Aktualnie „kanar”, który złapie podróżnego na jeździe bez ważnego biletu, aby uniemożliwić mu ucieczkę może co najwyżej zablokować drzwi w autobusie lub zagrodzić wyjście z autobusu.
Wchodzące w życie nowe przepisy mają ułatwić walkę z gapowiczami, którzy jeśli nie zastosują się do poleceń kontrolera będą podlegać karze grzywny a także będą mogli zostać ujęci przez kanara lub innych podróżnych.
Zobacz: Jak odzyskać utracone prawo jazdy?
Zobacz: Nowa ustawa o kierujących pojazdami
Od 1 marca 2011 roku, podróżny, który nie będzie miał ważnego biletu i odmówi zapłaty mandatu będzie zmuszony do okazania dokumentu tożsamości. Jeśli nie zechce podać swoich personaliów, będzie mógł także zostać ukarany grzywną.
W sytuacji, gdy gapowicz nie zastosuje się do poleceń kontrolera, zechce opuścić pojazd lub uciec, będzie mógł zostać zatrzymany w ramach tzw. ujęcia obywatelskiego zarówno przez kontrolera jak i innych współpasażerów podróży, którzy byli świadkami łamania prawa.
Zobacz: Odliczenia od podatku- internet i bilety
Oznacza to, że kontroler uzyska możliwość uniemożliwienia opuszczenia pojazdu a nawet przytrzymania takiego pasażera, a następnie przekazania go w ręce policji lub odpowiednich organów porządkowych, które mają prawo wylegitymowania i ustalenia tożsamości.
Do czasu przyjazdu Policji podróżny musi pozostać w miejscu wskazanym przez kontrolera. Jeśli nie podporządkuje się tym poleceniom i nie pozostanie w miejscu przeprowadzania kontroli do czasu przybycia policji, będzie podlegał karze grzywny.
Najwięcej kłopotów sprawia interpretacja słowa „ujęcie”. Sami kontrolerzy nie wiedzą na co pozwalają im nowe uprawnienia. Trudno sobie wyobrazić, by można było mówić o użyciu przez „kanara” siły i środków do zatrzymywania stosowanych np. przez policjantów. Istotne zatem będzie także odpowiednie przeszkolenie i przystosowanie się pracowników do nowych przepisów, tak aby od 1 marca mogli oni działać zgodnie z prawem.
Obecnie linie autobusowe w Warszawie obsługuje ok. 1800 autobusów, w których dorywczo lub na etacie pracuje prawie 200 kontrolerów.