System równoważnego czasu pracy ma zastosowanie wtedy, kiedy konieczne jest uelastycznienie czasu pracy i przedłużenie czasu pracy ponad przewidziane prawem 8 godzin dziennie w stałych godzinach.
System równoważnego czasu pracy został przewidziany wprost przez kodeks pracy w art. 135, który stanowi, że jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej organizacją, może być stosowany system równoważnego czasu pracy, w którym jest dopuszczalne przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej jednak niż do 12 godzin
Przedłużony dobowy wymiar czasu pracy jest równoważony krótszym dobowym wymiarem czasu pracy w niektórych dniach lub dniami wolnymi od pracy.
Okres rozliczeniowy dla takiego systemu pracy zasadniczo nie może być dłuższy niż 1 miesiąc, ale w szczególnie uzasadnionych przypadkach może zostać przedłużony do 4 miesięcy (przy pracach uzależnionych od pory roku lub warunków atmosferycznych). Okres rozliczeniowy w tym wypadku należy rozumieć w ten sposób, że w ciągu takiego okresu pracownik musi dostać tyle wolnego, ile przepracował ponad planowe 8 godzin.
Przedłużony system równoważnego czasu pracy
Kodeks pracy przewiduje trzy sytuacje, kiedy czas pracy może wynosić więcej niż 12 godzin.
- Po pierwsze dotyczy to prac polegających na dozorze urządzeń lub związanych z częściowym pozostawaniem w pogotowiu do pracy. Czas pracy może wynieść maksymalnie 16 godzin.
- Po drugie, do pracowników zatrudnionych przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób, a także pracowników zakładowych straży pożarnych i zakładowych służb ratowniczych może być stosowany system równoważnego czasu pracy, w którym jest dopuszczalne przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy do 24 godzin.
- Po trzecie przy pracach, które ze względu na technologię produkcji nie mogą być wstrzymane (praca w ruchu ciągłym), może być stosowany system czasu pracy, w którym jest dopuszczalne przedłużenie czasu pracy do 43 godzin przeciętnie na tydzień w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 tygodni, a jednego dnia w niektórych tygodniach w tym okresie dobowy wymiar czasu pracy może być przedłużony do 12 godzin. W tym jednak wypadku za każdą godzinę pracy powyżej 8 godzin na dobę w dniu wykonywania pracy w przedłużonym wymiarze czasu pracy pracownikowi przysługuje dodatek do wynagrodzenia.
W równoważnym systemie czasu pracy określonym powyżej w punktach 1 i 2 pracownikowi przysługuje, bezpośrednio po każdym okresie wykonywania pracy w przedłużonym dobowym wymiarze czasu pracy, odpoczynek przez czas odpowiadający co najmniej liczbie przepracowanych godzin.
Podstawa prawna: Kodeks pracy