Urlop na udział w pogrzebie Papieża Franciszka czy oglądanie transmisji a zakaz dyskryminacji w miejscu pracy ze względu na religię i wyznanie

Kinga Piwowarska
Doktor nauk prawnych, adwokat, adiunkt na Wydziale Prawa, Administracji i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie w Katedrze Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego.
rozwiń więcej
Papież Franciszek, dyskryminacja, wyznanie, religia / Urlop na udział w pogrzebie Papieża Franciszka czy oglądanie transmisji a zakaz dyskryminacji w miejscu pracy ze względu na religię i wyznanie / Shutterstock

W dniu 21 kwietnia 2025 r. zmarł Papież Franciszek - Jorge Mario Bergoglio. Wierni choć byli świadomi złego stanu zdrowia Papieża, który niedawno opuścił klinikę ale jeszcze 20 kwietnia 2025 r., w Wielką Niedzielę brał udział w uroczystościach na placu Św. Piotra w Watykanie - są w szoku i czują ogromne poruszenie. Już teraz wiele osób, czy to wierzących czy niewierzących podkreśla stanowczo: wezmę udział w uroczystości pogrzebowej czy będę oglądał transmisję pogrzebu w TV. A co jeśli pogrzeb Papieża odbędzie się w dniu pracującym, w godzinach pracy? Czytelnicy pytają nas czy mają prawo do takiego dodatkowego urlopu okolicznościowego na pogrzeb Papieża. Gdzie będzie pochowany papież Franciszek? Kiedy pogrzeb Papieża? O której pogrzeb Papieża? Gdzie oglądać pogrzeb papieża? Odpowiadamy na wszelkie wątpliwości.

rozwiń >

W tak szczególnym dla wiernych i Watykanu momencie warto przypomnieć sobie kilka podstawowych zasad związanych z zakazem dyskryminacji w miejscu pracy ze względu na religię czy wyznanie. Wierni już zastanawiają się, czy w dniu pogrzebu Papież Franciszka będą mogli wyjść wcześniej z pracy czy też nawet wziąć na tę okoliczność urlop. Tak więc: na czym polega zakaz dyskryminacji w miejscu pracy? Czy możliwy jest ograniczony dostęp do zatrudnienia – ze względu na religię czy wyznanie? Czy w miejscu pracy mogą wisieć symbole religijne? Czy pracownik może poprzez swój strój i symbole religijne uwidaczniać swoją wiarę?

Gdzie będzie pochowany papież Franciszek?

Papież Franciszek będzie pochowany w Rzymie, we Włoszech, w bazylice Matki Bożej Większej (Basilica Papale di Santa Maria Maggiore), nie w Watykanie.

Gdzie uroczystość pogrzebu Franciszka?

Sama uroczystość pogrzebowa odbędzie się w Watykanie, na Placu św. Piotra i potrwa około 2 godziny.

Kiedy pogrzeb Papieża?

Pogrzeb Papieża Franciszka odbędzie się w sobotę, 26 kwietnia 2025 r.

O której pogrzeb papieża?

Pogrzeb Papieża rozpocznie się o godz. 10.

Gdzie oglądać pogrzeb papieża?

Pogrzeb papieża będzie można oglądać na żywo w telewizji oraz online: TVP1, TVP Info, TVN24, Polsat News.

Testament Papieża Franciszka

Ujawniono treść testamentu Papieża. Nie jest długi. Najważniejszy jest aspekt pochówku i to, że na grobie ma być napisane jedynie: FRANCISZEK.

26 kwietnia 2025. żałoba narodowa

Decyzją prezydenta RP Andrzeja Dudy dzień pogrzebu Papieża Franciszka (sobota 26 kwietnia 2025 r.) będzie dniem żałoby narodowej. W związku z tym przykładowo wojewoda małopolski Krzysztof Jan Klęczar apeluje do organizatorów wydarzeń m.in. kulturalnych i sportowych o zachowanie stosowne do powagi do tej sytuacji

Wyznanie i religia w Kodeksie Pracy

W przepisach ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (t.j. Dz. U. z 2025 r. poz. 277) wskazany został zakaz dyskryminacji w zatrudnieniu. Jakakolwiek dyskryminacja w zatrudnieniu, bezpośrednia lub pośrednia, w szczególności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony, zatrudnienie w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy - jest niedopuszczalna.

Ważne

Poprzez użycie w tym przepisie sformułowania: „w szczególności” ustawodawca uregulował katalog otwarty. Oznacza to, że dyskryminacja z innych powodów, które nie są zawarte w przepisach Kodeksu Pracy, może w praktyce wystąpić. Oczywiście jeżeli będzie prowadziła do nierównego traktowania i będzie miała charakter bezpośredni czy pośredni – będzie niedozwolona i niezgodna z prawem.

Zakaz noszenia symboli religijnych, politycznych i światopoglądowych w miejscu pracy a dyskryminacja

W sprawie, która miała miejsce przed Trybunałem Sprawiedliwości UE, w wyroku z dnia 15 lipca 2021 r., C-804/18, Trybunał uznał, że interpretacji dyrektywy Rady 2000/78/WE z dnia 27 listopada 2000 r. ustanawiającej ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy (Dz.Urz.UE L z 2000 r., Nr 303, s.16) należy dokonywać w ten sposób, że wewnętrzna regulacja przedsiębiorstwa, zakazująca pracownikom noszenia wszelkich widocznych symboli przekonań politycznych, światopoglądowych lub religijnych w miejscu pracy, nie stanowi w odniesieniu do pracowników, którzy przestrzegają określonych zasad dotyczących ubioru zgodnie z nakazami religijnymi, bezpośredniej dyskryminacji ze względu na religię lub przekonania w rozumieniu tej dyrektywy, jeżeli regulacja ta jest stosowana w sposób ogólny i bez rozróżnienia.

Przykład

Przykładowo może to być uzasadnione wolą prowadzenia przez pracodawcę polityki neutralności politycznej, światopoglądowej i religijnej wobec klientów lub użytkowników, o ile: polityka ta odpowiada rzeczywistej konieczności po stronie tego pracodawcy, czego wykazanie jest jego zadaniem przy uwzględnieniu w szczególności uzasadnionych oczekiwań tych klientów i użytkowników, jak również niekorzystnych konsekwencji, jakie pracodawca poniósłby w braku takiej polityki, mając na uwadze charakter jego działalności lub kontekst, w jaki ona się wpisuje; to odmienne traktowanie jest odpowiednie do zapewnienia prawidłowego stosowania polityki neutralności, co zakłada, że ta polityka jest realizowana spójnie i konsekwentnie; zakaz ogranicza się do tego, co ściśle konieczne w świetle rzeczywistego zakresu i wagi negatywnych konsekwencji, których pracodawca usiłuje uniknąć poprzez taki zakaz.

Dyskryminacja pośrednia ze względu na religię lub przekonania, wynikająca z wewnętrznej regulacji przedsiębiorstwa, zakazującej noszenia w miejscu pracy widocznych symboli przekonań politycznych, światopoglądowych lub religijnych w celu zapewnienia polityki neutralności w tym przedsiębiorstwie, może być uzasadniona tylko wtedy, gdy taki zakaz obejmuje wszelkie widoczne formy wyrażania przekonań politycznych, światopoglądowych lub religijnych. Zakaz ograniczający się do noszenia rzucających się w oczy, dużych symboli przekonań politycznych, światopoglądowych i religijnych może stanowić bezpośrednią dyskryminację ze względu na religię lub przekonania, która w każdym razie nie może być uzasadniona na podstawie tego samego przepisu.

Czy na pogrzeb bierze się urlop?

Na pogrzeb przysługuje urlop, a dokładnie zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Powszechnie jest to nazywane urlopem okolicznościowym. Taki urlop okolicznościowy nie przysługuje jednak na udział w każdym pogrzebie.

Czytelnicy pytają nas czy mają prawo do takiego dodatkowego urlopu okolicznościowego na pogrzeb Papieża

Jeżeli ktoś chciałby dostać od pracodawcy wolne na dojazd do Rzymu i Watykanu oraz na udział w uroczystości pogrzebowej papieża Franciszka, czy też chciałby wolne, żeby oglądać transmisję w TV, to nie dostanie takiego urlopu - w ramach urlopu okolicznościowego. Dlaczego? Sprawa jest prosta. Pracodawca jest obowiązany zwolnić od pracy pracownika na czas obejmujący albo 2 dni albo 1 dzień w zw. z wystąpieniem okoliczności osobistych, tj. m.in. zgonu i pogrzebu. Wszystko zależy od danej okoliczności występującej w życiu pracownika. Może to być:

  • 2 dni - w razie ślubu pracownika lub urodzenia się jego dziecka albo zgonu i pogrzebu małżonka pracownika lub jego dziecka, ojca, matki, ojczyma lub macochy.
  • 1 dzień - w razie ślubu dziecka pracownika albo zgonu i pogrzebu jego siostry, brata, teściowej, teścia, babki, dziadka, a także innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką.

Pracownik może ewentualnie wziąć urlop na żądanie czy też urlop wypoczynkowy.

Ograniczony dostęp do zatrudnienia – ze względu na religię czy wyznanie

Co ważne, istnieje możliwość powołania się na względy religii czy wyznania będących wyznacznikiem danego zatrudnienia i konkretnego stanowiska pracy. Przykładowo nie stanowi naruszenia zasady równego traktowania ograniczanie przez:

  • kościoły
  • inne związki wyznaniowe
  • organizacje, których etyka opiera się na religii, wyznaniu lub światopoglądzie
  • dostępu do zatrudnienia, ze względu na religię, wyznanie lub światopogląd jeżeli rodzaj lub charakter wykonywania działalności przez kościoły i inne związki wyznaniowe, a także organizacje powoduje, że religia, wyznanie lub światopogląd są rzeczywistym i decydującym wymaganiem zawodowym stawianym pracownikowi, proporcjonalnym do osiągnięcia zgodnego z prawem celu zróżnicowania sytuacji tej osoby.

Dotyczy to również wymagania od zatrudnionych działania w dobrej wierze i lojalności wobec etyki kościoła, innego związku wyznaniowego oraz organizacji, których etyka opiera się na religii, wyznaniu lub światopoglądzie. Tak więc, już na etapie rekrutacji podmiot zatrudniający podczas rozmowy rekrutacyjnej może pytać o wyznawaną religię lub światopogląd. Przykładowo, dotyczy to warunków stawianych kandydatowi na nauczyciela religii w szkole katolickiej.

Zakaz wyrażania przekonań religijnych w pracy, jako praktyka nie naruszająca zasad dyskryminacji

Trybunału Sprawiedliwości UE wydał wyrok z dnia 13 października 2022 r., C-344/20, w którym uznał, że postanowienie regulaminu pracy przedsiębiorstwa zakazujące pracownikom wyrażania poprzez wypowiedzi, ubiór lub w inny sposób swoich przekonań religijnych, światopoglądowych lub politycznych, bez względu na ich charakter, nie stanowi względem pracowników, którzy pragną korzystać z wolności religii i sumienia poprzez widoczne noszenie symbolu lub stroju wynikającego z nakazów religijnych, przejawu bezpośredniej dyskryminacji „ze względu na religię lub przekonania” w rozumieniu dyrektywy 2000/78/WE, o ile owo postanowienie jest stosowane w sposób ogólny i bez rozróżnienia.

Prawo
Grill na balkonie? Uważaj - może kosztować Cię nawet 5 500 zł, a ognisko w ogrodzie - nawet 11 500 zł
01 maja 2025

Można śmiało powiedzieć, że majówka to narodowe święto grilla (a w nieco mniejszym zakresie - również ogniska). Mieszkańcy bloków - z przyczyn oczywistych - mogą zdecydować się wyłącznie na to pierwsze, a posiadacze własnych ogródków - rozniecić nieco większy płomień. Czy jednak takie przyjemności - w obrębie własnych balkonów i ogródków są legalne? Okazuje się, że nie w każdym przypadku, a ich nieroztropnych amatorów, mogą niekiedy spotkać niemiłe konsekwencje.

Rząd szykuje zmiany w emeryturach – grupa pracowników popracuje do 70 roku życia
01 maja 2025

Ministerstwo Sprawiedliwości pracuje nad projektem zmian w przepisach, które mają wydłużyć maksymalny wiek pełnienia funkcji przez komorników sądowych oraz ich asesorów. Zgodnie z planowanymi regulacjami, osoby wykonujące te zawody miałyby obowiązek pozostawać aktywne zawodowo nawet do 70. roku życia.

Prawne ryzyka używania AI przez pracowników. Odpowiedzialność pracodawcy wobec osób trzecich. Prawo pracy, prawo autorskie, ochrona danych poufnych i osobowych
30 kwi 2025

Sztuczna inteligencja (AI) stanowi dużą pomoc w pracy, ułatwiając ją i przyspieszając w znacznym stopniu. Zdają sobie z tego sprawę zarówno pracodawcy, jak i pracownicy. Tak jednak ze strony pracodawców lub potencjalnych pracodawców wobec pracowników lub kandydatów, jak po ze strony pracowników, nieodpowiedzialne korzystania z AI może rodzić określone ryzyka prawne, które możemy ocenić przez pryzmat prawa pracy. Świadomość tych ryzyk jest ważna pod kątem znalezienia rozwiązań przed nimi zabezpieczających w sytuacji w której prawo powszechne takiego zabezpieczenia nie przewiduje.

Zmiana miejsca głosowania. Wybory 2025. Jak zagłosować w innym obwodzie?
30 kwi 2025

Zmiana miejsca głosowania w wyborach na Prezydenta RP w dniu 18 maja 2025 r. jest możliwa. Co zrobić, aby zagłosować w obwodzie poza stałym miejscem zamieszkania? Niezbędne jest zaświadczenie o zmianie miejsca głosowania.

Ostatni dzień na rozliczenie PIT 2024 Sprawdź, co musisz zrobić, zanim system zamknie dostęp
30 kwi 2025

Ministerstwo Finansów przypomina: 30 kwietnia mija termin składania zeznań podatkowych za 2024 rok. Ponad 8 milionów Polaków skorzystało już z usługi Twój e-PIT. Sprawdź, co zrobić, by nie zapłacić kary, jak uniknąć błędów i co grozi za brak reakcji.

Specustawa o przeliczeniu emerytur: Bez wniosku, bez wyrównania i bez waloryzacji. I dopiero od połowy 2026 r.
30 kwi 2025

Specustawa: ZUS załatwi sam ponowne przeliczenie emerytur. Bez wniosku, bez wyrównania i bez waloryzacji. I niestety dopiero od połowy 2026 r.

Artur Bartoszewicz – partia, program, wiek, zawód, wykształcenie [Kandydat na Prezydenta RP 2025]
30 kwi 2025

Artur Bartoszewicz – czy należy do partii politycznej? Przedstawiamy program wyborczy kandydata na Prezydenta RP w 2025 roku, wiek, zawód oraz wykształcenie. Sprawdź pełną listę kandydatów w wyborach 2025 r. i wyniki najnowszego sondażu.

Kamery nasobne dla ratowników medycznych a RODO [Ochrona danych osobowych]
30 kwi 2025

Z pewnością zgodzicie się że ratownicy medyczni są bardzo często narażeni na brutalne ataki ze strony agresywnych pacjentów. Coraz głośniej mówi się o wprowadzeniu kamer nasobnych dla ratowników medycznych. Co na to przepisy RODO i Konstytucja?

Koniec z wypłacaniem przez pracodawcę 140 zł, za okulary które kosztowały 900 zł i limitowaniem częstotliwości refundacji? Nareszcie jest decyzja A. Dziemianowicz-Bąk
01 maja 2025

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, przedstawiło swoje stanowisko w sprawie uregulowania minimalnej kwoty refundacji okularów (lub soczewek kontaktowych) korygujących wzrok dla osób pracujących przy komputerze oraz częstotliwości przysługiwania tegoż dofinansowania od pracodawcy. Wynika ono z odpowiedzi na interpelację poselską nr 4813 posłanki Marta Stożek, z dnia 12 września 2024 r.

Praca w majówkę. Czy należy się dodatek?
30 kwi 2025

Zbliżają się 3 ważne dni w roku 2025: 1 maja, 2 maja, 3 maja. Niektórzy w tym czasie pracują. Czy zatem za pracę w majówkę należy się dodatek pieniężny czy inna rekompensata?

pokaż więcej
Proszę czekać...