Zostaną wprowadzone wyższe kary za podpalenia, w tym za wypalanie traw i rozniecanie ognia w lasach, na łąkach i torfowiskach. Tak zakłada projekt autorstwa Ministerstwa Sprawiedliwości. Zgodnie z propozycją górna granica grzywny za sprowadzenie zagrożenia pożarowego wzrośnie z 5 do 30 tys. zł; mandaty za wykroczenia wzrosną z 500 zł do 5 tys. zł.
- Projekt nowelizacji przepisów jako reakcja na pożary
- Brak aktualizacji kar od dekad
- Nowe przepisy: ostrzejsze sankcje i większe grzywny
- Ujednolicenie kar i zniesienie nagany
- Zmiany w procedurze mandatowej
- Możliwość nadzwyczajnego złagodzenia kary
- Wzrost ryzyka pożarów przez zmiany klimatyczne
- Pożary w Biebrzańskim Parku Narodowym
- Ostatni pożar i jego skutki
- Skala akcji gaśniczej
Projekt nowelizacji przepisów jako reakcja na pożary
Chodzi o projekt nowelizacji ustawy Kodeks wykroczeń oraz ustawy Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia, opublikowany w środę 11 czerwca br. na stronie Rządowego Centrum Legislacji. Planowane zmiany są reakcją na ostatni pożar w Biebrzańskim Parku Narodowym, który objął ok. 450 ha łąk i trzcinowisk. Jak informował później rzecznik prasowy ministra spraw wewnętrznych i administracji Jacek Dobrzyński, resorty spraw wewnętrznych i sprawiedliwości zostały zobowiązane do opracowania projektu radykalnego zaostrzenia kar za spowodowanie pożaru.
Brak aktualizacji kar od dekad
Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu nowelizacji autorstwa Ministerstwa Sprawiedliwości, siatka i wysokość kar za wykroczenia określone w art. 82 Kodeksu wykroczeń, obejmująca zachowania mogące wywołać pożar, a w szczególności granice kary grzywny, nie były zmieniane od 27 lat. Również górna granica kwoty mandatu za te wykroczenia nie uległa zmianie od 2001 r., czyli od wejścia w życie Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia i od 24 lat pozostaje na tej samej wysokości – 500 zł.
Nowe przepisy: ostrzejsze sankcje i większe grzywny
Resort sprawiedliwości w projekcie noweli zaproponował zmiany mające dotyczyć m.in. konsekwencji za rozniecanie ognia m.in. w lasach, na łąkach i torfowiskach oraz w odległości do 100 m od nich, a także za palenie tytoniu poza miejscami wyznaczonymi do pobytu ludzi (art. 82 par. 3 Kodeksu wykroczeń).
Obecnie za takie działanie można wymierzyć karę nagany, grzywny, aresztu lub ograniczenia wolności; po zmianach takie wykroczenie karane byłoby grzywną, aresztem lub karą ograniczenia wolności.
Ujednolicenie kar i zniesienie nagany
Zniesienie kary nagany i dodanie kary ograniczenia wolności zaproponowano do paragrafów: 1, 2, 4 i 5 w art. 82 Kodeksu wykroczeń. Chodzi m.in. o działania, które mogą spowodować pożar, jego rozprzestrzenianie się oraz utrudnienie prowadzenia działań ratowniczych lub ewakuacji.
Takimi samymi karami byłyby zagrożone osoby, które:
- nie dopełniły obowiązków zapewnienia warunków ochrony przeciwpożarowej obiektu lub terenu,
- wypalają trawy w odległości mniejszej niż 100 m od zabudowań, lasów i innych terenów,
- utrudniają ruch drogowy przez wypalanie,
- nieostrożnie obchodzą się z ogniem lub nie nadzorują miejsca wypalania.
W rezultacie zmian – jak informowało MS – każde wykroczenie z art. 82 par. 1-5 Kodeksu wykroczeń byłoby zagrożone jednolitą karą: aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
Ponadto resort zaproponował zaostrzenie górnej granicy kary grzywny z obecnych 5 tys. zł do 30 tys. zł.
Zmiany w procedurze mandatowej
Z kolei zmiany w Kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia miałyby dotyczyć umożliwienia wymierzenia grzywny w wysokości do 5 tys. zł (zamiast dotychczasowych 500 zł) w postępowaniu mandatowym za wykroczenia z art. 82 (par. 1-5).
W przypadku gdy sprawca jednym czynem popełnia więcej niż jedno wykroczenie – do 6 tys. zł (zamiast 1000 zł).
Możliwość nadzwyczajnego złagodzenia kary
W uzasadnieniu do projektu nowelizacji zapewniono, że sąd nadal będzie mógł w uzasadnionych przypadkach zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary lub odstąpić od jej wymierzenia. Dodano, że takie złagodzenie może polegać m.in. na wymierzeniu kary poniżej dolnej granicy ustawowego zagrożenia albo zastosowaniu łagodniejszego rodzaju kary, w tym kary nagany.
Wzrost ryzyka pożarów przez zmiany klimatyczne
Potrzebę zmian uzasadniono zwiększonym zagrożeniem pożarowym spowodowanym zmianami klimatu, w szczególności:
- wzrostem temperatury,
- brakiem śniegu,
- zmianą schematu opadowego.
"Pożary, tak jak inne niekontrolowane, ekstremalne zdarzenia związane z działaniem sił natury, stanowią zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi, ich mienia, a także świata roślinnego i zwierzęcego" – napisano.
Pożary w Biebrzańskim Parku Narodowym
Autorzy projektu przypomnieli, że do największego pożaru w historii Biebrzańskiego Parku Narodowego doszło w 2020 r. Akcja gaśnicza trwała tydzień, a spłonęło prawie 5,3 tys. ha, czyli niemal 10 proc. powierzchni parku. Według biegłego przyczyna pożaru nosiła cechy umyślnego zaprószenia ognia w kilku miejscach, ale śledztwo umorzono z powodu niewykrycia sprawców.
Ostatni pożar i jego skutki
Podczas tegorocznego pożaru w Biebrzańskim Parku Narodowym zagrożone było leśne siedlisko priorytetowe Natura 2000. Według wstępnych szacunków pożar objął 450 ha parku.
"Stwierdzono straty przyrodnicze – spalone zostały turzycowiska i trzcinowiska oraz niewielkie fragmenty lasu bagiennego w rejonie obszaru ochrony ścisłej Czerwone Bagno. Pożar spowodował straty w świecie roślinnym i zwierzęcym, a także znaczne koszty społeczne i finansowe" – napisano w uzasadnieniu.
Skala akcji gaśniczej
Łącznie w akcję gaśniczą zaangażowanych było ok. 500 osób:
- ok. 300 strażaków,
- 100 żołnierzy z 1. Podlaskiej Brygady Obrony Terytorialnej,
- 60 pracowników Biebrzańskiego Parku Narodowego,
- 80 funkcjonariuszy policji,
- 60 leśników.
Dodatkowo akcję wspierało pięć śmigłowców Lasów Państwowych (ponad 250 lotów, 125 tys. litrów wody) oraz policyjny śmigłowiec Black Hawk.
Wejście ustawy w życie
Ustawa ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.