Wcześniej czy później każdy spotka się z próbą cyberprzestępstwa. Cyberprzestępcy wymyślają coraz to nowe sposoby, żeby wyłudzić pieniądze i dane. Niestety, sposób postępowania w podejrzanej sytuacji nie jest oczywisty. Ministerstwo Cyfryzacji przedstawia kilka sposobów, jak uniknąć cyberzagrożeń, a nawet pomóc z nimi walczyć - pomoże w tym aplikacja mObywatel.
- Cyberprzestępcy wymyślają nowe sposoby, żeby nas okraść
- Po pierwsze – zachować ostrożność w trakcie rozmowy przez telefon
- Po drugie – zachować spokój i rozsądek
- Po trzecie - zgłosić sytuację przez aplikację mObywatel
Cyberprzestępcy wymyślają nowe sposoby, żeby nas okraść
– Internetowi przestępcy wciąż wymyślają nowe sposoby na to, aby wyłudzić nasze dane lub ukraść pieniądze – mówi wicepremier i minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski – Wykorzystują niewiedzę użytkowników internetu, a przede wszystkim ich emocje. Jeśli więc dojdzie do takiej próby, warto wiedzieć, jak się zachować i co równie ważne, czego na pewno nie robić. Niebezpiecznie zdarzenie najlepiej też od razu zgłosić do ekspertów od cyberbezpieczeństwa. Można to zrobić szybko i łatwo w aplikacji mObywatel dzięki usłudze Bezpiecznie w sieci – dodaje.
Ponieważ cyberprzestępcy sięgają po coraz to nowe sposoby, żeby wyłudzić dane i pieniądze, sposób postępowania w podejrzanej sytuacji nie jest oczywisty. Oto najważniejsze wskazówki, o czym pamiętać na co dzień, żeby uniknąć kłopotów lub przynamniej utrudnić zadanie cyberoszustom.
Po pierwsze – zachować ostrożność w trakcie rozmowy przez telefon
Połączenia telefoniczne najszybciej wzbudzają silne emocje. Pod wpływem chwili zaskoczona osoba może podjąć nieodwracalne w skutkach decyzje.
Dlatego, kiedy dzwoni telefon:
- Należy sprawdzić numer, z którego przychodzi połączenie. Jeśli jest nietypowy, a zwłaszcza zagraniczny, najlepiej zrezygnować z rozmowy. W przypadku odebrania połączenia, należy zweryfikować rozmówcę, np. rozłączając się i dzwoniąc samodzielnie do instytucji lub firmy, za której pracownika podaje się ta osoba. Jeśli rozmówca twierdzi, że jest przyjacielem lub kimś z rodziny, należy niezależnie skontaktować się z bliską osobą pod jej dotychczasowym numerem telefonu, aby potwierdzić zdarzenie;
- nie podpowiadać oszustom. Najlepiej prowadzić rozmowę tak, aby to rozmówca musiał podać kluczowe informacje, np. swoje nazwisko, okoliczności sprawy, dane reprezentowanej instytucji. Wiele osób pod wpływem emocji odruchowo pomaga przestępcom, podsuwając im gotowe odpowiedzi, jak np. nazwy firm, z których usług korzystają. Imiona, fakty lub inne udzielone informacje pomagają oszustom w tworzeniu wiarygodnej i jeszcze bardziej przekonującej historii, która pozwala manipulować ofiarą;
- nie podawać ważnych danych osobom, które mogą podszywać się pod pracowników instytucji, firm, urzędów lub kogoś bliskiego. W szczególności nie należy podawać loginów i haseł do bankowości internetowej, kodów weryfikacyjnych do płatności lub danych karty płatniczej. Nie należy też wykonywać instrukcji dzwoniącej osoby, w tym zwłaszcza robić przelewów, pobierać aplikacji lub programów.
Po drugie – zachować spokój i rozsądek
W niepokojącej sytuacji warto dać sobie czas do namysłu i pozwolić opaść emocjom. Najgorszym doradcą jest strach, panika lub przeciwnie – euforia. Jeśli nagle pojawia się informacja o wygranej w loterii, spadku lub przyznaniu świadczenia z urzędu, sprawa może mieć drugie dno.
Kiedy pojawia się nietypowy SMS, e-mail, połączenie lub wiadomość na komunikatorze, najlepiej:
- nie ulegać presji – wziąć głęboki oddech i wstrzymać się z działaniami do chwili, kiedy uda się potwierdzić najważniejsze fakty i wydarzenia. Czy bliskiej osobie naprawdę stała się krzywda? Czy na pewno jakiś rachunek nie został zapłacony? Czy wygrana na loterii to prawda?
- zasięgnąć porady. Czasem wystarczy rada bliskiej osoby, żeby uniknąć poważnych kłopotów. Warto podzielić się informacją o zdarzeniu i swoimi wątpliwościami. Być może ktoś z otoczenia doświadczył podobnej sytuacji lub wie o związanym z nią ryzyku i potrafi zawczasu pomóc;
- poznać sposoby radzenia sobie z cyberzagrożeniami. Szczególnie pomocne mogą okazać się artykuły na sprawdzonych stronach rządowych, w tym na stronie CERT Polska. Można też skorzystać z Bazy wiedzy w usłudze Bezpiecznie w sieci w aplikacji mObywatel. Znajdują się w niej ważne komunikaty, aktualne artykuły i ostrzeżenia.
Po trzecie - zgłosić sytuację przez aplikację mObywatel
Jeśli już zdarzy się podejrzana sytuacja, warto ją zgłosić. Najłatwiej zrobić to przez usługę „Bezpiecznie w sieci” w aplikacji mObywatel.
W usłudze można:
- zgłosić złośliwą stronę internetową, oszustwo (np. fałszywy sklep) lub inny incydent,
- znaleźć wskazówki, jak przekazać ekspertom podejrzany SMS lub e-mail,
- zgłosić nielegalne treści internetowe, np. pokazujące niepokojące zachowania wobec dzieci,
- skorzystać z Bazy wiedzy, w której dostępne są artykuły o cyberbezpieczeństwie oraz ważne ostrzeżenia przygotowane przez ekspertów CERT Polska.
Usługa umożliwia także uruchomienie powiadomień PUSH, dzięki którym użytkownik automatycznie otrzymuje w aplikacji ważne komunikaty dotyczące cyberbezpieczeństwa.