Sezon urlopowy już za pasem, a wraz z nim plany zagranicznych podróży wakacyjnych. W obliczu pandemii koronawirusa wyjazdy za granicę są utrudnione i wiążą się z wykonaniem testu lub odbyciem kwarantanny. Teraz jednak, w związku ze szczepieniami przeciwko COVID-19 na szeroką skalę, pojawiła się nadzieja na swobodne podróżowanie. Tymczasem warto wyjaśnić czy organizator wyjazdu może żądać od uczestnika wycieczki szczepienia. Kwestię uprawnień w zakresie szczepień przeciwko COVID-19 wyjaśnia radca prawny Jakub Kowalski, wspólnik MGM Kancelarii Radców Prawnych Mirosławski, Galos, Mozes w Sosnowcu.
Obowiązkowe szczepienia
W niektórych krajach i regionach szczepienia przeciwko pewnym chorobom są obowiązkowe, a co za tym idzie są warunkiem wjazdu do danego państwa lub regionu. Stanowią one zatem uwarunkowany prawnie warunek odbycia imprezy turystycznej, tak samo jak np. posiadanie wizy. Dotyczy to na przykład części państwa afrykańskich, gdzie obowiązkowym szczepieniem dla turystów jest szczepienie przeciwko żółtej febrze. Niezależnie od tego, szczepienia może wymagać przyjmujący turystę hotel, przewoźnik (linia lotnicza) lub organizujące wyjazd biuro podróży. Obecnie, największego znaczenia te wymagania nabierają w kontekście szczepień przeciwko COVID-19.
Biuro podróży zobowiązane do zachowania zasad bezpieczeństwa
Z punktu widzenia polskich przepisów, należy przede wszystkim rozważyć sytuację, w której wymaganie szczepienia zostaje postawione przez biuro podróży organizujące wyjazd. Mowa tu o sytuacji, w której władze państwa, w którym ma się odbyć impreza turystyczna, hotel czy przewoźnik nie narzucają obowiązku szczepienia
Co prawda nie wynika to wprost z przepisów ustawy o z dnia 24 listopada 2017 r. o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych, jednak należy przyjąć, że podstawową cechą usług turystycznych, wchodzących w skład imprezy turystycznej, jest ich bezpieczeństwo dla podróżującego. Odwołać się w tym miejscu można do ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. prawo przewozowe oraz orzecznictwa sądowego, które interpretuje zapewnienie bezpieczeństwa podróżnych jako podstawowy obowiązek przewoźnika. Jest to odwołanie tym bardziej uzasadnione, że usługa przewozu jest jedną z usług turystycznych, które mogą składać się imprezę turystyczną.
W wyroku z dnia 27 listopada 2014 r. (VI ACa 231/14) Sąd Apelacyjny w Warszawie podkreślił, że „przewoźnik ma obowiązek zapewnienia odpowiednich warunków bezpieczeństwa podróży zarówno w odniesieniu do warunków podróży związanych z samym pojazdem, jak i okoliczności zewnętrznych dotyczących zagrożeń ze strony osób trzecich”. Jeśli zatem podróż w ramach imprezy turystycznej rozpoczyna się w kraju, w którym ogłoszony jest stan epidemii (lub analogiczna instytucja znana miejscowemu prawu) w związku z ryzykiem rozprzestrzeniania się choroby zakaźnej, to zapewnienie podróżnym bezpieczeństwa również przed zakażeniem ich przez innych uczestników imprezy wydaje się co najmniej prawem, jeśli nie obowiązkiem organizatora imprezy. Z całą pewnością może on wprowadzić uzasadnione wiedzą medyczną i rekomendacjami naukowymi oraz organizacji branżowych, wymagania o charakterze sanitarnym. Nie wydaje się, aby zasadne było wskazywanie zaszczepienia jako jedynego sposobu wykazania przez klienta biura podróży, że nie stanowi on zagrożenia sanitarnego dla współpodróżnych. Tym bardziej do czasu, w którym dostępność do szczepień będzie ograniczona. Jeżeli jednak biuro podróży wymagałoby alternatywnie zaszczepienia przeciwko COVID-19 lub negatywnego wyniku, to tego rodzaju wymóg odpowiadałby nałożonemu na biuro podróży obowiązkowi zapewnienia bezpiecznych (z punktu widzenia medycznego) warunków podróży turystów.
Jakub Kowalski, wspólnik MGM Kancelarii Radców Prawnych Mirosławski, Galos, Mozes w Sosnowcu