W dniu 9 maja 2014 roku Sejm RP uchwalił ustawę o prawach konsumenta, natomiast w dniu 30 maja 2014 roku rozpatrywano poprawki zaproponowane przez Senat RP. W wyniku prac legislacyjnych do ustawy wprowadzono tylko dwie poprawki, w tym jedną merytoryczną. Dotyczy ona nieznacznego, ale istotnego zwłaszcza z punktu widzenia małych przedsiębiorców prowadzących handel w Internecie, rozluźnienia spoczywających na przedsiębiorcy obowiązków informacyjnych w zakresie podawania informacji o dostępnych dla konsumentów środkach komunikowania się z przedsiębiorcą. Wszystkie pozostałe rozwiązania pozostały niezmienione.
Ustawa zostanie teraz skierowana do Prezydenta RP. Wejdzie w życie po upływie sześciu miesięcy od dnia ogłoszenia.
Zmiany w prawach konsumenta zaczną obowiązywać w grudniu 2015 roku.
Główne cele uchwalonej ostatecznie (na podstawie projektu przyjętego przez Radę Ministrów w dniu 24 grudnia 2013 r. ) ustawy o prawach konsumenta to wdrożenie do prawa polskiego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE w sprawie praw konsumenta oraz uporządkowanie i zintegrowanie przepisów dotyczących odpowiedzialności, za jakość rzeczy sprzedanej, w szczególności przepisów stanowiących transpozycję dyrektywy Parlamentu i Rady 1999/44/WE o sprzedaży konsumenckiej, wdrożonej do polskiego porządku prawnego ustawą o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej.
Zobacz również: Odstąpienie od umowy – zmiany w 2014 r.
Podstawowe prawa konsumentów po zmianach
1. Prawo do informacji
Nowa ustawa gwarantuje konsumentom otrzymywanie od przedsiębiorcy, przed zawarciem umowy, wyczerpujących informacji, istotnych w kontekście jej zawierania. Umożliwi to konsumentowi bardziej świadome zawieranie umów.
Uprawnienie do otrzymania informacji będzie przysługiwało konsumentowi nie tylko w odniesieniu do umów zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa oraz na odległość, ale również w odniesieniu do umów zawieranych w sposób tradycyjny – w sklepie.
2. Koszty związane z zawieraniem umów
- Ustawa wprowadza przepisy, które ułatwią konsumentowi zorientowanie się, jeszcze przed zawarciem umowy, jakie koszty rzeczywiście będzie musiał ponieść. Przedsiębiorca będzie bowiem zobowiązany do poinformowania konsumenta w jasny sposób o wszystkich kosztach wynikających z umowy;
- Ustawa przewiduje, że w przypadku płatności dokonywanej przez konsumenta kartą kredytową przedsiębiorca nie będzie mógł pobierać od niego opłat wyższych niż te, które sam ponosi w związku z zastosowaniem tego sposobu płatności;
- Ustawa zabrania pobierania od konsumentów zawyżonych opłat za korzystanie z infolinii udostępnianych przez przedsiębiorców na potrzeby kontaktowania się w sprawach związanych z zawartymi umowami.
3. Prawo odstąpienia od umowy
- Ustawa wydłuża termin na odstąpienie od umowy zawieranej poza lokalem lub na odległość, bez podania przyczyn, do 14 dni (obecnie: 10 dni). Dzięki temu konsument zyskuje dodatkowy czas do namysłu i podjęcia ostatecznej decyzji;
- Ustawa precyzyjnie reguluje także sposób obliczania tego terminu, w tym w sytuacji, gdy przedsiębiorca w ogóle nie poinformował konsumenta o przysługującym mu prawie odstąpienia (w takim przypadku prawo odstąpienia wygaśnie dopiero po upływie roku od upływu podstawowego 14-dniowego terminu – obecnie: po upływie 3 m-cy od wydania rzeczy);
- Ustawa zwalnia konsumenta od obowiązku ponoszenia kosztów związanych ze zwrotem rzeczy w przypadku skorzystania z prawa odstąpienia, jeżeli konsument nie został poinformowany przez przedsiębiorcę o obowiązku poniesienia tych kosztów.
4. Uprawnienia w przypadku wadliwości rzeczy sprzedanej
- Ustawa przywraca do obrotu konsumenckiego konstrukcję „wady”, tradycyjnie funkcjonującą w Polsce, znaną i zrozumiałą dla konsumentów (obecnie w obrocie konsumenckim, na podstawie ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej, funkcjonuje konstrukcja „niezgodności towaru z umową”);
- Ustawa zwiększa swobodę konsumenta, co do wyboru uprawnienia, z jakiego może skorzystać w przypadku wadliwości nabytej rzeczy: przywraca możliwość żądania obniżenia ceny bądź odstąpienia od umowy od razu po stwierdzeniu wady, bez konieczności wysunięcia w pierwszym rzędzie żądania naprawy bądź wymiany rzeczy;
- Ustawa wydłuża do 5 lat odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi za wady nieruchomości.
5. Gwarancja
Ustawa przywraca stosowanie przepisów Kodeksu cywilnego do gwarancji konsumenckiej. Oznacza to, że jeżeli przedsiębiorca, który udziela gwarancji, nie określi dokładnie jej treści, konsument będzie mógł powołać się na uprawnienia związane z gwarancją przewidziane w Kodeksie cywilnym.
Ustawa wydłuża do 2 lat okres gwarancji w przypadku, gdy gwarant nie określi tego terminu inaczej. Tak określony termin jest skorelowany z ustawowym terminem odpowiedzialności sprzedawcy z tytułu rękojmi.
Podstawowe prawa przedsiębiorców
1. Ujednolicenie regulacji w skali całej UE
Przepisy dyrektywy w sprawie praw konsumenta wymuszają, w zakresie jej regulacji, wprowadzenie jednolitych rozwiązań we wszystkich państwach członkowskich. Powinno to zwiększyć zaufanie przedsiębiorców do systemów prawnych innych państw, obniżyć koszty związane z dostępem do rynków tych państw (w szczególności koszty związane z obsługą prawną), a w konsekwencji ułatwić im działalność transgraniczną.
Zobacz również: Kiedy kupujący może skorzystać z rękojmi za wady?
2. Ułatwienie stosowania przepisów
- Ustawa jasno definiuje, jakie informacje, kiedy i w jaki sposób przedsiębiorca powinien przekazać konsumentowi;
- Ustawa określa jasne zasady dotyczące wykonywania prawa odstąpienia od umowy, w tym dotyczące sposobu obliczania terminów oraz skutków jego wykonania, a także niezwykle istotne kwestie związane z kosztami, które powstają w przypadku zwrotu rzeczy, wskazując, kogo i w jakim zakresie obciążają te koszty;
- Ustawa wprowadza zasady dotyczące korzystania z rzeczy przez konsumenta w okresie, w którym możliwe jest odstąpienie od umowy.
Wprowadzenie precyzyjnych uregulowań, w tym zwłaszcza dotyczących kwestii, w których nie było do tej pory szczegółowych regulacji, ułatwi przedsiębiorcom stosowanie przepisów i powinno przełożyć się także na obniżenie kosztów ich działalności.
3. Ujednolicenie zasad odpowiedzialności za jakość rzeczy
Obecnie przedsiębiorca, który sprzedaje towary, odpowiada za ich jakość według dwóch odrębnych reżimów: za wady rzeczy w stosunku do kupujących, którzy nie są konsumentami (rękojmia) i za niezgodność towaru z umową wobec konsumentów. Oznacza to znaczne komplikacje i zwiększone koszty prowadzenia działalności gospodarczej. Nowa ustawa ujednolica zasady odpowiedzialności w obrocie konsumenckim i w pozostałych rodzajach obrotu, co powinno zdecydowanie ułatwić prowadzenie działalności handlowej.
4. Ułatwienie dochodzenia roszczeń regresowych
Ustawa wprowadza szczegółowe regulacje dotyczące dochodzenia roszczeń regresowych związanych z wadliwością rzeczy sprzedanej w łańcuchu sprzedawców. Rozwiązania te ułatwią sprzedawcy finalnemu dochodzenie zwrotu kosztów poniesionych przez niego w związku z wykonaniem przez konsumenta uprawnień z tytułu rękojmi od tego z poprzednich sprzedawców/dostawców, którego działanie spowodowało wadę rzeczy.
Polecamy serwis: Konsument i umowy
Źródło: Ministerstwo Sprawiedliwości, Wydział Komunikacji Społecznej i Promocji