostrołęce z 29 czerwca 2015 r. (III Ua 9/15), w którym Sąd stwierdził, że „wykonywanie zadań członka komisji wyborczej nie może być w żaden sposób utożsamiane z zarobkowaniem. Funkcja ta ma charakter działalności społecznej, obywatelskiej wykonywanej dla dobra społeczności lokalnej, wyborców organów władz jednostek samorządu terytorialnego. Aktywność członka Komisji Wyborczej nie może być w jakikolwiek sposób uznana jako praca. Ma ona charakter ekwiwalentu za koszty dojazdu na czynności związane z przeprowadzaniem głosowania i ustalaniem jego wyników, koszty utraconego zarobku, straconego czasu. Nie ma ona jednakże wartości wymiernej w odniesieniu do wykonywanych przez taką osobę czynności. Dieta ta stanowi jedynie swoistą formę rekompensaty kosztów, jakie często może ponieść członek Komisji Wyborczej, aby wypełnić ciążące na nim zadania, obowiązki”. Co więcej Sąd ten uznał również, że w tym konkretnym – rozpatrywanym przez Sąd przypadku – udział pracownika w pracach wspomnianej komisji wyborczej nie mógł wpłynąć negatywnie na przebieg leczenia pracownika i stan jego zdrowia, bowiem, w ocenie Sądu, zadania jakie pracownik wykonywał nie wiązały się „z przesadnym wysiłkiem oraz stresem”.
Należy jednak pamiętać, że co do zasady orzeczenia sądów wiążą tylko w konkretnej, rozpatrywanej przez dany sąd, sprawie. Wyjątek stanowią jedynie uchwały pełnego składu Sądu Najwyższego, składu połączonych izb oraz składu całej izby (z chwilą podjęcia uzyskują one moc zasad prawnych i wiążą nie tylko inne składy orzekające Sądu Najwyższego, ale również wyznaczają kierunek w orzecznictwie innych sądów).
Podkreślić należy, że na gruncie orzecznictwa Sądu Najwyższego prezentowany jest pogląd, stosownie do którego przeszkodą w osiągnięciu celu zwolnienia lekarskiego, jakim jest odzyskanie zdolności do pracy, mogą być wszelkie zachowania pracownika (ubezpieczonego) utrudniające proces leczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z 14 grudnia 2005 r., III UK 120/05, OSNP z 2006/21-22/338 oraz wyrok tego Sądu z 4 listopada 2009 r., I UK 140/09). Dlatego też przy rozpatrywaniu (ocenie) czy konkretne zwolnienie lekarskie jest wykorzystywane zgodnie z jego celem niezbędne jest, w ocenie Sądu Najwyższego, uwzględnienie całokształtu okoliczności danego stanu faktycznego i rozstrzygnięcie sprawy w sposób indywidualny".
Źródło: www.sejm.gov.pl
Oprac. Bożena Goliszewska-Chojdak