W sezonie wakacyjnym wielu pracowników zadaje sobie pytanie: czy oprócz wynagrodzenia za urlop przysługuje mi jakieś dodatkowe świadczenie? Odpowiedź brzmi: tak, jeśli spełnione są odpowiednie warunki — możesz otrzymać tzw. świadczenie urlopowe lub „wczasy pod gruszą”. Co to dokładnie oznacza? Wyjaśniamy!
- Świadczenie urlopowe – co to jest?
- Ile wynosi świadczenie urlopowe w 2025 roku
- „Wczasy pod gruszą” – co to takiego?
- Świadczenie urlopowe a "wczasy pod gruszą" - porównanie
- Opodatkowanie i składki
- Rezygnacja z wypłaty świadczenia
- Podsumowanie
Świadczenie urlopowe – co to jest?
Świadczenie urlopowe to jednorazowe, dodatkowe wynagrodzenie wypłacane pracownikom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, którzy spełnią wykorzystają nieprzerwany, co najmniej 14-dniowy urlop wypoczynkowy (liczony w dniach kalendarzowych, nie roboczych).
Świadczenie wypłacane jest przez pracodawców, którzy nie tworzą Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych (ZFŚS), ponieważ na dzień 1 stycznia danego roku zatrudniają mniej niż 50 pracowników (w przeliczeniu na pełne etaty) i nie zdecydowali się na jego dobrowolne utworzenie.
To ważne: świadczenie urlopowe finansowane jest ze środków obrotowych pracodawcy, nie z funduszu socjalnego.
Wypłata powinna nastąpić najpóźniej w dniu poprzedzającym rozpoczęcie urlopu.
Ile wynosi świadczenie urlopowe w 2025 roku
W 2025 roku maksymalna kwota świadczenia dla pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze wynosi:
- 2 723,40 zł – praca w normalnych warunkach,
- 3 631,20 zł – praca w szczególnych warunkach,
- dla młodocianych – od 363,12 zł do 508,37 zł w zależności od roku nauki.
Świadczenie może być wypłacone więcej niż raz w roku, jeśli np. pracownik ma dwóch pracodawców lub zmienia pracę i u nowego znów spełnia warunki do jego uzyskania.
„Wczasy pod gruszą” – co to takiego?
Z kolei „wczasy pod gruszą” to potoczne określenie innego rodzaju dofinansowania wypoczynku. Pochodzi ono ze środków Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych (ZFŚS). Ten fundusz tworzony jest obowiązkowo przez pracodawców zatrudniających co najmniej 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, a także przez tych, którzy zdecydowali się na jego dobrowolne wprowadzenie.
Dofinansowanie z ZFŚS (czyli właśnie „wczasy pod gruszą”) przysługuje na zasadach ustalonych przez pracodawcę – np. może być uzależnione od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej pracownika.
Co istotne:
- „Wczasy pod gruszą” nie są świadczeniem roszczeniowym – nie każdemu muszą przysługiwać.
- Ich przyznanie zależy od kryteriów socjalnych oraz od środków dostępnych w funduszu.
Świadczenie urlopowe a "wczasy pod gruszą" - porównanie
Kryterium | Świadczenie urlopowe | Wczasy pod gruszą (ZFŚS) |
Źródło finansowania | Środki obrotowe pracodawcy | Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych (ZFŚS) |
Kto wypłaca | Pracodawcy, którzy nie tworzą ZFŚS | Pracodawcy posiadający ZFŚS |
Obowiązek wypłaty | Tak (jeśli nie utworzono ZFŚS i nie zrezygnowano) | Nie (zależne od sytuacji socjalnej pracownika) |
Charakter świadczenia | Roszczeniowy (należy się po spełnieniu warunków) | Uznaniowy (uzależniony od sytuacji życiowej) |
Warunek przyznania | 14 dni nieprzerwanego urlopu kalendarzowego | Złożenie wniosku i spełnienie kryteriów socjalnych |
Maksymalna wysokość | Do wysokości odpisu podstawowego ZFŚS | Dowolna – zależna od polityki socjalnej firmy |
Możliwość wypłaty niższej kwoty | Tak – można wypłacić mniej niż limit | Tak – zależy od sytuacji socjalnej i funduszu |
Zwolnienie ze składek ZUS | Tak – do wysokości limitu | Tak – jeśli zgodne z ustawą o ZFŚS |
Opodatkowanie | Tak – cała kwota podlega opodatkowaniu | Nie – zwolnione z PIT do 1 000 zł (pracownik) lub 4 500 zł (emeryt/rencista) |
Termin wypłaty | Najpóźniej dzień przed rozpoczęciem urlopu | Ustalany przez pracodawcę |
Opodatkowanie i składki
Świadczenie urlopowe:
- Zwolnione ze składek ZUS i zdrowotnych, jeśli wypłacane w ramach ustawy o ZFŚS i nie przekracza rocznej kwoty odpisu podstawowego (np. 2 723,40 zł dla pełnego etatu w 2025 r.).
- W całości opodatkowane PIT.
Jeśli pracodawca zapłaci wyższą kwotę niż odpis – nadwyżka podlega składkom i podatkowi.
Przykład: przy pół etatu – 1 361,70 zł to limit zwolniony, a nadwyżka od tej kwoty jest już oskładkowana i opodatkowana.
Wczasy pod gruszą z ZFŚS:
- Zwolnione ze składek ZUS i zdrowotnych, jeśli wypłacone zgodnie z regulaminem ZFŚS.
- Zwolnienie z PIT – do 1 000 zł rocznie łącznie dla wszystkich świadczeń socjalnych z ZFŚS (nie licząc bonów)
- Nadwyżka ponad 1 000 zł: podlega opodatkowaniu PIT (stawka ~12 %), ale nadal jest oskładkowana? Nie – składki nadal nie są pobierane.
- Emeryci i renciści mają wyższy limit PIT – 4 500 zł rocznie, po jego przekroczeniu nadwyżka opodatkowana 10 %
Rezygnacja z wypłaty świadczenia
Jeśli pracodawca zrezygnuje z wypłaty świadczenia urlopowego, musi:
- zawrzeć tę informację w układzie zbiorowym lub regulaminie wynagradzania,
- a w razie braku regulaminu – poinformować pracowników do końca stycznia danego roku, np. mailowo.
Podsumowanie
Zarówno świadczenie urlopowe, jak i „wczasy pod gruszą” mają na celu dofinansowanie wypoczynku pracowników. Kluczowe różnice dotyczą tego, kto je wypłaca, z jakiego źródła oraz czy zależą od sytuacji materialnej pracownika.
Jeśli jesteś pracownikiem – sprawdź, które świadczenie Ci przysługuje i pamiętaj o złożeniu wniosku urlopowego na minimum 14 dni.
Jeśli jesteś pracodawcą – upewnij się, że Twoje zasady wypłaty świadczeń są zgodne z przepisami i jasno komunikowane zespołowi.
Autor: Karolina Woźniczka, starszy specjalista ds. kadr i płac
Podstawa prawna i źródła:
Ustawa z dnia 4 marca 1994 r. o Zakładowym Funduszu Świadczeń Socjalnych (Dz.U. 1994 nr 43 poz. 163 z późn. zm.);
Komunikaty MRPiPS ws. przeciętnego wynagrodzenia
Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. 2024 poz. 2267)