Zmian w prawie, w tym w prawie pracy ciąg dalszy. Teraz przyszedł czas na szczególne uprawnienia dla pracowników wysoko wykwalifikowanych i tzw. NIEBIESKĄ KARTĘ UE. Co dają nowe przepisy i z czego wynikają? W serii artykułów omówienie najważniejszych i kluczowych zmian dla polskiego rynku pracy.
- Ustawa z dnia 24 kwietnia 2025 r. o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw
- Co oznacza niebieska karta UE?
- Czym są wyższe kwalifikacje zawodowe?
- Czym są kwalifikacje uzyskane w wyniku doświadczenia zawodowego?
- Mobilność długoterminowa posiadacza Niebieskiej Karty UE
- Mobilność krótkoterminowa posiadacza Niebieskiej Karty UE
- Nowy rodzaj zezwolenia na pobyt czasowy w celu mobilności długoterminowej posiadacza Niebieskiej Karty UE
- Kiedy wchodzą w życie zmiany dotyczące zatrudniania cudzoziemców?
Ustawa z dnia 24 kwietnia 2025 r. o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw
Ustawa z dnia 24 kwietnia 2025 r. o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2025 poz. 619) ma na celu wdrożenie do polskiego prawa przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1883 z dnia 20 października 2021 r. w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu zatrudnienia w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji (Dz.U.UE.L.2021.382.1, dalej jako: dyrektywa). Reforma niebieskiej karty UE "musi przynieść rzeczywistą unijną wartość dodaną w postaci przyciągania wykwalifikowanych pracowników dzięki skutecznemu i elastycznemu ogólno-unijnemu instrumentowi" - podkreślono w dyrektywie.
Uwzględniając sprawozdanie Eurostatu z dnia 21 lutego 2020 r. zatytułowane "Hard-to-fill ICT vacancies: an increasing challenge" [Trudne do obsadzenia wakaty ICT: coraz większe wyzwanie] oraz zawarte w nim wnioski dotyczące powszechnego niedoboru wysoko wykwalifikowanych pracowników w sektorze technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT) na rynkach pracy państw członkowskich, wyższe umiejętności zawodowe należy uznać za równoważne z kwalifikacjami uzyskanymi w ramach kształcenia na poziomie wyższym do celów ubiegania się o niebieską kartę UE na dwóch wyższych stanowiskach: kierownicy do spraw usług technologii informacyjno-komunikacyjnych (Międzynarodowy Standard Klasyfikacji Zawodów (klasyfikacja ISCO)-08, symbol 133) oraz specjaliści do spraw technologii informacyjno-komunikacyjnych (klasyfikacja ISCO-08, symbol 25).
Co oznacza niebieska karta UE?
Niebieska Karta UE to podstawowy dokument, który umożliwia wysoko wykwalifikowanym cudzoziemcom legalne zatrudnienie i pobyt w Polsce. Tak więc niebieska Karta UE jest głównym zezwoleniem na pobyt dla absolwentów uniwersytetów z zagranicy. Aktualizacja przepisów UE z 2021 r. oraz nowa polska ustawa omawiana w niniejszym artykule ma na celu przyciągnięcie specjalistów posiadających kompetencje, których brakuje na polskim rynku pracy. Chodzi o osoby wykształcone w konkretnej branży, niszy, będących specjalistami.
Niebieska Karta UE została została opracowana po to, aby przyciągać talenty, przyciągać na rynki pracy w UE, w tym Polski wysoko wykwalifikowanych obywateli państw trzecich do pracy w zawodach, w których występuje niedobór wykwalifikowanego personelu lub w których niedobór prawdopodobnie wystąpi w przyszłości.
Podsumowując implementacja dyrektywy 2021/1883 do polskiego porządku prawnego polega na przyjęciu rozwiązań prawnych regulujących kwestie:
- wjazdu,
- praw,
- udzielania zezwoleń pobytowych obywatelom państw trzecich do celów zatrudnienia w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji – Niebieskiej Karty UE,
- określeniu warunków wjazdu i pobytu oraz prawa członków ich rodzin,
- uregulowanie kwestii związanych z możliwością skorzystania przez posiadacza Niebieskiej Karty UE z mobilności krótkoterminowej oraz mobilności długoterminowej w innym państwie członkowskim UE niż państwo, które jako pierwsze przyznało Niebieską Kartę UE,
- pobytu w innym państwie członkowskim członków rodziny posiadaczy Niebieskiej Karty UE korzystających z mobilności.
Czym są wyższe kwalifikacje zawodowe?
Na gruncie nowej ustawy – wyższe kwalifikacje zawodowe to kwalifikacje uzyskane w wyniku ukończenia studiów wyższych albo kwalifikacje uzyskane w wyniku doświadczenia zawodowego.
Czym są kwalifikacje uzyskane w wyniku doświadczenia zawodowego?
Na gruncie omawiane ustawy kwalifikacje uzyskane w wyniku doświadczenia zawodowego rozumiane są w ten sposób, że są to kwalifikacje uzyskane w wyniku:
a) trzyletniego doświadczenia zawodowego na poziomie porównywalnym z poziomem kwalifikacji uzyskanych w wyniku ukończenia studiów wyższych, niezbędnego do wykonywania pracy określonej w umowie, w okresie nie dłuższym niż 7 lat poprzedzających złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia, o którym mowa w art. 127 lub art. 137a, jeżeli cudzoziemiec wykonuje zawód wymieniony w obwieszczeniu, o którym mowa w art. 138a,
b) pięcioletniego doświadczenia zawodowego na poziomie porównywalnym z poziomem kwalifikacji uzyskanych w wyniku ukończenia studiów wyższych, niezbędnego do wykonywania pracy określonej w umowie, jeżeli cudzoziemiec nie wykonuje zawodu wymienionego w obwieszczeniu, o którym mowa w art. 138a;”.
Mobilność długoterminowa posiadacza Niebieskiej Karty UE
Przez sformułowanie: mobilność długoterminowa posiadacza Niebieskiej Karty UE - należy rozumieć mobilność posiadacza dokumentu pobytowego, o którym mowa w art. 1 ust. 2 lit. a rozporządzenia nr 1030/2002, z adnotacją „Niebieska Karta UE”, przez okres przekraczający 90 dni w danym państwie członkowskim Unii Europejskiej.
Mobilność krótkoterminowa posiadacza Niebieskiej Karty UE
Przez sformułowanie: mobilność krótkoterminowa posiadacza Niebieskiej Karty UE - należy rozumieć mobilność posiadacza dokumentu pobytowego, o którym mowa w art. 1 ust. 2 lit. a rozporządzenia nr 1030/2002, z adnotacją „Niebieska Karta UE” lub z adnotacją „Były posiadacz Niebieskiej Karty UE”, przez okres nieprzekraczający 90 dni w dowolnym okresie liczącym 180 dni w każdym państwie członkowskim Unii Europejskiej w celu wykonywania działalności zawodowej.
Nowy rodzaj zezwolenia na pobyt czasowy w celu mobilności długoterminowej posiadacza Niebieskiej Karty UE
Jak czytamy na stronie Kancelarii Prezydenta: przepisami ustawy wprowadzono nowy rodzaj zezwolenia, tj. zezwolenie na pobyt czasowy w celu mobilności długoterminowej posiadacza Niebieskiej Karty UE, uregulowano procedurę jego udzielania oraz wskazano przesłanki odmowy jego udzielenia. Uprawnionym do ubiegania się o zezwolenie jest cudzoziemiec, którego celem pobytu na terytorium RP 2 będzie wykonywanie pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji.
Cudzoziemiec będzie obowiązany wykazać, że zawarł na okres co najmniej 6 miesięcy umowę o pracę, umowę o pracę nakładczą, umowę cywilnoprawną, na podstawie której wykonuje pracę, świadczy usługi lub pozostaje w stosunku służbowym, posiada formalne kwalifikacje w przypadku zamiaru wykonywania pracy w zawodzie regulowanym, Niebieską Kartę UE wydaną przez inne państwo członkowskie Unii Europejskiej, a także ubezpieczenie zdrowotne w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych lub potwierdzenie pokrycia przez ubezpieczyciela kosztów leczenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Ponadto warunkiem udzielenia tego zezwolenia jest uzyskiwanie wynagrodzenia na poziomie analogicznym dla cudzoziemców ubiegających się o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji.
Kiedy wchodzą w życie zmiany dotyczące zatrudniania cudzoziemców?
Co do zasady, zmiany dotyczące zatrudniania cudzoziemców wchodzą w życie 1 czerwca 2025 r.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1883 z dnia 20 października 2021 r. w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu zatrudnienia w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji (Dz.U.UE.L.2021.382.1)
Ustawa z dnia 24 kwietnia 2025 r. o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2025 poz. 619)