Komisja proponuje trzytorowe podejście w celu zwiększenia inwestycji publicznych i prywatnych w SI, przygotowania do zmian społeczno-gospodarczych i zapewnienia odpowiednich ram etycznych i prawnych. Inicjatywa ta jest odpowiedzią na wniosek o określenie europejskiego podejścia do sztucznej inteligencji, z którym wystąpili europejscy przywódcy.
Komisja Europejska przedstawiła szereg działań, które chce zrealizować, aby ułatwić obywatelom UE czerpanie korzyści ze sztucznej inteligencji (SI) i zwiększyć konkurencyjność UE na tym polu.
Wiceprzewodniczący do spraw jednolitego rynku cyfrowego Andrus Ansip oświadczył: Sztuczna inteligencja zmienia nasz świat w podobny sposób, jak kiedyś silnik parowy lub energia elektryczna. Łączą się z tym nowe wyzwania, na które Europa powinna dać wspólną odpowiedź, aby wszyscy mogli odnosić korzyści z tej nowej technologii. Do końca 2020 r. musimy zainwestować co najmniej 20 mld euro. Komisja odgrywa tu ważną rolę: przeznaczymy znaczne środki na naukowe opracowanie nowej generacji technologii i aplikacji SI oraz na ich wdrożenie przez przedsiębiorstwa.
Komisarz ds. Rynku Wewnętrznego, Przemysłu, Przedsiębiorczości i MŚP, Elżbieta Bieńkowska powiedziała: "Bez wątpienia sztuczna inteligencja znacznie zmieni przemysł. Jeśli postawimy na konkurencyjną, wysokiej jakości, uczciwą i bezpieczną sztuczną inteligencję osiągniemy sukces. Jesteśmy liderem w przemyśle i mamy wiedzę naukową, to nasza niezaprzeczalna siła."
Europa może pochwalić się światowej klasy naukowcami, laboratoriami i nowymi przedsiębiorstwami w sektorze SI. Ma też silną pozycję w dziedzinie robotyki i wiodące w skali światowej sektory transportu, opieki zdrowotnej i produkcji, które powinny stosować SI, jeśli chcą utrzymać konkurencyjność. Ostra międzynarodowa konkurencja wymaga jednak podjęcia skoordynowanych działań, aby zapewnić Unii pozycję lidera w dziedzinie rozwoju SI.
Zwiększenie wsparcia finansowego i zachęcanie do wdrażania przez sektor publiczny i prywatny
Do końca 2020 r. UE (sektor publiczny i prywatny) powinna zwiększyć nakłady na badania naukowe i innowacje w dziedzinie SI o co najmniej 20 mld euro. Aby wesprzeć te działania Komisja, w ramach unijnego programu badań i innowacji „Horyzont 2020”, zwiększy w latach 2018–2020 swoje inwestycje w SI do 1,5 mld euro. Inwestycja ta powinna spowodować uruchomienie dodatkowych 2,5 mld euro w ramach istniejących partnerstw publiczno-prywatnych, np. w dziedzinie technologii dużych zbiorów danych (tzw. big data) i robotyki.
Środki te przyspieszą rozwój zastosowań SI w kluczowych sektorach, od transportu po zdrowie; wzmocnią ośrodki badań nad SI w całej Europie i kontakty między nimi oraz będą stanowić zachętę do testowania i eksperymentowania. Komisja będzie wspierać opracowanie „platformy SI na żądanie” – rozwiązania zapewniającego dostęp do ważnych zasobów SI w UE dla wszystkich użytkowników.
Ponadto uruchomione zostaną środki z Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych, aby zapewnić przedsiębiorstwom i start-upom dodatkowe wsparcie na inwestycje w SI. Ogółem celem współpracy z Europejskim Funduszem na rzecz Inwestycji Strategicznych jest uruchomienie do 2020 r. środków inwestycyjnych o łącznej wartości ponad 500 mln euro w szeregu kluczowych sektorów.
Komisja będzie również kontynuować prace nad tworzeniem otoczenia sprzyjającego inwestycjom. Dla większości technologii SI podstawowym surowcem są dane. W związku z tym Komisja przedstawia wniosek legislacyjny w sprawie udostępnienia większej ilości danych do ponownego wykorzystania oraz środki mające na celu ułatwienie wymiany danych. Dotyczy to danych pochodzących od służb użyteczności publicznej i ze środowiska, a także danych z badań naukowych i dotyczących zdrowia.
Przygotowanie do zmian społeczno-gospodarczych związanych z SI
Wraz z rozwojem SI powstanie wiele nowych zawodów, inne stopniowo zanikną, a większość ulegnie głębokim przemianom. Komisja zachęca państwa członkowskie, aby zmodernizowały swoje systemy kształcenia i szkolenia oraz aby wspierały zmiany na rynku pracy poprzez Europejski filar praw socjalnych. Komisja będzie wspierać partnerstwa między biznesem a sektorem edukacji, aby przyciągnąć do Europy i zatrzymać w niej osoby utalentowane w dziedzinie SI; tworzyć specjalne programy szkoleniowe, korzystając ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego; wspierać umiejętności cyfrowe oraz umiejętności w dziedzinie nauk przyrodniczych, technologii, inżynierii i matematyki (STEM), a także przedsiębiorczość i kreatywność. W kolejnych wieloletnich ramach finansowych UE (na lata 2021–2027) uwzględnione zostaną wnioski dotyczące zwiększonego wsparcia dla nabywania zaawansowanych umiejętności cyfrowych, w tym wiedzy specjalistycznej w dziedzinie SI.
Zapewnienie odpowiednich ram etycznych i prawnych
Podobnie jak w przypadku każdej transformacyjnej technologii, sztuczna inteligencja może budzić wątpliwości natury etycznej i prawnej związane z odpowiedzialnością prawną lub potencjalnie tendencyjnym procesem decyzyjnym. Nowe technologie nie powinny jednak oznaczać nowych wartości. Do końca 2018 r. Komisja opracuje kodeks etyki dotyczący rozwoju SI. Będzie on zgodny z Kartą praw podstawowych Unii Europejskiej, zostaną w nim także uwzględnione takie zasady, jak przejrzystość i rozliczalność, oraz wyniki pracy Europejskiej Grupy ds. Etyki w Nauce i Nowych Technologiach.
W celu opracowania wspomnianego kodeksu Komisja zaprosi wszystkie zainteresowane strony do udziału w europejskim sojuszu na rzecz SI. Do połowy 2019 r. Komisja opracuje wytyczne dotyczące interpretacji dyrektywy w sprawie odpowiedzialności za produkty. Zagwarantują one konsumentom i producentom pewność prawa w przypadku produktów wadliwych.
Kolejne kroki
Opierając się na dzisiejszym oświadczeniu oraz na deklaracji o współpracy podpisanej przez 24 państwa członkowskie i Norwegię w dniu 10 kwietnia 2018 r., Komisja wraz z państwami członkowskimi do końca roku opracuje skoordynowany plan w dziedzinie SI. Jego głównym założeniem jest maksymalizacja wpływu inwestycji na szczeblu unijnym i krajowym, zachęcanie do współpracy w całej UE, wymiana najlepszych praktyk oraz wspólne określenie kierunku dalszych działań, aby zapewnić konkurencyjność UE na świecie.
Komisja będzie również nadal inwestować w ważne z punktu widzenia SI inicjatywy, w tym w opracowywanie bardziej energooszczędnych podzespołów i układów elektronicznych (takich jak chipy dostosowane do działania sztucznej inteligencji), światowej klasy wydajne komputery, a także projekty przewodnie dotyczące technologii kwantowych i map mózgu człowieka.
Kontekst
Sztuczna inteligencja to nie science fiction, lecz część naszego codziennego życia. Korzystamy z niej, np. organizując swój dzień przy pomocy wirtualnego asystenta, czy słuchając piosenek, które wybrał dla nas telefon na podstawie naszych preferencji. Inteligentne systemy nie tylko ułatwiają życie codzienne, lecz także pomagają rozwiązać niektóre z najtrudniejszych problemów współczesnego świata. Należą do nich np.: leczenie chorób przewlekłych, walka ze zmianą klimatu i przewidywanie zagrożeń dla cyberbezpieczeństwa. W XXI w. sztuczna inteligencja stała się jedną z technologii o największym znaczeniu strategicznym.
Europa chce być liderem tych zmian – wiele niedawnych przełomowych osiągnięć w dziedzinie sztucznej inteligencji powstało w europejskich laboratoriach. Udział europejskich przedsiębiorstw w produkcji robotów przemysłowych i usługowych wynosi ok. 25 proc.