Prawo jazdy po nowemu. UE przegłosowała rewolucyjne zmiany dla kierowców

• Cyfrowe prawo jazdy – dokument w telefonie
• Dłuższa ważność i mniej formalności
• Młodsi kierowcy pod większym nadzorem
• Zakaz prowadzenia w jednym kraju będzie ważny w całej Europie
• Kiedy nowe prawo zacznie obowiązywać
• Co to oznacza dla kierowców
• Podsumowanie

21 października 2025 r. Parlament Europejski formalnie zatwierdził zmodyfikowane przepisy dotyczące prawa jazdy, obejmujące m.in. wprowadzenie cyfrowej wersji dokumentu, wydłużony okres ważności licencji (15 lat dla kategorii B i A) oraz mechanizm wzajemnego uznawania zakazów prowadzenia pojazdów między państwami członkowskimi.

To historyczne głosowanie kończy kilkuletni etap negocjacji i otwiera drogę do pełnego wdrożenia zmian w całej Unii Europejskiej. Celem nowego pakietu jest poprawa bezpieczeństwa, ograniczenie liczby ofiar wypadków i ujednolicenie procedur we wszystkich krajach UE.

Sprawozdawczyni Parlamentu Europejskiego ds. praw jazdy Jutta Paulus (Verts/ALE, Niemcy) powiedziała:

Do 2030 roku nowa europejska dyrektywa w sprawie prawa jazdy wprowadzi cyfrowe prawo jazdy, jednocześnie zapewniając obywatelom pełną swobodę wyboru między aplikacją a fizyczną kartą. Szkolenie kierowców będzie zawierać więcej elementów dotyczących bezpieczeństwa pieszych i rowerzystów. Ochotnicy, tacy jak strażacy i ratownicy, będą mogli łatwiej prowadzić pojazdy uprzywilejowane, a nowe zasady dotyczące szkoleń i uznawania kwalifikacji uczynią zawody transportowe bardziej atrakcyjnymi i dostępnymi. Obywatele w całej Europie odczują bezpośrednie korzyści z tych konkretnych ulepszeń

REKLAMA

Cyfrowe prawo jazdy – dokument w telefonie

Najbardziej widoczna zmiana to cyfrowe prawo jazdy, które do 2030 roku ma stać się standardem w całej Unii. Zamiast plastikowej karty każdy kierowca będzie mógł przechowywać dokument w smartfonie, w specjalnej aplikacji powiązanej z Europejskim Portfelem Tożsamości Cyfrowej. Dzięki temu weryfikacja uprawnień podczas kontroli ma być szybsza i prostsza, a proces wydawania oraz odnawiania dokumentu, niemal w pełni zautomatyzowany.

Cyfrowa wersja nie oznacza jednak końca fizycznego prawa jazdy. Kierowcy, którzy wolą tradycyjną formę, wciąż będą mogli zamówić plastikową kartę. Dane zapisane w systemie będą szyfrowane i chronione zgodnie z unijnymi standardami prywatności, a nowy format ma ujednolicić wygląd i strukturę dokumentów w całej Europie.

Dłuższa ważność i mniej formalności

Nowe przepisy wprowadzają również jednolite okresy ważności dokumentów: 15 lat dla prawa jazdy kategorii B i A oraz 5 lat dla kategorii C i D. Ma to zmniejszyć biurokrację, a jednocześnie zapewnić regularne kontrole stanu zdrowia zawodowych kierowców. Państwa członkowskie będą mogły skrócić okres ważności dla osób starszych lub wtedy, gdy prawo jazdy pełni jednocześnie funkcję dowodu tożsamości.

Młodsi kierowcy pod większym nadzorem

Reforma obejmuje też zasady uzyskiwania prawa jazdy. Od teraz siedemnastolatkowie będą mogli prowadzić samochód, ale tylko w towarzystwie doświadczonego opiekuna, aż do momentu ukończenia 18 lat. Wprowadzenie takiego rozwiązania ma pozwolić młodym kierowcom zdobywać doświadczenie w bezpiecznych warunkach.

Każda osoba, która uzyska prawo jazdy po wejściu w życie nowych przepisów, będzie objęta co najmniej dwuletnim okresem próbnym. W tym czasie nawet drobne przewinienia, takie jak przekroczenie prędkości, brak pasów czy używanie telefonu w trakcie jazdy, będą karane znacznie surowiej niż dotychczas. Egzamin teoretyczny zostanie natomiast poszerzony o zagadnienia związane z bezpieczeństwem pieszych i rowerzystów, korzystaniem z systemów wspomagania (ADAS) oraz oceną ryzyka w ruchu miejskim.

Zmiany dotyczą także zawodowych kierowców. Prawo jazdy kategorii C będzie można uzyskać od 18. roku życia, a kategorii D od 21 lat, o ile kandydat posiada certyfikat kompetencji zawodowych.

Zakaz prowadzenia w jednym kraju będzie ważny w całej Europie

Jednym z najważniejszych elementów reformy jest zniesienie granic w egzekwowaniu zakazów prowadzenia pojazdów. Do tej pory kierowca, który stracił prawo jazdy np. w Niemczech, mógł po powrocie do swojego kraju nadal prowadzić samochód. Teraz to się zmieni, zakaz w jednym kraju będzie obowiązywał w całej Unii Europejskiej.

Każdy przypadek utraty uprawnień będzie przekazywany między krajami członkowskimi w ciągu 15 dni. Mechanizm obejmie najpoważniejsze wykroczenia: prowadzenie pod wpływem alkoholu lub narkotyków, spowodowanie wypadku śmiertelnego oraz przekroczenie prędkości o ponad 50 km/h. Według Komisji Europejskiej aż 40 procent mandatów wystawionych kierowcom z zagranicy pozostaje obecnie nieopłaconych, nowe przepisy mają ten proceder zakończyć raz na zawsze.

Kiedy nowe prawo zacznie obowiązywać

Po zatwierdzeniu przez Parlament Europejski przepisy zostaną opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE i wejdą w życie po 20 dniach. Każde państwo członkowskie będzie miało trzy lata na dostosowanie przepisów krajowych oraz kolejny rok na przygotowanie systemów cyfrowych i aplikacji. Cyfrowe prawo jazdy ma być powszechnie dostępne w całej Unii do 2030 roku.

Co to oznacza dla kierowców

Nowe przepisy to więcej wygody, ale też większa odpowiedzialność. Kierowcy nie będą już mogli uciec przed karą, przenosząc się do innego kraju. Jednocześnie dokument w formie elektronicznej oznacza koniec z papierowymi wnioskami i długim oczekiwaniem w urzędach. Ujednolicenie przepisów w całej Europie sprawi, że każdy dokument będzie miał ten sam wygląd i identyczne zasady odnawiania.

Podsumowanie

Reforma zatwierdzona 21 października 2025 r. to największa zmiana w historii unijnego prawa jazdy. Połączenie cyfrowego dokumentu, dłuższej ważności i wspólnego systemu kar ma zrealizować ambitny cel "Wizji Zero", czyli wyeliminowania śmiertelnych wypadków drogowych w Europie do 2050 roku. Dzięki tym zmianom europejskie drogi mają być bezpieczniejsze, a formalności, prostsze niż kiedykolwiek wcześniej.