Jedną z istotnych zmian w przyjętym przez rząd, w dniu 14 października 2025 r., projekcie ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (nr w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów: UD114), jest wprowadzenie możliwości wykonywania pracy o jednego z pracodawców, podczas przebywania na zwolnieniu lekarskim (L4) w ramach innego stosunku pracy, a tym samym – umożliwienie jednoczesnego pobierania zasiłku chorobowego i 100 proc. wynagrodzenia za pracę.
- Co wolno, a czego nie wolno pracownikowi przebywającemu na zwolnieniu lekarskim (L4), w świetle aktualnie obowiązujących przepisów?
- Po zmianie – przebywając na zwolnieniu lekarskim w jednej pracy, będzie można pracować w innej (pobierając jednocześnie zasiłek chorobowy i 100% wynagrodzenia)
- Rewolucja w L4 zatwierdzona przez rząd, czyli – kiedy nowe zasady dotyczące zwolnień lekarskich miałyby wejść w życie?
Co wolno, a czego nie wolno pracownikowi przebywającemu na zwolnieniu lekarskim (L4), w świetle aktualnie obowiązujących przepisów?
W aktualnym stanie prawnym – zgodnie z art. 17 ustawy z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa – osoba, przebywająca na zwolnieniu lekarskim z powodu choroby (czyli osoba, której zostało wystawione zaświadczenie lekarskie o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby) – w czasie przebywania na zwolnieniu (tj. w okresie orzeczonej niezdolności do pracy), nie powinna:
- wykonywać pracy zarobkowej ani
- wykorzystywać zwolnienia w sposób niezgodny z jego celem.
Złamanie powyższych zakazów (choćby jednego z nich) – jeżeli zostanie ustalone w toku kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnienia od pracy zgodnie z jego celem, przeprowadzanej przez ZUS lub płatnika składek (czyli najczęściej – pracodawcę) – grozi poważnymi konsekwencjami, poczynając od utraty prawa do zasiłku chorobowego za cały okres zwolnienia.
Niedookreślone przesłanki powodujące utratę prawa do zasiłku chorobowego za cały okres zwolnienia (w tym brak definicji „pracy zarobkowej” oraz „aktywności niezgodnej z celem zwolnienia od pracy”), napotykają aktualnie liczne problemy interpretacyjne i skutkują niejednolitością orzeczniczą. Dlatego też – Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – przygotowało projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (nr w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów: UD114), który ma powyższe kwestie doprecyzować.
Po zmianie – przebywając na zwolnieniu lekarskim w jednej pracy, będzie można pracować w innej (pobierając jednocześnie zasiłek chorobowy i 100% wynagrodzenia)
Jedna z istotniejszych zmian w zakresie art. 17 ustawy z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, którą przewiduje rządowy projekt ustawy ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw, polega na dodaniu do ww. przepisu ust. 1c w brzmieniu: „W przypadku spełniania warunków do podlegania ubezpieczeniom społecznym z co najmniej dwóch tytułów do tych ubezpieczeń niezdolność do pracy z powodu choroby dotyczy każdego z tych tytułów, dla których odrębnie wystawia się zwolnienie od pracy.” Jednocześnie – w art. 17 ust. 1d zastrzeżono jednak, iż – w sytuacji w której „praca zarobkowa w ramach określonego tytułu może być wykonywana z uwagi na rodzaj tej pracy, na żądanie ubezpieczonego można nie wystawić zwolnienia od pracy z tego tytułu.”
Oznacza to, że w przypadku, gdy osoba ubezpieczona spełnia warunki do podlegania ubezpieczeniom społecznym z co najmniej dwóch tytułów do tych ubezpieczeń (np. jest zatrudniona u dwóch pracodawców/płatników składek) – na jej żądanie, zwolnienie lekarskie nie obejmie pracy (ze względu na rodzaj tej pracy), która jest wykonywana przez nią na podstawie innego tytułu niż praca, której dotyczy zwolnienie. Z własnej inicjatywy (zgłoszonej lekarzowi, który będzie wystawiał zwolnienie lekarskie), ubezpieczony/pracownik będzie zatem mógł wykonywać pracę, która z uwagi na rodzaj tej pracy, może być wykonywana w czasie przebywania przez pracownika/ubezpieczonego na L4 w innej pracy/tj. w okresie niezdolności do innej pracy (np. chirurg ze złamanym palcem, który jest niezdolny do pracy chirurga w szpitalu, z powodzeniem będzie mógł wykonywać pracę nauczyciela akademickiego prowadzącego wykłady z chirurgii, a dziennikarz z chrypką, który nie poprowadzi audycji w telewizji czy radiu, będzie mógł pracować np. w redakcji).
Ubezpieczony (pracownik) – zgodnie z projektowanym art. 17 ust. 1e – będzie wówczas jedynie zobowiązany do powiadomienia pracodawcy u którego będzie wykonywał pracę podczas przebywania na zwolnieniu w innej pracy, o okresie na jaki zostało mu wystawione to zwolnienie (z innego tytułu).
Z powyższego wynika zatem, że możliwe będzie pobieranie 100% zasiłku chorobowego z jednego tytułu, a z drugiego tytułu 100% wynagrodzenia za pracę. Wejście w życie powyższej regulacji, oznaczać będzie odejście od dotychczasowej zasady stosowanej przez ZUS, zgodnie z którą – każde wykonywanie pracy zarobkowej na rzecz jednego płatnika składek w okresie pobierania zasiłku chorobowego z tytułu zatrudnienia u innego płatnika składek, pozbawia ubezpieczonego prawa do zasiłku za cały okres zwolnienia lekarskiego.
Rewolucja w L4 zatwierdzona przez rząd, czyli – kiedy nowe zasady dotyczące zwolnień lekarskich miałyby wejść w życie?
Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (nr w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów: UD114) – co do zasady – zakłada, że nowe przepisy miałyby wejść w życie z dniem 1 stycznia 2026 r. W ustawie zastrzeżono jednak kilka wyjątków i tak np. przepisy, zgodnie z którymi praca u jednego z pracodawców będzie możliwa podczas niezdolności do pracy (z powodu choroby) u innego pracodawcy – mają wejść w życie po upływie 12 miesięcy od ogłoszenia ustawy w Dzienniku Ustaw.
W dniu 14 października 2025 r. ww. projekt został przyjęty przez Radę Ministrów, a 17 października 2025 r. złożony przez Premiera do Sejmu (w którym 20 października br. został skierowany do sejmowego Biura Legislacyjnego). Jeżeli Sejm ostatecznie uchwali ustawę większością głosów „za”, wówczas – zostanie ona przekazana Marszałkowi Senatu. Po zakończeniu prac nad ustawą w Senacie (jeżeli ten przyjmie ją bez zmian) – dopiero trafi ona do podpisu na biurko Prezydenta. Do ewentualnego wejścia w życie, omawiany projekt rządowy, czeka zatem jeszcze dosyć długa droga.
Podstawa prawna:
- Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (nr w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów: UD114, nr w wykazie projektów wniesionych do Sejmu: RPW/34639/2025)
- Ustawa z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2025 r., poz. 501 z poźn. zm.)