Ze względu na rodzaj zawieranej umowy jest ona obwarowana innymi regulacjami prawnymi. Umowę sprzedaży zawieramy podczas zakupu gazety w kiosku i wtedy dokonujemy jej w formie ustnej, potwierdzeniem na jej wykonanie jest paragon. Ale z umową sprzedaży mamy do czynienia również podczas zakupu mieszkania. W tym wypadku konieczne jest sporządzenie aktu notarialnego.
Pod rygorem nieważności
Dla niektórych rodzajów umów przewidziana jest forma pisemna, czyli konieczność sporządzenia umowy na piśmie.
Aby umowa została zawarta w formie pisemnej musi być złożony własnoręczny podpis na dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli.
Do zawarcia umowy wystarcza wymiana tych dokumentów, z których każdy jest podpisany przez jedną ze stron, lub dokumentów, z których każdy obejmuje treść oświadczenia woli jednej ze stron i jest przez nią podpisany.
W przypadku składania oświadczenia woli w formie elektronicznej powinno być ono opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu.
Oświadczenie woli w formie pisemnej może złożyć również osoba nie mogąca pisać, lecz mogąca czytać wystarczy, aby na dokumencie złożony został tuszowy odcisk palca, a obok tego odcisku inna osoba wypisze jej imię i nazwisko umieszczając swój podpis. Istnieje też inna możliwość - zamiast składającego oświadczenie podpisze się inna osoba, a jej podpis będzie poświadczony przez notariusza lub wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starostę lub marszałka województwa z zaznaczeniem, że został złożony na życzenie osoby nie mogącej pisać, lecz mogącej czytać.
Osoba nie mogąca czytać, a chcąca złożyć oświadczenie woli na piśmie, musi je złożyć w formie aktu notarialnego
Niektóre rodzaje umów dla swej ważności wymagają formy szczególnej, np. akt notarialny. Jest to konieczne np. dla umowy przeniesienia własności nieruchomości, czyli potocznie mówiąc – zakupie nieruchomości. Nie dochowanie obowiązku dotrzymania odpowiedniej formy skutkuje tym, iż uważa się zobowiązanie za nieważne, tak jakby umowa w ogóle nie istniała.
Zobacz serwis: Jaką formę umowy wybrać?
Osiągnięcie szczególnych skutków prawnych
Niekiedy niezachowanie formy pisemnej przy zawarciu umowy powoduje to, że strony mogą być związane umową na okres dłuższy niż to, pierwotnie zakładały. Tak jest w przypadku np. najmu lokalu. Umowa najmu nieruchomości lub pomieszczenia na czas dłuższy niż rok powinna być zawarta w formie pisemnej. W razie niezachowania tej formy poczytuje się umowę za zawartą na czas nieoznaczony.
Forma pisemna dla celów dowodowych
Strony umowy mogą dobrowolnie ustalić szczególną formę zawarcia umowy, mimo iż przepisy nie nakładają na nich takiego obowiązku. Uważa się wówczas, że czynność nie dochodzi do skutku bez zachowania zastrzeżonej formy. Jednakże w przypadku, gdy strony zastrzegły dokonanie czynności w formie pisemnej, ale nie określiły, jakie są skutki niezachowania tej formy, należy uznać, że była ona zastrzeżona wyłącznie dla celów dowodowych
W przypadku umów między konsumentami a przedsiębiorcami, nawet jeśli nie została zachowania forma pisemna przewidziana dla celów dowodowych, konsument może zażądać powołania dowodu ze świadków lub dowodu z przesłuchania stron.
Zmiana, uzupełnienie umowy
Każde uzupełnienie lub zmiana umowy powinna być dokonana w takiej formie, w jakiej powinna była być zawarta. Jeżeli umowa została zawarta w formie pisemnej, jej rozwiązanie za zgodą obu stron, jak również odstąpienie od niej albo jej wypowiedzenie powinno być również stwierdzone na piśmie. Jeżeli natomiast umowa została zawarta w innej formie szczególnej, jej rozwiązanie za zgodą obu stron wymaga zachowania takiej samej formy. W przypadku odstąpienia od umowy albo jej wypowiedzenia wystarczy sporządzić oświadczenie na piśmie.
Zobacz serwis: Umowy