Biorąc pod uwagę dotychczasowy dorobek orzeczniczy w sprawach dotyczących kar pieniężnych nakładanych przez Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, a także wychodząc naprzeciw oczekiwaniom przedsiębiorców, Prezes Urzędu przyjmuje niniejsze Wyjaśnienia w sprawie ustalania wysokości kar pieniężnych
Wyjaśnienia dotyczą spraw związanych z naruszeniem art. 24 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, czyli praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Celem Wyjaśnień jest zwiększenie transparentności w zakresie metodologii ustalania wysokości kar na podstawie ustawy za naruszenia, o których mowa powyżej. Wyjaśnienia pozwolą na dokonanie przez przedsiębiorcę wstępnego oszacowania kary, którą mogłoby być zagrożone działanie niezgodne z przepisami ustawy.
Wyjaśnienia nie mają na celu, ani nie mogą regulować materii karania w sposób szerszy, ani tym bardziej sprzeczny z przepisami ustawy. Wskazują one wyłącznie sposoby ustalania wysokości kar przewidzianych ustawą.
Wyjaśnienia nie mają charakteru prawnie wiążącego, niemniej jednak fakt ich opublikowania należy interpretować w ten sposób, iż Prezes Urzędu będzie ustalał kary pieniężne w oparciu o zamieszczone w Wyjaśnieniach kryteria
Przychód właściwy
Podstawą obliczenia wysokości kary pieniężnej jest przychód osiągnięty przez przedsiębiorcę w roku rozliczeniowym poprzedzającym rok nałożenia kary.
Waga naruszenia
Podziału naruszeń dokonano ze względu na etap kontraktowania (zawierania umowy), na jakim doszło do naruszenia zbiorowych interesów konsumentów. Uznano, iż etap kontraktowania ma wpływ na poziom swobody w podejmowaniu decyzji rynkowych przez konsumentów, co z kolei decyduje o wadze naruszenia. Dokonano zatem gradacji, w której jako najpoważniejsze uznano naruszenia zbiorowych interesów konsumentów dokonywane na etapie wykonywania kontraktu, a w dalszej kolejności naruszenia na etapie zawierania kontraktu oraz naruszenia na etapie przedkontraktowym. Prezes Urzędu wyróżnia 3 rodzaje naruszeń:
- naruszenie na etapie przedkontraktowym od 0,02 do 0,3 % przychodu,
- naruszenie na etapie zawierania kontraktu od 0,05% do 0,6% przychodu,
- naruszenie na etapie wykonywania kontraktu od 0,1% do 0,7% przychodu.
Waga naruszenia, poprzez ocenę jego szkodliwości będzie oceniana w ramach każdej kategorii. Waga naruszenia będzie znajdowała odzwierciedlenie w wysokości kary. Waga naruszenia winna być ustalana w oparciu o kryteria obiektywne mające zobrazować wpływ naruszenia na sytuację konsumentów.
Jako odrębną kategorię wyodrębniono naruszenia zbiorowych interesów konsumentów polegające na stosowaniu niedozwolonych postanowień umownych wpisanych do rejestru prowadzonego przez Prezesa UOKiK. Zadecydowała o tym specyficzna dla tej kategorii przesłanka bezprawności, wynikająca jedynie z tożsamości badanych postanowień umownych z postanowieniami uznanymi za niedozwolone i wpisanymi do rejestru, nie zaś z przepisów ogólnie obowiązujących.
Za każde niedozwolone postanowienie umowne kwota bazowa będzie wynosić od 0,02% do 0,1% przychodu. W przypadku kumulacji naruszeń polegających na stosowaniu niedozwolonych postanowień umownych kwota bazowa nie przekroczy 0,5% przychodu. Gradacja poszczególnych klauzul dokonywana będzie z uwzględnieniem stopnia ich szkodliwości dla interesów ekonomicznych4 konsumentów.
Kwota bazowa
Kwota ustalona w oparciu o kryterium, określone powyżej stanowi kwotę bazową służącą do ustalania wysokości kary według kryteriów wskazanych poniżej. Kwota bazowa może być zmniejszona - jednak nie więcej niż o 80% - jeżeli udział przychodów przedsiębiorcy z działalności, której dotyczy zarzut naruszenia zbiorowych interesów konsumentów w przychodzie, o którym mowa wcześniej, jest niewielki.
Okoliczności łagodzące i obciążające
Okoliczności stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów mogą wpłynąć na obniżenie lub podwyższenie wymiaru kary. Okoliczności łagodzące i obciążające będą oceniane przy uwzględnieniu kontekstu sprawy. Co do zasady poszczególne okoliczności łagodzące lub obciążające mają różną wagę. W związku z tym procent, o jaki ustalona kwota bazowa będzie mogła ulec zwiększeniu lub zmniejszeniu będzie różny.
Zobacz serwis: Prawa konsumenta
Okoliczności łagodzące
Jako okoliczności łagodzące traktowane są w szczególności:
- zaniechanie przez przedsiębiorcę stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów przed wszczęciem postępowania przez Prezesa UOKiK, bądź niezwłocznie po jego wszczęciu – zmniejszenie o 30%;
- aktywne współdziałanie z Prezesem UOKiK w trakcie postępowania, w szczególności przyczynienie się do szybkiego i sprawnego przeprowadzenia postępowania – zmniejszenie do 20%;
- pozytywna reakcja na wszczęcie postępowania poprzez podjęcie działań mających na celu zaprzestanie praktyki, jakkolwiek nie stanowiących pełnego zaprzestania – zmniejszenie o 10%-20%;
- dobrowolna rekompensata osobom poszkodowanym szkody poniesionej na skutek naruszenia – zmniejszenie o 10%-20%.
Okoliczności obciążające
Jako okoliczności obciążające traktowane są w szczególności:
- umyślność naruszenia – zwiększenie o 50%, z zastrzeżeniem przypadku naruszenia zakazu stosowania niedozwolonych postanowień umownych wpisanych do rejestru przez przedsiębiorcę stosującego postanowienie uznane za niedozwolone w powództwie wytoczonym wobec niego, w którym zwiększenie nastąpi o 100%;
- uprzednie stosowanie praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów, przy czym jako okoliczność szczególnie obciążającą uznaje się powtórne, umyślne naruszenie tego samego rodzaju (obejmujące ten sam sposób naruszenia zbiorowych interesów konsumentów, np. reklama wprowadzająca w błąd, stosowanie klauzul wpisanych do rejestru) – zwiększenie o 25%-35%;
- znaczny zasięg terytorialny naruszenia: -zasięg ogólnopolski zwiększenie o 20% - zasięg ponadlokalny – zwiększenie o 5%-10%,
- znaczne korzyści uzyskane w związku ze stosowaniem stwierdzonej praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów – zwiększenie o 10%-20%.
W przypadku kumulacji okoliczności łagodzących kara nie może zostać zmniejszonao więcej niż 90% kwoty bazowej. W przypadku kumulacji okoliczności obciążających kara nie może zostać zwiększona o więcej niż 200% kwoty bazowej.
Maksymalna wysokość kary
Nałożona kara nie może przekraczać 10% przychodów przedsiębiorcy w roku poprzedzającym wydanie decyzji. Jeżeli wysokość ustalonej kary przekracza tę wartość, karę nakłada się w maksymalnej wysokości.
Kara w szczególnie niskiej wysokości
Prezes UOKiK może nałożyć karę w szczególnie niskiej wysokości, jeśli wystąpią okoliczności, które w ocenie Prezesa UOKiK zapewnią, iż kara w niższej wysokości spełni swoje cele.
Źródło: UOKiK
Zadaj pytanie: Forum