Pracodawca ustala termin urlopu po porozumieniu z pracownikiem. Ale nie zawsze. Sprawdź kiedy może sam zdecydować, kiedy pracownik będzie odpoczywał.
- Kto ustala termin urlopu wypoczynkowego?
- Czy pracodawca sam ustala termin udzielenia urlopu?
- Czy pracodawca może sam wyznaczyć termin zaległego urlopu?
Kto ustala termin urlopu wypoczynkowego?
Okresy długich weekendów to czas, w którym mnożą się problemy dotyczące korzystania przez pracowników z urlopów wypoczynkowych. Choć najczęściej pracownicy są zainteresowani tym, by otrzymać zgodę na urlop, który pozwoli im na przedłużenie weekendu i dłuższy wypoczynek, to jednak zdarzają się i takie sytuacje, gdy pracownik nie chce skorzystać z urlopu, podczas gdy pracodawca chciałby mu go udzielić. Jakie prawa ma w takiej sytuacji?
Co do zasady urlopy powinny być udzielane zgodnie z planem urlopów, który ustala pracodawca, biorąc pod uwagę wnioski pracowników i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy (art. 163 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy; dalej: k.p.). Powinny, czyli nie muszą i istnieje także inny, zgodny z prawem, sposób postępowania. Od 2003 r. tworzenie planu urlopów nie jest już obowiązkowe, co wynika z art. 163 k.p. W takiej sytuacji pracodawca ustala termin urlopu po porozumieniu z pracownikiem.
Czy pracodawca sam ustala termin udzielenia urlopu?
Z regulacji tych jasno wynika, że ostatnie słowo w sprawie terminu udzielenia pracownikowi urlopu należy do pracodawcy. Nie oznacza to jednak, że ma on prawo jednostronnie narzucać pracownikom termin wykorzystania urlopu wypoczynkowego.
Jak wskazano, zasadą jest, że urlopów udziela się zgodnie z planem urlopów. Plan ten ustala pracodawca. Przyjmuje się, że jeśli ustalając go nie ma możliwości uwzględnienie wniosków pracowników, to może samodzielnie wyznaczyć termin urlopu. Jeśli jednak pracodawca nie ustala planu urlopów, to co do zasady nie ma możliwości bieżącego narzucania terminów, w których pracownik ma wykorzystać przysługujący mu urlop – zgodnie z wolą ustawodawcy ma on bowiem ustalać termin urlopu w porozumieniu z pracownikiem. Od tej zasady istnieją jednak dwa wyjątki. Dotyczą one urlopów zaległych i okresu wypowiedzenia umowy o pracę.
Czy pracodawca może sam wyznaczyć termin zaległego urlopu?
Skupiając się na pierwszym z nich – zgodnie z art. 168 k.p., urlopu niewykorzystanego w terminie ustalonym zgodnie z art. 163 k.p., czyli urlopu zaległego, należy pracownikowi udzielić najpóźniej do dnia 30 września następnego roku kalendarzowego. Oznacza to, że dopuszczalne jest w takim przypadku jednostronne udzielenie pracownikowi urlopu w celu dotrzymania wyznaczonego przez ustawodawcę terminu. Orzecznictwo sądowe potwierdza, że zgoda pracownika nie jest w tym wypadku wymagana (patrz: wyrok Sądu Najwyższego z 24 stycznia 2006 r., sygn. akt I PK 124/05). W konsekwencji, choć termin wykorzystania urlopu wypoczynkowego (innego niż zaplanowany zgodnie z planem urlopów) powinien być uzgodniony przez pracodawcę i pracownika, to jednak, jeśli pracownik ma do wykorzystania urlop zaległy, to tym samym pracodawca ma możliwość jednostronnego narzucenia mu terminu jego wykorzystania. Co więcej, w okresie tzw. długich weekendów, takie postępowanie można uznać za zgodne z celem urlopu wypoczynkowego – pracownik będzie bowiem miał dzięki działaniu pracodawcy okazję do przedłużenia okresu wypoczynku.
art. 163, art. 168 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 1465 ze zm.)