Orzeczenie o niepełnosprawności można uzyskać nie tylko z powodu widocznych ograniczeń ruchowych. W 2026 roku katalog chorób zostanie doprecyzowany i będzie obejmował również schorzenia psychiczne, metaboliczne i neurologiczne.
- Choroby uprawniające do orzeczenia
- Jak oceniany jest stopień niepełnosprawności
- Dokumentacja medyczna
- Choroby czasowe a trwała niepełnosprawność
To ważna zmiana, która może wpłynąć na sytuację wielu osób z niewidocznymi objawami. Dzięki temu więcej pacjentów zmagających się z przewlekłymi, ale trudnymi do zauważenia chorobami, zyska prawo do wsparcia. Nowe przepisy mają na celu lepsze dostosowanie systemu orzekania do rzeczywistych potrzeb zdrowotnych społeczeństwa.
Choroby uprawniające do orzeczenia
Orzeczenie będzie można uzyskać m.in. z powodu: chorób układu ruchu (np. amputacje, porażenia), schorzeń kardiologicznych, cukrzycy, padaczki, chorób nowotworowych, przewlekłej niewydolności nerek, chorób psychicznych (np. schizofrenia, depresja lekooporna), autyzmu i choroby Alzheimera. Lista chorób będzie również regularnie aktualizowana, co pozwoli uwzględniać nowe jednostki chorobowe oraz zmieniające się standardy leczenia. Warto zaznaczyć, że każda z tych chorób może powodować znaczne trudności w codziennym funkcjonowaniu, nawet jeśli nie zawsze są one widoczne na pierwszy rzut oka. Uznanie tych schorzeń za podstawę do orzeczenia to krok w stronę większej równości i zrozumienia.
Jak oceniany jest stopień niepełnosprawności
Lekarz orzecznik ocenia, w jakim stopniu choroba ogranicza zdolność do pracy, nauki i samodzielnego funkcjonowania. Nie decyduje sama diagnoza, ale wpływ choroby na codzienne życie pacjenta. Dlatego dwie osoby z tą samą jednostką chorobową mogą mieć różny stopień niepełnosprawności. Podczas oceny lekarz bierze również pod uwagę wiek pacjenta, jego wykształcenie oraz środowisko życia. Dodatkowo ważna jest możliwość adaptacji do nowych warunków i stopień zależności od pomocy innych osób. Orzeczenie nie jest więc jedynie medyczną oceną, ale kompleksową analizą funkcjonowania danej osoby.
Dokumentacja medyczna
Wniosek o orzeczenie powinien zawierać pełną dokumentację medyczną – historię choroby, wyniki badań i opinie specjalistów. Brak aktualnych zaświadczeń może skutkować wydaniem orzeczenia na krótki okres lub odmową. Z tego względu warto wcześniej skonsultować się z lekarzem prowadzącym, który może pomóc w przygotowaniu odpowiednich dokumentów. W przypadku braku kompletu dokumentacji, pacjent może zostać wezwany do jej uzupełnienia w określonym terminie. Dobrze przygotowany wniosek zwiększa szanse na otrzymanie orzeczenia zgodnego z rzeczywistym stanem zdrowia.
Choroby czasowe a trwała niepełnosprawność
W przypadku chorób, które mogą ulec poprawie (np. po leczeniu onkologicznym lub rehabilitacji), orzeczenie wydaje się na czas określony. Przy schorzeniach nieodwracalnych (np. utrata kończyny, choroby neurodegeneracyjne) – orzeczenie jest bezterminowe. Okres ważności orzeczenia może różnić się w zależności od rodzaju i dynamiki choroby – najczęściej jest to od roku do pięciu lat. W przypadku pogorszenia stanu zdrowia można wystąpić o ponowne rozpatrzenie sprawy. Wydanie orzeczenia bezterminowego nie wymaga już ponownego stawiennictwa przed komisją, co znacznie ułatwia życie osobom z trwałą niepełnosprawnością.