Pojawiły się istotne zmiany w ustawie o systemie kaucyjnym. Jednak z poprawek dotyczy kaucji, która ma teraz podążać za produktem. Drugą ważną poprawką jest wykorzystanie logistyki zwrotnej przez sklepy. Trzecia zakłada umożliwienie operatorowi wnioskowania o dokumenty DPR.
Komentarz do projektu zmian w ustawie o systemie kaucyjnym. Anna Sapota, wiceprezes ds. public affairs dla Europy Północno-Wschodniej w grupie TOMRA: Warto przypomnieć jaki jest cel wprowadzenia systemu kaucyjnego w Polsce – to przede wszystkim ochrona środowiska i zabezpieczenie surowców, które nieubłaganie się kończą przy obecnych praktykach gospodarowania odpadami. Narzędzie to powinno spełniać warunki, które zagwarantują osiągalność wyznaczanych celów, zapewniając jednocześnie bezpieczeństwo i komfort jego funkcjonowania dla wszystkich zaangażowanych w jego rozwój stron, czyli producentów, sklepów, recyklerów oraz rządu, samorządów i konsumentów. Zmiany, które zostały wprowadzone w ustawie przybliżają nas do takiego właśnie modelowego rozwiązania.
Trzy poprawki do ustawy o systemie kaucyjnym: kaucja będzie podążać za produktem, wykorzystanie logistyki zwrotnej, umożliwienie operatorowi wnioskowanie o dokumenty DPR
Poprawka dotycząca kaucji, która ma teraz podążać za produktem jest niezwykle istotna. Zwiększa ona bezpieczeństwo systemu oraz pozwala stworzyć spójny system finansowania zwrotów kaucji konsumentom oraz rozliczeń z pozostałymi uczestnikami systemu.
Drugą ważną poprawką jest wykorzystanie logistyki zwrotnej przez sklepy. To ogromny krok w dobrym kierunku. Z jednej strony tworzymy synergię z codzienną logistyką sklepową – tą samą drogą, którą dostarczane są towary do sklepu, mogą wrócić zebrane w ramach systemu kaucyjnego opakowania. Pojawia się więc szansa na znaczące oszczędności finansowe po stronie operatora systemu, dzięki możliwości wykorzystania już funkcjonującej sieci transportu na tzw. „ostatniej mili”. Po drugie, tworzymy oszczędności środowiskowe, gdyż nie generujemy dodatkowej konieczności transportu pomiędzy sklepami a centrami dystrybucyjnymi. Agregujemy opakowania w punktach dystrybucyjnych, skracamy trasę, którą mogą przebywać opakowania przed sprasowaniem. To wszystko przekłada się na zmniejszenie emisji CO2.
Trzecim, dobrym rozwiązaniem jest umożliwienie operatorowi wnioskowania o dokumenty DPR. Jest to spójne z założeniem, że system kaucyjny jest metodą zbiórki opakowań w celu recyklingu (tak wynika z postanowień SUP), a faktycznym celem operatora powinno być zapewnienie recyklingu całego zebranego strumienia surowcowego.
Zapis dotyczący poziomów zbiórki opakowań do zmiany. Mankamentem jest również brak zapisów o organizacji parasolowej
Są też pewne punkty, które w naszej ocenie powinny trafić do ponownej weryfikacji. Wśród nich jest zapis dotyczący poziomów zbiórki. Rezygnacja ze stopniowego (co rok) podwyższania celów zbiórki między 77 a 90%, to zaprzepaszczenie szansy budowania coraz większej wydajności systemu. Stopniowanie zapewnia kontrolę poziomów zbiórki oraz odpowiednie dopasowywanie infrastruktury. Większość europejskich systemów z tego korzystało, a efektem tego są wyniki na poziomach 90/90+% zbiórki.
Kolejnym mankamentem jest brak zapisów o organizacji parasolowej. W Polsce mnogość operatorów systemu będzie wymagała wprowadzenia spójnych i przejrzystych zasad pomiędzy nimi, aby na rynku nie panował niepotrzebny chaos. To również ta organizacja byłaby odpowiedzialna za stworzenie standardów dotyczących procesów i technologii, czyli zespołu skutecznych narzędzi, które mają dbać o bezpieczeństwo systemu kaucyjnego, zapobiegając ryzyku i znacznie zmniejszając skutki potencjalnych oszustw odczuwalnych dla wszystkich jego uczestników. To cały zestaw reguł dotyczących opakowań, uczestników systemu, rodzajów zbiórki, komunikacji elektronicznej między podmiotami tworzącymi system oraz raportowania. Warto na sam koniec dodać, że w trakcie prac nad systemem kaucyjnym powinny zdecydowanie przyspieszyć prace nad rozszerzoną odpowiedzialnością producenta. System kaucyjny to sposób wykonywania ROP przez producentów napojów (objętych systemem) i powinien stanowić element większej, holistycznej całości. Dlatego jak najszybsza reforma ROP dla opakowań jest niezbędna.