Rada Ministrów rozpatrzy dziś, tj. we wtorek, 25 marca 2025 r. projekt o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw. Projekt zawiera m.in. propozycje regulacji, które mają na celu podwyższenie kwoty zasiłku pogrzebowego z 4 000 zł do 7 000 zł oraz objęcie tego świadczenia mechanizmem waloryzacji.
- Waloryzacja zasiłku pogrzebowego
- Automatyzacja przyznawania świadczenia
- Zasiłek celowy z pomocy społecznej z tytułu pogrzebu
- Negatywna opinia Ministra Finansów z 21.03.2025 r.
- Zmiany przepisów od kiedy?
We wtorek, 25 marca 2025 r. o godz. 12:00 odbędzie się posiedzenie Rady Ministrów. Podczas posiedzenia, Rada Ministrów rozpatrzy projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw. Zgodnie z założeniami projektu z 14 marca 2025 r. zasiłek pogrzebowy będzie przysługiwał w wysokości 7000 zł. Aktualnie zasiłek pogrzebowy wynosi 4 000 zł. Wysokość zasiłku pogrzebowego nie była zmieniana od 2011 r. Przed 2011 r. zasiłek pogrzebowy przysługiwał w wysokości 200 proc. przeciętnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu śmierci osoby, której koszty pogrzebu zostały poniesione.
Waloryzacja zasiłku pogrzebowego
Zgodnie z projektem nowelizacji, kwota zasiłku pogrzebowego będzie waloryzowana. Jest jednak jeden warunek. Kwota zasiłku pogrzebowego podlegać będzie waloryzacji od dnia 1 marca, jeżeli wskaźnik waloryzacji jest wyższy niż 105. Dla przypomnienia, Wskaźnikiem waloryzacji jest iloczyn średniorocznych wskaźników cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem. A sama waloryzacja polega na zwiększeniu kwoty zasiłku pogrzebowego o wskaźnik waloryzacji. Prezes ZUS będzie ogłaszał, w formie komunikatu, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, co najmniej na 7 dni roboczych przed najbliższym terminem waloryzacji, wskaźnik waloryzacji oraz kwotę zasiłku pogrzebowego. Zasiłek pogrzebowy będzie przysługiwał w wysokości obowiązującej w dniu śmierci osoby, której koszty pogrzebu zostały poniesione.
Automatyzacja przyznawania świadczenia
W projekcie znalazło się także rozwiązanie wprowadzające nowe rozwiązania dotyczące wydawania decyzji w sprawie ustalenia prawa do świadczenia. Po art. 118 dodany zostanie art. 118a. Wprowadza on możliwość podejmowania decyzji w oparciu o wyłącznie zautomatyzowane przetwarzanie danych osobowych.
Decyzja w sprawie przyznania świadczenia będzie mogła być podejmowana w oparciu o wyłącznie zautomatyzowane przetwarzanie danych osobowych, pod warunkiem zapewnienia osobie, której dotyczy podejmowane rozstrzygnięcie, prawa do otrzymania stosownych wyjaśnień co do podstaw podjętego rozstrzygnięcia oraz prawa do uzyskania interwencji ludzkiej, do wyrażenia własnego stanowiska i do zakwestionowania takiego rozstrzygnięcia. W stosunku do rozstrzygnięć następujących w drodze decyzji osoba, której dotyczy decyzja, może skorzystać z tych uprawnień w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.
Zasiłek celowy z pomocy społecznej z tytułu pogrzebu
W projekcie uwzględniono także zasiłek celowy na pokrycie uzasadnionych i udokumentowanych kosztów pogrzebu. Będzie mógł być przyznany osobie, która pokrywa koszty pogrzebu, jeżeli po osobie zmarłej nie przysługuje zasiłek pogrzebowy albo jeżeli osoba, która pokrywa koszty pogrzebu, jest uprawniona do zasiłku pogrzebowego i ponosi w związku z pogrzebem nadzwyczajne, trudne do przewidzenia, niemożliwe do pokrycia z kwoty zasiłku pogrzebowego koszty. Będzie przyznawany niezależnie od dochodu. Dana osoba otrzyma go pod warunkiem, że zwróci go w całości lub częściowo, jeżeli zostanie jej wypłacone po osobie zmarłej świadczenie od innej instytucji lub osoby (nie chodzi o zasiłek pogrzebowy). Zasiłek celowy będzie trzeba zwrócić także z masy spadkowej, jeżeli osoba ta jest spadkobiercą. Zasiłek celowy nie zostanie przyznany w przypadku, gdy po osobie zmarłej wypłacono świadczenie od innej instytucji lub osoby, z wyłączeniem zasiłku pogrzebowego.
By uzyskać zasiłek celowy trzeba będzie przedłożyć:
- odpis skróconego aktu zgonu albo odpis zupełny aktu urodzenia dziecka z adnotacją, że dziecko urodziło się martwe albo zaświadczenia lekarza lub położnej, że dziecko urodziło się martwe,
- dokument potwierdzający koszty pogrzebu, a jeżeli rachunki zostały złożone w banku lub Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych – kopie rachunków, potwierdzone przez bank za zgodność z oryginałem,
- oświadczenie o pokryciu kosztów pogrzebu w całości albo w części,
- oświadczenie, że po osobie zmarłej nie wypłacono świadczenia od innej instytucji lub osoby oraz że zmarły członek rodziny nie posiadał środków finansowych pozwalających na pokrycie zwiększonych kosztów pogrzebu,
- w przypadku, gdy zasiłek ma być wypłacony na konto, numer rachunku bankowego,
- zobowiązanie się osoby ubiegającej się o zasiłek do zwrotu części albo całości kwoty zasiłku:
- jeżeli tej osobie zostanie wypłacone po osobie zmarłej świadczenie od innej instytucji lub osoby, z wyłączeniem zasiłku pogrzebowego,
- z masy spadkowej, jeżeli osoba ta jest spadkobiercą.
Negatywna opinia Ministra Finansów z 21.03.2025 r.
Resort finansów w dalszym ciągu ma uwagi do projektu zakładającego zwiększenie zasiłku pogrzebowego. W uwagach wskazano, że minister finansów dalej podtrzymuje wielokrotnie wyrażaną negatywną opinię ws. waloryzacji/weryfikacji zasiłku pogrzebowego. W ocenie ministra finansów to rozwiązanie może powodować automatyczny i nieuzasadniony wzrost cen usług pogrzebowych.
Zmiany przepisów od kiedy?
Projekt zakłada wejście w życie zmian z dniem 1 stycznia 2026 r., z wyjątkiem art. 1 pkt 2, (chodzi o wydawanie decyzji w sprawie świadczeń w oparciu o wyłącznie zautomatyzowane przetwarzanie danych osobowych), który wchodzi w życie z dniem 1 czerwca 2025 r.