Błąd a odpowiedzialność cywilna adwokata w Niemczech

Paul Ostrowski
Adwokat i notariusz
rozwiń więcej
Prawnik./ Fot. Fotolia
Podobnie jak w Polsce, każdy adwokat ma obowiązek ubezpieczenia swojej odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone w następstwie działania lub zaniechania w okresie wykonywania zawodu.

§ 12 niemieckiej ustawy o adwokaturze (skrót BRAO) przewiduje, że już samo wręczenie dokumentu nominacji na adwokata uzależnione jest od przedłożenia odpowiedniej umowy ubezpieczenia.

Ubezpieczenie musi wynosić co najmniej 250.000,-- EUR za każde zdarzenie objęte umową ubezpieczenia.

Obowiązki adwokata wynikają z umowy zawartej między nim a klientem. Nie każdy błąd adwokata prowadzi automatycznie do powstania roszczeń odszkodowawczych klienta.

Przy ustaleniu wysokości odszkodowania stosuje się tzw. Differenzhypothese. Oznacza to, że porównuje się stan majątkowy klienta po niedopełnieniu obowiązków ze stanem majątkowym jaki byłby on w przypadku ich dopełnienia.

Na kliencie ciąży obowiązek udowodnienia związku przyczynowego między błędem a powstałą szkodą materialną.

Adwokat odpowiada  także za lekką nieumyślność.

Roszczenia odszkodowawcze ulegają przedawnieniu w regule w ciągu trzech lat, przy czym bieg przedawnienia rozpoczyna się dopiero od końca roku, w którym powstało roszczenie odszkodowawcze.

Najważniejsze jest jednak, że bieg przedawnienia zakłada wiadomość klienta o okolicznościach uzasadniających roszczenie odszkodowawcze § 199 ust. 1 niem. Kodeksu cywilnego. Ale to nie wszystko.Trybunał Związkowy rozwinął odnośnie początku  przedawnienia roszczeń odszkodowawczych przeciwko adwokatom własną formułę, która opiera się na następującym fakcie:
Powstanie roszczenia o odszkodowanie zakłada poza niedopełnieniem obowiązku też pogorszenie się sytuacji majątkowej klienta. Samo ryzyko pogorszenia się tej sytuacji nie powoduje powstanie tego roszczenia. Dopóki to ryzyko ( np. niewłaściwe doradztwo przy sporządzeniu testamentu) się nie zrealizuje, dopóty  nie biegnie przedawnienie.

Przypominamy, że najdłuższy termin przedawnienia wynosi lat trzydzieści.

Najczęściej w praktyce mamy do czynienia z błędami, które polegają na nie zachowaniu terminów przewidzianych w przepisach prawa procesowego. Adwokat musi - na podstawie orzecznictwa Trybunału Związkowego – znać wszystkie ustawy, przepisy prawne, orzecznictwo i literaturę prawniczą.

Procesy regresyjne przeciwko adwokatom w Niemczech  nie są zjawiskiem rzadkim.

Wymogi stawiane są adwokatowi w Niemczech ilustruje najlepiej wyrok Trybunału Związkowego z dn. 18.12.2008r. ( Bundesgerichthof,  Az.: IX ZR 179/07). W rozpatrywanym przez Trybunał przypadku, adwokat złożył rewizję od wyroku pierwszej instancji i nie wskazał w swoich pismach procesowych na najnowsze orzeczenie Trybunału Związkowego, które  uzasadniało wnioski rewizji. Sąd też przeoczył też to orzeczenie i oddalił rewizję. Powódka wniosła pozew o odszkodowanie i zwrot kosztów sądowych i adwokackich przeciwko kancelarii adwokackiej.
Sądy pierwszej i drugiej instancji oddaliły to powództwo uzasadniając to tym, że przeoczenie orzeczenia Trybunału Związkowego przez sąd, przerywa związek przyczynowy między błędem adwokata a powstałą szkodą. Inne stanowisko zajął Trybunał powołując się na swoje dotychczasowe orzecznictwo. Zgodnie z nim adwokat ma obowiązek wszystkie fakty i ich ocenę prawną  - jak tylko to jest możliwe – przedstawić sądowi.  

Właśnie ze względu na możliwą niedbałość sądu adwokat zobowiązany jest przez prawidłową prawną ocenę i prawne wywody przeciwstawić się błędnemu zastosowania prawa.

O przerwaniu związku przyczynowego można by było mówić tylko wtedy, jeżeli sąd świadomie nie uwzględniłby przeoczonego przez adwokata orzeczenia.

Jeden z profesorów, który komentował to orzeczenie stwierdził, że odpowiedzialność adwokata graniczy z odpowiedzialnością cywilną z tytułu zagrożenia.

Co z odpowiedzialnością sędziego?

Trybunał stwierdził, że osoby , które wspólnie spowodowały szkodę odpowiadają wprawdzie solidarnie, ale adwokat ma obowiązek chronić klienta przed błędami sądu. Błąd sądu należy do ryzyka prowadzenia procesu i z tego powodu należy przypisać go adwokatowi. 

Poza tym, o tym Trybunał nie wspomniał, odpowiedzialność cywilna sędziego jest ustawowo przez § 839 ust. 2 BGB uprzywilejowana. Sędzia może być pociągnięty do odpowiedzialności cywilnej, jeżeli jego naruszenia obowiązków jest przestępstwem.

Zobacz również serwis: Pomoc prawna

Prawo
Nie każdego zatrudnianego pracownika trzeba skierować na badania. Dlaczego? Przepisy jasno to wskazują
21 gru 2025

Aby pracodawca zgodnie z przepisami mógł dopuścić zatrudnianego pracownika do pracy, ten musi legitymować się wymaganym orzeczeniem lekarskim o braku przeciwskazań do jej wykonywania. Jednak ta zasada nie obowiązuje w każdym przypadku. Dlaczego?

Od grudnia uważaj na dane udostępniane w czasie rekrutacji. Przepisy się zmieniają, a mało kto zwraca na to uwagę
20 gru 2025

Katalog danych, których udostępnienia można żądać od kandydata przed zatrudnieniem jest ograniczony. W grudniu 2025 r. w tym zakresie zajdzie też jedna mała, ale niezwykle istotna zmiana. Mało się o niej mówi, a wiele osób w ogóle nie zwraca na to uwagi.

Gorzka niespodzianka dla korzystających z kominków i centralnego ogrzewania. Można zapłacić wysoką grzywnę
21 gru 2025

Jak co roku wraz z rozpoczęciem sezonu grzewczego ponownie da się wyczuć duszący zapach dymu unoszącego się z kominów. Niestety, nie każdy korzysta wyłącznie z dozwolonych paliw, powodując tym samym smog oraz zwiększając zanieczyszczenie powietrza. Osoby, które wrzucają do pieców i kominków śmieci, muszą liczyć się z dotkliwymi karami.

Czy w tym roku na Wigilię obowiązuje zakaz sprzedaży żywego karpia? Czy grożą za to kary? Co mówią przepisy?
20 gru 2025

Co roku przed świętami Bożego Narodzenia wraca debata o sprzedaży żywych karpi. Istnieje grono zwolenników tradycji, a także ich przeciwników. Czy w 2025 roku obowiązują jakieś nowe przepisy zakazujące handlu żywymi karpiami? Jakie kary ewentualnie grożą za łamanie prawa? Sprawdzamy aktualny stan prawny i wyjaśniamy na co zwrócić uwagę podczas rybnych świątecznych zakupów.

Jak WIBOR wpływa na ratę kredytu? Radca prawny objaśnia cały mechanizm i tłumaczy z „bankowego” na nasze
20 gru 2025

WIBOR, czyli Warsaw Interbank Offered Rate. Brzmi to trochę jak nazwa skomplikowanej procedury technicznej i szczerze mówiąc - dla Twojego domowego budżetu ma podobne znaczenie. To właśnie ten parametr, niczym niewidzialna ręka, steruje wysokością rat milionów kredytów hipotecznych i leasingów w Polsce. Ale tu pojawia się pewien paradoks. Mimo że ten wskaźnik zagląda do portfela niemal każdemu z nas, zasady jego powstawania są dla większości ludzi - a nawet i przedsiębiorców - równie czytelne, co instrukcja obsługi promu kosmicznego.

Tego wniosku nie składaj pracodawcy z wyprzedzeniem. Rozpatrzy go odmownie i będzie miał rację
19 gru 2025

Pewnych spraw nie należy odkładać na ostatnią chwilę. Innych z kolei nie można załatwiać zbyt wcześnie. Dotyczy to również relacji między pracodawcą a pracownikiem. Każdorazowo trzeba rozważyć, który moment będzie najlepszy na dopełnienie konkretnego obowiązku.

Zasiłek pielęgnacyjny. Ważne terminy, o których warto pamiętać
19 gru 2025

Kiedy najlepiej składać wniosek o zasiłek pielęgnacyjny z MOPS? Jaki jest termin na wniesienie odwołania do SKO? Ubiegając się o świadczenia warto pamiętać o procedurach i wymaganych formalnościach.

POLSTR zastąpi WIBOR do końca 2027 r. Będzie też spread korygujący dla wcześniej zawartych umów kredytowych. MFiG wyda rozporządzenie
19 gru 2025

Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na pytania PAP poinformowało, że wyznaczenie zamiennika WIBOR nastąpi w formie rozporządzenia, który wyda Minister Finansów i Gospodarki. Resort nie wyklucza także ujemnego wskaźnika (spreadu) korygującego dla zamiennika WIBOR przy wcześniej zawartych umowach kredytowych.

Planowanie urlopów wypoczynkowych na 2026 rok inne niż zwykle. O co chodzi? Zmieniają się przepisy i trudniej będzie zrobić dobry plan
19 gru 2025

Planowanie urlopów to w bardziej skomplikowanych organizacjach konieczność. Jednak w 2026 roku będzie ono inne niż zwykle. Dlaczego? Bo zmieniają się przepisy, a zrobić dobry plan będzie trudniej. Trzeba więc z góry wiedzieć, co nas czeka.

Rewolucja w L4: w czasie zwolnienia, pracownik (od czasu do czasu) będzie musiał odebrać telefon od szefa i odpisać na e-maila, ale będzie też mógł pobierać jednocześnie zasiłek chorobowy i 100 proc. wynagrodzenia? Jest decyzja Senatu
21 gru 2025

W dniu 21 listopada 2025 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw, która zakłada wprowadzenie istotnych zmian w zakresie tego co wolno, a czego nie wolno pracownikowi w czasie przebywania na zwolnieniu lekarskim (L4) – począwszy od podejmowania sporadycznych, incydentalnych czynności, będących przejawami aktywności zawodowej, a na wykonywaniu pracy u innego pracodawcy (tym samym – pobierając jednocześnie zasiłek chorobowy i 100 proc. wynagrodzenia) skończywszy. Tym samym – trafiła ona do Senatu, który zgłosił do ustawy kilka poprawek.

pokaż więcej
Proszę czekać...