Ograniczenia w zatrudnieniu kobiety w okresie ciąży i karmienia piersią

Łukasz Nysztal
Adwokat
rozwiń więcej
Ustawodawca w sposób szczególny chroni kobietę w okresie ciąży w zakresie trwałości stosunku pracy, ale również ogranicza się możliwość zatrudnienia w określonych warunkach.

I tak – w art. 178 kodeksu pracy zawarto bezwzględny zakaz zatrudniania pracownicy w ciąży w godzinach nadliczbowych oraz w porze nocnej. Pracodawca zatrudniający pracownicę w porze nocnej jest obowiązany na okres jej ciąży zmienić rozkład czasu pracy w sposób umożliwiający wykonywanie pracy poza porą nocną, a jeżeli jest to niemożliwe lub niecelowe, przenieść pracownicę do innej pracy, której wykonywanie nie wymaga pracy w porze nocnej. W razie braku takich możliwości pracodawca jest obowiązany zwolnić pracownicę na czas niezbędny z obowiązku świadczenia pracy.

Ponadto pracodawca ma zakaz zatrudnienia pracownicy w ciąży na stanowisku pracy ujętym w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 10 września 1996r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet. Pracownica zatrudniona przy pracy wzbronionej kobietom, wymienionej w przytoczonym wyżej rozporządzeniu Rady Ministrów z 10 września 1996 r., musi zostać, bez względu na stopień narażenia na czynniki szkodliwe lub niebezpieczne, przeniesiona do innej pracy. Jeżeli pracownica jest zatrudniona przy pracy tego rodzaju, nie jest w ogóle dopuszczalne dostosowanie warunków pracy do potrzeb pracownicy.  Jeżeli przeniesienie pracownicy zatrudnionej przy tego rodzaju pracy do innej pracy jest niemożliwe, to pracodawca jest obowiązany zwolnić ją na czas niezbędny z obowiązku świadczenia pracy.

Natomiast jeśli pracownica w ciąży jest zatrudniona przy pracach innych niż wykonywane w narażeniu na czynniki szkodliwe lub niebezpieczne - pracodawca ma przede wszystkim obowiązek dostosowania warunków pracy takiej pracownicy do wymagań określonych w rozporządzeniu albo tak ograniczyć czas pracy, aby wyeliminować zagrożenie dla zdrowia lub bezpieczeństwa pracownicy. Dopiero wówczas, gdy takie działanie pracodawcy okaże się niemożliwe lub niecelowe, powstaje po stronie pracodawcy obowiązek przeniesienia tej pracownicy do innej pracy, a w braku takiej możliwości zwolnienia jej na czas niezbędny z obowiązku świadczenia pracy.

Względny zakaz zatrudniania pracownicy w ciąży dotyczy pracy w przerywanym systemie czasu pracy oraz delegowania do pracy poza miejsce zamieszkania. Zakaz ten może bowiem być uchylony za zgodą samej pracownicy.



Należy również pamiętać, że przeniesienie pracownicy w ciąży do innej pracy w związku z wyżej opisanymi ograniczeniami nie może powodować pogorszenia sytuacji pracownika. Przeniesienie pracownicy ze względu na ustawowy zakaz zatrudnienia w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej (art. 178 § 1 kp), jako przeniesienie do innej pracy w rozumieniu art. 179 § 1 kp, uzasadnia na podstawie art. 179 § 2 kp wypłatę dodatku wyrównawczego w razie obniżenia wynagrodzenia tej pracownicy, chociażby rodzaj wykonywanej przez nią pracy pozostał nie zmieniony (tak: Uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 15 marca 1979 r. V PZP 13/78)

Zobacz:  Zatrudnienie pracownika na zwolnieniu chorobowym


Pracodawca nie może także zobowiązać do pracy w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, w przerywanym systemie czasu pracy, a także delegować poza stałe miejsce pracy pracownika opiekującego się dzieckiem, które nie ukończyło 4 roku życia. Zakaz ten uchyla zgoda pracownika objętego ochroną ze względu na wiek dziecka. Wyrażenie zgody na pracę w tych warunkach powoduje, że pracodawca przestaje być związany zakazem, a praca w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, w przerywanym systemie czasu pracy, w delegacji nie stanowi naruszenia prawa.

Prawo
QUIZ Polscy prezydenci. Dasz radę zdobyć 10/10?
21 maja 2025
Ile lat w dniu wyborów musi mieć kandydat na prezydenta? Kto był pierwszym prezydentem RP? Ile lat trwa kadencja? Sprawdź swoją wiedzę o przed drugą turą wyborów.
Darowizna w kwocie 4 000 000 zł: Jak przekazać legalnie i bez podatku?
21 maja 2025

Darowizna na kwotę 4 milionów złotych może brzmieć jak zaproszenie do kontroli skarbowej. Tymczasem obowiązujące przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn nie tylko dopuszczają taką transakcję bez podatku, ale wręcz jasno określają, jak to zrobić legalnie i bezpiecznie. W najnowszej interpretacji indywidualnej skarbówka potwierdził, że nawet wielomilionowe darowizny mogą być zwolnione z podatku, jeśli spełnione zostaną trzy kluczowe warunki. Jakie? Sprawdzamy.

Zasiłek dla tracących świadczenie pielęgnacyjne (stare). Opiekunowie osób niepełnosprawnych (stopień znaczny) z problemem
21 maja 2025

Sądy wykryły trzecią lukę w przepisach o świadczeniu wspierającym. Pierwsza luka dotyczy wątpliwości, czy opiekunowie osób niepełnosprawnych powinni oddawać świadczenie pielęgnacyjne (stare) za okres rozpatrywania wniosku o określenie poziomu potrzeby wsparcia (liczba punktów w WZON po teście sprawności). Druga luka dotyczy utraty ubezpieczenia zdrowotnego przez opiekunów za okres rozpatrywania wniosku przez WZON. I teraz jest odkryta trzecia luka.

Więzi rodzinne w świetle ochrony dóbr osobistych
21 maja 2025

Więzi rodzinne opierają się na emocjach i wspólnie budowanych przez lata relacjach. W sytuacjach konfliktowych – takich jak rozwód, spory o kontakty z dzieckiem czy alimenty – więzi te mogą zostać poważnie naruszone. Warto wtedy pamiętać, że prawo może nas realnie chronić w takich przypadkach. Jak to działa w praktyce?

Do której godziny jest głosowanie na prezydenta?
21 maja 2025

Cząstkowe, orientacyjne wyniki głosowania na Prezydenta Polski w wyborach 2025 r. znane są już w trakcie dnia, w którym wyborcy oddają głosy. Niektórzy niezdecydowani mogą pod ich wpływem zmienić zdanie i wybrać się do komisji wyborczej. Inni ze względu na plan dnia mogą zagłosować tylko późnym wieczorem. Czy zdążą? Do której godziny można głosować?

WIBOR w umowach kredytowych. Czy wyrok TSUE ujednolici orzeczenia polskich sądów? Złotówkowicze będą triumfować jak frankowicze?
21 maja 2025

Czy będzie przełom w sprawach WIBOR? Czy zbliżający wielkimi krokami wyrok TSUE w sprawie polskiej okaże się korzystny dla posiadaczy kredytów złotówkowych opartych o wskaźnik referencyjny WIBOR i czy wpłynie to na ukształtowanie się linii orzeczniczej polskich sądów. Na te pytania odpowiada Wojciech Ostrowski, radca prawny z Kancelarii Rachelski i Wspólnicy.

Świadczenia dla osób z niepełnosprawnościami. Nie wszystkie można łączyć [Przykłady 2025]
21 maja 2025

Czy można pobierać jednocześnie różne zasiłki i dodatki? To ważne zagadnienie dla osób z niepełnosprawnościami i ich opiekunów. Postaramy się pokazać je na kilku ważnych przykładach. W rzeczywistości takich sytuacji jest znacznie więcej.

ZUS: Nadużywanie alkoholu jako przyczyna niezdolności do pracy. Zwolnienie lekarskie z kodem C to brak zasiłku chorobowego przez pierwsze 5 dni
21 maja 2025

W 2024 r. do Rejestru zaświadczeń lekarskich wpłynęło 27,4 mln zaświadczeń chorobowych wystawionych dla ubezpieczonych w ZUS, KRUS i innych organach emerytalno-rentowych. Ze zwolnień tych przynajmniej raz skorzystało 7,7 mln ubezpieczonych w tych instytucjach. Źródłem części z nich było nadużywanie alkoholu - informuje Sebastian Szczurek, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa opolskiego.

Debata Trzaskowski – Nawrocki już w piątek o 20:00. Sześć tematów, jeden pojedynek, jedna decyzja
21 maja 2025

W piątek, 24 maja, punktualnie o godzinie 20:00, oczy całej Polski skierują się na debatę prezydencką pomiędzy Rafałem Trzaskowskim, kandydatem Koalicji Obywatelskiej, a popieranym przez Prawo i Sprawiedliwość Karolem Nawrockim. To jedyne potwierdzone bezpośrednie starcie przed II turą wyborów zaplanowaną na 1 czerwca.

Dodatek za pracę w nocy od 1 czerwca 2025 r.
21 maja 2025

Osoby pracujące w porze nocnej mogą liczyć na dodatek z tego tytułu. Ile będzie wynosił dodatek za pracę w nocy w czerwcu? jak się go oblicza? Czym jest praca w porze nocnej? Za pracę w jakich godzinach przysługuje dodatek?

pokaż więcej
Proszę czekać...