Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało projekt znaczącego zaostrzenia przepisów karnych – nowelizację Kodeksu wykroczeń oraz Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia. Celem jest położenie kresu bezkarności osób odpowiedzialnych za spowodowanie zagrożenia pożarowego, czy to celowo, czy przez rażące niedbalstwo. Projekt tej nowelizacji przewiduje między innymi podniesienie górnej granicy grzywny za takie wykroczenia z obecnych 5 tysięcy do nawet 30 tysięcy złotych. Sankcje mają być surowsze m.in. za wypalanie traw oraz rozniecanie ognia w lasach, na łąkach i torfowiskach. Założenia projektu tej nowelizacji zostały opublikowane 4 czerwca 2025 r. w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów.
- Wyższe kary za tworzenie zagrożenia pożarowego (np. poprzez palenie tytoniu) i wypalanie traw. Ministerstwo Sprawiedliwości proponuje bardziej surowe przepisy
- Jak jest obecnie
- Jakie zmiany proponuje Ministerstwo Sprawiedliwości
Wyższe kary za tworzenie zagrożenia pożarowego (np. poprzez palenie tytoniu) i wypalanie traw. Ministerstwo Sprawiedliwości proponuje bardziej surowe przepisy
Z uwagi na rosnącą liczby pożarów i ich niszczycielskich skutków, jak miało to miejsce niedawno w Biebrzańskim Parku Narodowym, gdzie ogień pochłonął blisko 450 hektarów cennych terenów zielonych, Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało projekt znaczącego zaostrzenia przepisów karnych – nowelizację Kodeksu wykroczeń oraz Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia. Celem jest położenie kresu bezkarności osób odpowiedzialnych za spowodowanie zagrożenia pożarowego, czy to celowo, czy przez rażące niedbalstwo.
Proponowane przez Ministerstwo Sprawiedliwości zmiany mają dotyczyć przede wszystkim konsekwencji prawnych za rozniecanie ognia w miejscach takich jak lasy, łąki i torfowiska, a także w odległości mniejszej niż 100 metrów od nich. Surowsze kary objąć mają również palenie tytoniu poza wyznaczonymi do tego miejscami (art. 82 par. 3 Kodeksu wykroczeń).
Jak jest obecnie
Obecnie za czyny kwalifikowane w tych przepisach Kodeksu wykroczeń grozi kara nagany, grzywny albo aresztu.
Zacytujmy obecną treść art. 82 kodeksu wykroczeń:
Art. 82.
§ 1. Kto dokonuje czynności, które mogą spowodować pożar, jego rozprzestrzenianie się, utrudnienie prowadzenia działania ratowniczego lub ewakuacji, polegających na:
1) niedozwolonym używaniu otwartego ognia, paleniu tytoniu i stosowaniu innych czynników mogących zainicjować zapłon materiałów palnych,
2) wykonywaniu prac niebezpiecznych pod względem pożarowym bez ich wymaganego zabezpieczenia,
3) używaniu instalacji, urządzeń i narzędzi niepoddanych wymaganej kontroli lub niesprawnych technicznie albo użytkowaniu ich w sposób niezgodny z przeznaczeniem lub warunkami określonymi przez producenta, jeżeli może się to przyczynić do powstania pożaru, wybuchu lub rozprzestrzeniania ognia,
4) napełnianiu gazem płynnym butli na stacjach paliw, stacjach gazu płynnego i w innych obiektach nieprzeznaczonych do tego celu,
5) nieprzestrzeganiu zasad bezpieczeństwa przy używaniu lub przechowywaniu materiałów niebezpiecznych pożarowo, w tym gazu płynnego w butlach,
6) garażowaniu pojazdu silnikowego w obiektach i pomieszczeniach nieprzeznaczonych do tego celu z nieopróżnionym zbiornikiem paliwa i nieodłączonym na stałe zasilaniem akumulatorowym,
7) składowaniu materiałów palnych na drogach komunikacji ogólnej służących ewakuacji lub umieszczaniu przedmiotów na tych drogach w sposób zmniejszający ich szerokość albo wysokość poniżej wymaganych wartości,
8) składowaniu materiałów palnych na nieużytkowych poddaszach lub na drogach komunikacji ogólnej w piwnicach,
9) składowaniu materiałów palnych pod ścianami obiektu bądź przy granicy działki, w sposób naruszający zasady bezpieczeństwa pożarowego,
10) uniemożliwianiu lub ograniczaniu dostępu do urządzeń przeciwpożarowych, gaśnic, urządzeń uruchamiających instalacje gaśnicze i sterujących takimi instalacjami oraz innymi instalacjami wpływającymi na stan bezpieczeństwa pożarowego obiektu, wyłączników i tablic rozdzielczych prądu elektrycznego, kurków głównej instalacji gazowej, a także wyjść ewakuacyjnych oraz okien dla ekip ratowniczych,
11) uniemożliwianiu lub ograniczaniu dostępu do źródeł wody do celów przeciwpożarowych,
podlega karze aresztu, grzywny albo karze nagany.
§ 2. Kto, będąc obowiązany na podstawie przepisów o ochronie przeciwpożarowej do zapewnienia warunków ochrony przeciwpożarowej obiektu lub terenu, nie dopełnia obowiązków polegających na:
1) zapewnieniu osobom przebywającym w obiekcie lub na terenie odpowiednich warunków ewakuacji,
2) wyposażaniu obiektu lub terenu w urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice,
3) utrzymywaniu urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic w stanie pełnej sprawności technicznej i funkcjonalnej,
4) umieszczeniu w widocznych miejscach instrukcji postępowania na wypadek pożaru wraz z wykazem telefonów alarmowych oraz wymaganych informacji,
5) oznakowaniu obiektu odpowiednimi znakami bezpieczeństwa,
6) utrzymywaniu dróg pożarowych w stanie umożliwiającym wykorzystanie tych dróg przez pojazdy jednostek ochrony przeciwpożarowej,
7) zapewnieniu usuwania zanieczyszczeń z przewodów dymowych i spalinowych,
8) zachowaniu pasa ochronnego o szerokości minimum 2 m i nawierzchni z materiałów niepalnych lub gruntowej oczyszczonej, wokół placów składowych, składowisk przy obiektach oraz przy obiektach tymczasowych o konstrukcji palnej,
9) przestrzeganiu zasad zabezpieczenia przeciwpożarowego podczas zbioru, transportu lub składowania palnych płodów rolnych,
10) zapobieganiu powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożarów w lesie poprzez wykonywanie wymaganych zabiegów ochronnych,
podlega karze aresztu, grzywny albo karze nagany.
§ 3. Kto na terenie lasu, na terenach śródleśnych, na obszarze łąk, torfowisk i wrzosowisk, jak również w odległości do 100 m od nich roznieca ogień poza miejscami wyznaczonymi do tego celu albo pali tytoń, z wyjątkiem miejsc na drogach utwardzonych i miejsc wyznaczonych do pobytu ludzi, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności, grzywny albo karze nagany.
§ 3a. W razie popełnienia wykroczenia określonego w § 3 można orzec obowiązek przywrócenia do stanu poprzedniego.
§ 4. Kto wypala trawy, słomę lub pozostałości roślinne na polach w odległości mniejszej niż 100 m od zabudowań, lasów, zboża na pniu i miejsc ustawienia stert lub stogów bądź w sposób powodujący zakłócenia w ruchu drogowym, a także bez zapewnienia stałego nadzoru miejsca wypalania,
podlega karze aresztu, grzywny albo karze nagany.
§ 5. Kto w inny sposób nieostrożnie obchodzi się z ogniem, podlega karze aresztu, grzywny albo karze nagany.
§ 6. Kto zostawia małoletniego do lat 7 w okolicznościach, w których istnieje prawdopodobieństwo wzniecenia przez niego pożaru, podlega karze grzywny albo karze nagany.
Jakie zmiany proponuje Ministerstwo Sprawiedliwości
Zgodnie z nową propozycją, z katalogu kar dla wykroczeń wymienionych w art. 82 par. 1, 2, 4 i 5 zniknie najłagodniejsza kara – nagana, a dodana zostanie kara ograniczenia wolności. Oznacza to, że każde z tych wykroczeń będzie zagrożone jednolitą i bardziej dotkliwą karą: aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
Te same, zaostrzone kary grozić będą osobom, które nie dopełniły ciążących na nich obowiązków w zakresie zapewnienia odpowiednich warunków ochrony przeciwpożarowej obiektu lub terenu. Sankcje obejmą również osoby wypalające m.in. trawy w odległości mniejszej niż 100 metrów od zabudowań, lasów i innych terenów podobnych, a także w sytuacji, gdy takie wypalanie utrudnia ruch drogowy. Propozycja przewiduje identyczne kary dla osób, które nieostrożnie obchodzą się z ogniem lub nie zapewniają odpowiedniego nadzoru nad miejscem wypalania (art. 82 par. 4, 5).
Najważniejsze proponowane zmiany w przepisach:
Zwiększenie maksymalnej grzywny: Górna granica kary grzywny za wykroczenia z art. 82 Kodeksu wykroczeń wzrośnie z obecnych 5 tysięcy złotych do 30 tysięcy złotych.
Zmiana katalogu kar: Dla wykroczeń z art. 82 par. 1, 2, 4 i 5 Kodeksu wykroczeń (dotyczących sprowadzenia zagrożenia pożarowego, utrudniania działań ratowniczych, braku nadzoru czy wypalania traw) zniesiona zostanie kara nagany.
Dodanie kary ograniczenia wolności: Do katalogu kar za wykroczenia z art. 82 par. 1, 2, 4 i 5 Kodeksu wykroczeń dodana zostanie kara ograniczenia wolności.
Ujednolicenie sankcji: W rezultacie każdemu wykroczeniu z art. 82 par. 1-5 Kodeksu wykroczeń grozić będzie jednolita kara aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
Wyższe mandaty: Zmienione zostaną przepisy Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia, umożliwiając nałożenie w postępowaniu mandatowym grzywny do 5 tysięcy złotych za wykroczenia z art. 82 (obecnie do 500 zł).
Wyższy mandat za wielość czynów: W przypadku popełnienia jednym czynem więcej niż jednego wykroczenia z art. 82, mandat będzie mógł wynieść do 6 tysięcy złotych.
Założenia projektu tej nowelizacji zostały opublikowane 4 czerwca 2025 r. w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów.
Źródło: Projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks wykroczeń oraz ustawy - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia - nr UD243 (założenia)