Woźna w szkole otrzymuje przeciętnie wynagrodzenie zasadnicze w kwocie 4680-4700 zł brutto, konserwator szkolny i kucharz dostaje średnio 4740-4800 zł brutto miesięcznej pensji. Niewiele wyższe jest przeciętne wynagrodzenie zasadnicze nauczyciela początkującego z tytułem zawodowym magistra i z przygotowaniem pedagogicznym - wynosi 5153 zł zł brutto - sprawdziła Polska Agencja Prasowa.
- Wynagrodzenia nauczycieli - pensja zasadnicza i dodatki
- Zarobki woźnych, konserwatorów, księgowych, informatyków i innych pracowników szkoły
Wynagrodzenia nauczycieli - pensja zasadnicza i dodatki
W 2025 roku podwyżka wynagrodzeń nauczycieli wyniosła 5 proc., a w 2026 r. – zgodnie z projektem budżetu – ma wynieść 3 proc. Związek Nauczycielstwa Polskiego domaga się podwyżki o 10 proc., a docelowo powiązania płacy nauczycieli z wysokością przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce. Według związkowców wysokość płac nauczycieli nie motywuje młodych ludzi do podejmowania pracy nauczyciela, od lat pojawia się też argument o tym, że pensja początkującego nauczyciela niewiele różni się od płacy personelu pomocniczego.
Wysokość wynagrodzenia nauczycieli reguluje ustawa Karta nauczyciela i rozporządzenie ministra edukacji w sprawie minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli.
W Karcie Nauczyciela określona jest wysokość średniego wynagrodzenia nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego nauczycieli - wyrażona procentowo w odniesieniu do kwoty bazowej określanej corocznie w ustawie budżetowej. Średnie wynagrodzenie nauczyciela początkującego to 120 proc. kwoty bazowej, nauczyciela mianowanego – 144 proc., a nauczyciela dyplomowanego – 184 proc.
W tym roku kwota bazowa została określona na poziomie 5434,82 zł. Oznacza to, że średnie wynagrodzenie nauczyciela początkującego powinno wynieść 6672,31 zł brutto, nauczyciela mianowanego 7826,14 zł brutto, a nauczyciela dyplomowanego 10 000,07 zł brutto. To kwota, którą samorządy są zobowiązane zagwarantować w przeliczeniu na etat w ujęciu rocznym. Nie oznacza więc, że każdy nauczyciel taką sumę otrzymuje co miesiąc.
Na średnie wynagrodzenie nauczycieli oprócz wynagrodzenia zasadniczego składają się też dodatki do niego. Są one określone w Karcie nauczyciela. Jest ich kilkanaście, m.in. za wysługę lat, funkcyjny (wynikający z pełnienia funkcji kierowniczej, dla mentora, dla wychowawcy klasy, nauczyciela doradcy metodycznego, nauczyciela konsultanta), motywacyjny, za warunki pracy, nagroda jubileuszowa, nagroda ze specjalnego funduszu nagród, dodatkowe wynagrodzenie za pracę w porze nocnej, dodatkowe wynagrodzenie roczne (tzw. trzynastka), odprawa emerytalno-rentowa i odprawa z tytułu rozwiązania stosunku pracy, wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i doraźne zastępstwa.
Wysokość części dodatków przepisy uzależniają od wysokości wynagrodzenia zasadniczego (np. dodatek stażowy i wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe) – wzrost wynagrodzenia zasadniczego powoduje automatyczny wzrost składników od niego zależnych. O wysokości innych dodatków decydują samorządy w regulaminach wynagradzania.
Nauczycielskie związki zawodowe od lat podkreślają, że dla rzeczywistej wysokości wynagrodzenia poszczególnych nauczycieli kluczowa jest wysokość wynagrodzenia zasadniczego, bo jak podkreślają, nie ma nauczyciela, który by co miesiąc otrzymywał nagrodę jubileuszową, dodatek za pracę w nocy, świadczenie na start i odprawę emerytalną, a średnie wynagrodzenie jest konstruktem prawno-księgowym. Nazywają obecny system wynagradzania nauczycieli arbitralnym, w pełni zależnym od decyzji polityków.
Zgodnie z obowiązującym w tym roku rozporządzeniem minimalne wynagrodzenie zasadnicze nauczyciela początkującego z tytułem zawodowym magistra i z przygotowaniem pedagogicznym wynosi 5153 zł zł zł brutto, nauczyciela mianowanego – 5310 zł brutto, nauczyciela dyplomowanego – 6211 zł brutto. Nauczyciele z tytułem zawodowym magistra i z przygotowaniem pedagogicznym stanowią najliczniejszą grupę – to ponad 95 proc. wszystkich nauczycieli.
Samorządy mogą przyznać nauczycielom wyższe wynagrodzenie zasadnicze niż wynika to z rozporządzenia ministra edukacji o minimalnych stawkach. W praktyce płaca zasadnicza nauczyciela początkującego po studiach pedagogicznych jest niewiele wyższe od personelu pomocniczego w szkołach czy przedszkolach.
Zarobki woźnych, konserwatorów, księgowych, informatyków i innych pracowników szkoły
Wysokość wynagrodzenia tzw. niepedagogicznych pracowników szkół i przedszkoli reguluje rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych. Zawiera ono tabelę z 20 kategoriami zaszeregowania pracowników. Zgodnie z nim od 1 marca 2025 r. kwota minimalnego wynagrodzenia zasadniczego w I kategorii zaszeregowania wynosi 4666 zł brutto (czyli równa jest minimalnemu wynagrodzeniu za pracę, jakie obowiązuje od 1 stycznia 2025 r.). Tyle wynosi wynagrodzenie zasadnicze m.in. pomocy kuchennej i pomocy palacza.
Wysokość minimalnego wynagrodzenia zasadniczego w II kategorii to 4680 zł brutto, do tej kategorii przyporządkowani są: opiekun dzieci i młodzieży w czasie przewozu do i ze szkoły, przy przejściu przez jezdnię w drodze do i ze szkoły, sprzątaczka, palacz, woźny. Kategoria III z wynagrodzeniem zasadniczym 4700 zł brutto to starszy woźny. Kategoria IV z wynagrodzeniem zasadniczym 4720 zł brutto to pomoc nauczyciela. Kategoria V z wynagrodzeniem zasadniczym 4740 zł brutto to konserwator i kucharz. Kategoria VII z wynagrodzeniem 4780 zł brutto to sekretarka i młodszy księgowy.
Kategoria VIII z wynagrodzeniem 4800 zł brutto to starszy kucharz, szef kuchni i starszy konserwator. Kategoria IX z wynagrodzeniem 4820 zł brutto to inspektor do spraw bhp i starszy księgowy. Kategoria X z wynagrodzeniem 4840 zł brutto to informatyk. Kategoria XII z wynagrodzeniem 4940 zł to sekretarz szkoły. Kategoria XIII z wynagrodzeniem 5040 zł to kierownik gospodarczy. Kategoria XV z wynagrodzeniem 5250 zł brutto to główny księgowy. Kategoria XVII z wynagrodzeniem 5670 zł brutto to wicedyrektor szkoły niebędący nauczycielem, a kategoria XVIII z wynagrodzeniem 5880 zł brutto to dyrektor szkoły niebędący nauczycielem.
Zgodnie z ustawą o pracownikach samorządowych przysługuje im dodatek za wieloletnią pracę, który przysługuje po pięciu latach pracy w wysokości wynoszącej 5 proc. miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego. Dodatek ten wzrasta o 1 proc. za każdy dalszy rok pracy aż do osiągnięcia 20 proc. miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego.
Wynagrodzenie zasadnicze pracowników samorządowych wzrosło w tym roku w zależności od kategorii zaszeregowania od 5 proc. do 16 proc.
ZNP chce ukształtowania wysokości płac nauczycieli na podstawie obiektywnego wskaźnika – powiązania wysokości wynagrodzeń nauczycieli z wysokością średniego wynagrodzenia w gospodarce. W styczniu 2024 r. w Sejmie przeprowadzono ponownie pierwsze czytanie projektu obywatelskiego w tej sprawie, po czym projekt trafił do sejmowej podkomisji.
W listopadzie 2024 r. premier Donald Tusk na zjeździe ZNP zobowiązał się do przyspieszenia prac nad obywatelskim projektem związkowców. - Nie będzie już zwłoki – zapewnił wówczas Donald Tusk. Pod koniec kwietnia br. związkowcy zaapelowali do premiera, by rząd „na poważnie zajął się płacami nauczycieli”.
Związkowcy oczekują uchwalenia projektu obywatelskiego, tak by wszedł on w życie od 1 stycznia 2026 r. Z czerwcowej wypowiedzi szefowej MEN Barbary Nowackiej wynika jednak, że ten postulat zostanie spełniony rok później. – Jestem przekonana, że od 2027 r., kiedy projekt obywatelski będzie mógł wejść w życie, zarobki nauczycieli będą rosły – mówiła Nowacka, prosząc Sejm o „wspólne, sprawne procedowanie projektu obywatelskiego”. (PAP)
dsr/ aba/ par/