40-minutowe lekcje w szkołach od 1 marca br. – to postulat Niezależnego Związku Zawodowego Oświata Polska, w związku ze zbyt niskim – w jego ocenie – wzrostem wynagrodzeń nauczycieli w 2025 r. Skrócenie godziny lekcyjnej, ma stanowić swego rodzaju „urealnienie” pensji nauczycielskiej. Jako alternatywne rozwiązanie – Związek proponuje objęcie wynagrodzeniem przynajmniej części tzw. godzin „czarnkowych”, podczas których nauczyciele zobowiązani są pozostawać w szkole, w dyspozycji dla uczniów, wychowanków oraz ich rodziców, a za które nie należy im się dodatkowe wynagrodzenie.
- Wzrost wynagrodzeń nauczycieli w 2025 r.
- Od kiedy wyższe wynagrodzenia dla nauczycieli w 2025 r.?
- 5-proc. podwyżka wynagrodzeń nie satysfakcjonuje nauczycieli
- Celem urealnienia pensji nauczycielskich – NZZ Oświata Polska postuluje skrócenie lekcji do 40 minut lub objęcie wynagrodzeniem godzin „czarnkowych”
- Skrócenie godziny lekcyjnej do 40 min – wymagałoby zmiany rozporządzenia
Wzrost wynagrodzeń nauczycieli w 2025 r.
Od dnia 1 stycznia 2025 r. kwota bazowa dla nauczycieli (która stanowi podstawę kształtowania średniego wynagrodzenia nauczycieli) – zgodnie z art. 9 ust. 2 ustawy budżetowej na rok 2025 – została ustalona w wysokości 5 434,82 zł, co oznacza wzrost o 5% w stosunku do kwoty bazowej obowiązującej od dnia 1 stycznia 2024 r. (która wynosiła 5 176,02 zł). Ponadto – zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 21.11.2024 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2025 – średnie wynagrodzenie nauczyciela początkującego zwiększa się dodatkowo o 2,308%.
W 2025 r., średnie wynagrodzenia nauczycieli, kształtować się będą zatem na następujących poziomach:
- dla nauczyciela początkowego – 6 672,31 zł (co uwzględnia wyższą o 5% kwotę bazową i dodatkową podwyżkę o 2,308% i oznacza wzrost wynagrodzenia o 317,73 zł, w stosunku do roku 2024),
- dla nauczyciela mianowanego – 7 826,14 zł (co oznacza wzrost wynagrodzenia o 372,67 zł, w stosunku do roku 2024) i odpowiednio
- dla nauczyciela dyplomowanego – 10 000,07 zł (co oznacza wzrost wynagrodzenia o 476,19 zł, w stosunku do roku 2024).
Zgodnie z art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 26.01.1982 r. – Karta Nauczyciela – jednym ze składników średniego wynagrodzenia nauczycieli, jest wynagrodzenie zasadnicze, dlatego – w związku ze wzrostem tego pierwszego (tj. wynagrodzenia średniego) – zgodnie z projektem rozporządzenia Ministra Edukacji zmieniającego rozporządzenie w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (nr w wykazie prac legislacyjnych Ministra Edukacji: 62) – wzrosnąć ma również wynagrodzenie zasadnicze nauczycieli. Wzrost średniego wynagrodzenia nauczycieli – implikuje bowiem wzrost wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli i zależnych od niego dodatków.
Projekt ww. rozporządzenia Ministra Edukacji przewiduje zmianę tabeli, stanowiącej załącznik do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31.01.2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (Dz. U. z 2024 r., poz. 755), określającej wysokość minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego. Zgodnie z rozwiązaniem przewidzianym w projektowanym rozporządzeniu – od dnia 1 stycznia 2025 r., minimalne stawki wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli mają zostać zwiększone o 5%, w stosunku do minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego obowiązujących od dnia 1 stycznia 2024 r.
Ministerstwo Edukacji proponuje, aby minimalne stawki wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli z pierwszej grupy zaszeregowania płacowego (tj. posiadających tytuł zawodowy magistra z przygotowaniem pedagogicznym) wzrosły dla nauczycieli:
- nieposiadających stopnia awansu zawodowego (tj. nauczycieli początkujących) – o 245 zł,
- mianowanych – o 253 zł i odpowiednio
- dyplomowanych – o 296 zł.
W drugiej grupie zaszeregowania płacowego nauczycieli (tj. posiadających tytuł zawodowy magistra bez przygotowania pedagogicznego, tytuł zawodowy licencjata / inżyniera z przygotowaniem pedagogicznym, tytuł zawodowy licencjata / inżyniera bez przygotowania pedagogicznego, dyplom ukończenia kolegium nauczycielskiego, nauczycielskiego kolegium języków obcych lub pozostałe wykształcenie) natomiast – dla nauczycieli:
- nieposiadających stopnia awansu zawodowego (nauczycieli początkujących) – o 239 zł,
- mianowanych – o 246 zł i odpowiednio
- dyplomowanych – o 257 zł.
Od kiedy wyższe wynagrodzenia dla nauczycieli w 2025 r.?
Zgodnie z OSR projektu rozporządzenia Ministra Edukacji – podwyżka minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego, ma objąć 631 409,20 etatów nauczycielskich. Projekt ten, został aktualnie skierowany do konsultacji publicznych oraz opiniowania, które potrwają odpowiednio do 18 i 25 lutego br. Zgodnie z par. 2 projektu rozporządzenia natomiast – ma ono wejść w życie w dniu następujących po dniu ogłoszenia, ale z mocą wsteczną – od dnia 1 stycznia 2025 r.
Art. 30 ust. 11 Karty Nauczyciela stanowi jednak, iż – podwyższenie wynagrodzeń dla nauczycieli następuje nie później niż w ciągu 3 miesięcy po ogłoszeniu ustawy budżetowej, z wyrównaniem od dnia 1 stycznia danego roku. Ustawa budżetowa została ogłoszona w dniu 20 stycznia 2025 r., a zatem – nauczyciele powinni otrzymać podwyżki nie później niż do dnia 20 kwietnia 2025 r., z wyrównaniem od 1 stycznia 2025 r.
5-proc. podwyżka wynagrodzeń nie satysfakcjonuje nauczycieli
Zgodnie z opublikowanym w mediach społecznościowych komunikatem Niezależnego Związku Zawodowego Oświata Polska – 5-proc. wzrost pensji w 2025 r., nie jest jednak w żaden sposób satysfakcjonujący dla nauczycieli. Wyrażając swoje oburzenie tak niskim wzrostem płac – przedstawiciele NZZ Oświata Polska, zwracają uwagę, że nauczyciele „nie nadążają” nawet za emeryturami, które – od 1 marca br. – mają zostać zwaloryzowane o 5,5%.
– „Rząd właśnie ogłosił, że od 1 marca emerytury wzrosną o 5,5%. Według informacji ze strony Ministerstwa Pracy, celem tej waloryzacji jest „ochrona realnej wartości świadczeń emerytalno-rentowych”. Wysokość waloryzacji wynika z wzrostu przeciętnego wynagrodzenia o 9,5 % oraz wzrostu średniorocznych cen towarów i usług gospodarstw domowych emerytów i rencistów 3,6% w ciągu ostatniego roku. Wynagrodzenia nominalne nauczycieli mają być zwaloryzowane tylko częściowo (o 5%), co oznacza, że nie nadążają nawet za emeryturami. Pensje nauczycieli mogą być coraz mniej warte, w przeciwieństwie do emerytur. Przypomnijmy, że w ciągu ostatnich 10 lat wynagrodzenie nauczycieli spadło o 18 %. Rząd proponuje utrzymanie spadku na poziomie -13%.” – czytamy w komunikacie Związku.
Celem urealnienia pensji nauczycielskich – NZZ Oświata Polska postuluje skrócenie lekcji do 40 minut lub objęcie wynagrodzeniem godzin „czarnkowych”
W związku ze zbyt niskim – w ocenie NZZ Oświata Polska – wzrostem pensji nauczycielskich w 2025 r. – Związek postuluje urealnienie wynagrodzeń nauczycieli, poprzez skrócenie godziny lekcyjnej do 40 min. Jak argumentuje – jest to zastosowanie metody analogicznej do tzw. „downsizingu” (czyli – zmniejszania wielkości opakowań), która jest stosowana przez biznes, jeżeli ten nie może podwyższyć cen. Jak przykład podaje typową kostkę masła, które niegdyś – 250-gramowa – dzisiaj ma 200 g, a czasem jeszcze mniej.
„Jeśli zatem nie można urealnić pensji, to należy skrócić lekcje. Od 1 marca lekcja będzie zatem trwać 40 minut. A przynajmniej z takim postulatem występuje NZZ Oświata Polska. Alternatywny wariant to zaliczenie 2 godzin dyżurów "czarnkowych" do płatnego pensum.” – informuje NZZ Oświata Polska.
Godziny „czarnkowe” to tzw. godziny „dostępności” nauczycieli wprowadzone w 2022 r. decyzją byłego ministra edukacji narodowej Przemysława Czarnka. Zgodnie z art. 42 ust. 2f ustawy z dnia 26.01.1982 r. – Karta Nauczyciela – w ramach zajęć i czynności, wynikających z zadań statutowych szkoły, nauczyciel jest obowiązany do dostępności w szkole w wymiarze 1 godziny tygodniowo, a w przypadku nauczyciela zatrudnionego w wymiarze niższym niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć – w wymiarze 1 godziny w ciągu 2 tygodni, w trakcie której – odpowiednio do potrzeb – prowadzi konsultacje dla uczniów, wychowanków lub ich rodziców. Za spędzony czas w szkole w ramach powyższych godzin „dostępności”, nauczyciele nie otrzymują dodatkowego wynagrodzenia. Stąd pomysł Związku, aby – alternatywnie dla skrócenia godziny lekcyjnej – zacząć wynagradzać nauczycieli za choćby połowę czasu, spędzonego w szkole, w ciągu miesiąca, w ramach godzin „czarnkowych”.
Likwidacja tzw. godzin „czarnkowych”, za które nauczyciele nie otrzymują żadnego wynagrodzenia, była również postulatem interpelacji poselskiej nr 6664 do Ministra Edukacji z dnia 27 listopada 2024 r. W odpowiedzi na powyższą interpelację – w dniu 23 grudnia 2024 r. – Ministerstwo Edukacji poinformowało, że – jest otwarte na dyskusje w tym przedmiocie, ale bardziej skłania się ku ewentualnym korektom w zakresie tego, żeby owe godziny „dostępności", mogły być przez nauczycieli wykorzystywane również w inny sposób (np. rozszerzając listę możliwych czynności i działań nauczycieli w tym czasie), niż za ich całkowitą likwidacją. Jak poinformowało MEN – jest to też przedmiotem rozmów z przedstawicielami jednostek samorządu terytorialnego oraz nauczycielskich związków zawodowych, m.in. w ramach Zespołu do spraw pragmatyki zawodowej nauczycieli przy Ministrze Edukacji. Do dnia dzisiejszego – nic się jednak, w kwestii godzin „czarnkowych”, nie zmieniło.
Skrócenie godziny lekcyjnej do 40 min – wymagałoby zmiany rozporządzenia
Skrócenie godziny lekcyjnej z 45 do 40 min – wymagałoby zmiany rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28.02.2019 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli, zgodnie z którym – godzina lekcyjna trwa 45 minut, a jej skrócenie do czasu nie krótszego niż 30 min, dopuszczalne jest wyłącznie w uzasadnionych przypadkach i to pod warunkiem zachowania przy tym ogólnego tygodniowego czasu trwania zajęć edukacyjnych ustalonego w tygodniowym rozkładzie zajęć (par. 10 ust. 1 ww. rozporządzenia).
Niewykluczone, że na skutek postulatu NZZ Oświata Polska, który może nawet zamienić się w protest nauczycieli – tak właśnie, może nastąpić. Większość nauczycieli, która zabrała głos pod postem Związku – jest bowiem zdecydowanie za wprowadzeniem takiej zmiany.
Sprawdź »> Dziennik Gazeta Prawna - subskrypcja cyfrowa
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 26.01.1982 r. – Karta Nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 986 z późn. zm.)
- Ustawa budżetowa na rok 2025 z dnia 9 stycznia 2025 r. (Dz.U. z 2025 r., poz. 63)
- Ustawa z dnia 21.11.2024 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2025 (Dz.U. z 2024 r., poz. 1952)
- Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji zmieniającego rozporządzenie w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (nr w wykazie prac legislacyjnych Ministra Edukacji: 62)
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28.02.2019 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 2736)