Darowizna od najbliższych a podatek – czy trzeba coś zapłacić?

• Stan faktyczny – sprzedaż domu przez matkę i darowizna dla dzieci
• Stanowisko wnioskodawczyni – darowizna na podstawie umowy i przelewu z adnotacją
• KIS potwierdza – takie działanie zwalnia z podatku
• Dlaczego forma przekazania pieniędzy ma znaczenie?
• Ile można dostać bez podatku? Limity i zasady
• Wniosek: prosta forma, ale ważne szczegóły
• Bezpieczeństwo podatkowe w Twoich rękach. O czym pamiętać?

Wielu Polaków przekazuje sobie wzajemnie darowizny w gronie najbliższych – szczególnie od rodziców do dzieci. Chociaż przepisy przewidują możliwość całkowitego zwolnienia z podatku, to warunki, które należy spełnić, bywają nieoczywiste. Przypadek rozpatrzony przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 24 kwietnia 2025 r. to idealny przykład na to, jak prawidłowo przeprowadzić darowiznę środków pieniężnych i uniknąć podatkowego błędu.

Stan faktyczny – sprzedaż domu przez matkę i darowizna dla dzieci

Historia zaczęła się w typowy sposób. Matka, jako osoba starsza nieposiadająca rachunku bankowego, upoważniła córkę do sprzedaży nieruchomości – swojego domu. Cała transakcja została przeprowadzona prawidłowo, na podstawie aktu notarialnego. Część pieniędzy (zadatek) została przekazana w gotówce, a reszta przelana bezpośrednio na rachunek bankowy córki. Następnie, zgodnie z ustaleniami rodzinnymi, matka postanowiła rozdać środki dzieciom w formie darowizny.

I tu zaczęły się wątpliwości: czy pieniądze już znajdujące się na koncie córki, ale należące wcześniej do matki, można uznać za darowiznę zwolnioną z podatku, czy trzeba te środki "krążyć", czyli wypłacić je i z powrotem wpłacić z konta matki (którego nie ma) z odpowiednią adnotacją?

Stanowisko wnioskodawczyni – darowizna na podstawie umowy i przelewu z adnotacją

W ocenie córki, wystarczy, że jej matka wpłaci środki do banku (gotówką) i wskaże, że są one darowizną, a ona sama złoży do urzędu druk SD-Z2 i podpisze umowę darowizny. Pieniądze trafią z powrotem na jej konto bankowe, ale tym razem już jako darowizna udokumentowana.

KIS potwierdza – takie działanie zwalnia z podatku

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej przyznał rację podatniczce. Istotne jest spełnienie trzech warunków, o których mówi art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn:

1. darczyńca należy do tzw. zerowej grupy podatkowej (czyli np. rodzice, dzieci, rodzeństwo),
2. nabycie środków zostanie zgłoszone do urzędu skarbowego na formularzu SD-Z2 w ciągu 6 miesięcy od momentu przekazania darowizny,
3. otrzymanie darowizny musi być udokumentowane przelewem bankowym, wpłatą na rachunek w banku lub przekazem pocztowym – i to obdarowany (nie darczyńca) musi być odbiorcą przelewu.

W tym przypadku, nawet jeśli pieniądze „wyszły” wcześniej z konta córki, to momentem darowizny będzie wpłata ich przez matkę na konto córki z odpowiednią adnotacją – np. „darowizna”. Spełnione będą więc wszystkie wymogi ustawowe.

Dlaczego forma przekazania pieniędzy ma znaczenie?

Fiskus dokładnie sprawdza formę udokumentowania darowizn pieniężnych, ponieważ tylko wówczas można mówić o legalnym zwolnieniu z podatku. Popularne błędy, które skutkują naliczeniem podatku, to m.in.:

• brak przelewu lub wpłaty gotówkowej na konto bankowe (np. wręczenie pieniędzy „do ręki” bez dokumentacji),
• brak adnotacji o darowiźnie w tytule przelewu,
• przekroczenie terminu 6 miesięcy na złożenie SD-Z2,
• przelew z konta osoby trzeciej, a nie bezpośrednio od darczyńcy.

Wszystkie te sytuacje mogą doprowadzić do tego, że nawet darowizna od najbliższych członków rodziny zostanie opodatkowana według stawek dla I grupy podatkowej, a te zaczynają się już od 3% i rosną wraz z wartością darowizny.

Ile można dostać bez podatku? Limity i zasady

Zgodnie z przepisami, osoba z I grupy podatkowej (np. dziecko otrzymujące darowiznę od matki) może otrzymać do 36 120 zł w ciągu 5 lat bez podatku, jeśli spełni warunki zwolnienia. W przypadku pełnego spełnienia warunków z art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn (czyli dla tzw. zerowej grupy podatkowej) – limit nie obowiązuje.

Oznacza to, że można otrzymać nawet setki tysięcy złotych, np. z tytułu sprzedaży nieruchomości, bez zapłaty ani złotówki podatku, pod warunkiem zachowania wszystkich formalności.

Wniosek: prosta forma, ale ważne szczegóły

Przypadek z interpretacji indywidualnej Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej z 24 kwietnia 2025 r. pokazuje, że nawet w pozornie prostych sprawach związanych z darowizną, diabeł tkwi w szczegółach. W tej konkretnej sytuacji podatniczka działała zgodnie z literą prawa i dzięki temu:

• uniknęła podatku,
• prawidłowo udokumentowała darowiznę,
• nie musiała angażować zewnętrznych podmiotów,
• złożyła tylko prosty druk SD-Z2.

Najczęstsze problemy dotyczące darowizn pieniężnych

Czy trzeba zawierać umowę darowizny w formie aktu notarialnego?
Nie, chyba że chodzi o nieruchomości. W przypadku pieniędzy wystarczy zwykła forma pisemna, a nawet sama wpłata z odpowiednim tytułem.

Czy można zrobić darowiznę gotówką?
Tylko jeśli zostanie ona następnie udokumentowana wpłatą na konto – przez darczyńcę lub przekazem pocztowym.

Czy można uniknąć podatku od darowizny większej niż 36 120 zł?
Tak, jeśli spełnione są warunki z art. 4a ustawy – głównie zgłoszenie SD-Z2 i przelew/wplata darczyńcy.

Czy wystarczy tytuł „darowizna” na przelewie?
Tak – to bardzo ważny element. Tytuł przelewu lub wpłaty musi jednoznacznie wskazywać, że chodzi o darowiznę.

Bezpieczeństwo podatkowe w Twoich rękach. O czym pamiętać?

W związku z powyższym, darowizna pieniężna w rodzinie może być w pełni zwolniona z podatku, ale tylko wtedy, gdy zostaną spełnione jasno określone warunki. Interpretacja indywidualna z 24 kwietnia 2025 r. jasno pokazuje, że rozsądne działanie, nawet w nietypowej sytuacji (brak konta u darczyńcy), może uchronić podatnika przed niepotrzebnymi kosztami.

Jeśli planujesz otrzymać lub przekazać darowiznę pieniężną – pamiętaj o trzech kluczowych krokach:

1. przelew lub wpłata na konto z adnotacją „darowizna”,
2. zgłoszenie do urzędu skarbowego (formularz SD-Z2),
3. działanie w terminie 6 miesięcy.

Proste? Tak. Ale tylko wtedy, gdy wiesz, co, jak i kiedy zrobić.

Tabela: Stawki w podatku od spadków i darowizn

Poniższa tabela zawiera skale podatkowe w podatku od spadków i darowizn. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 28 czerwca 2023 r. w sprawie ustalenia kwot wartości rzeczy i praw majątkowych zwolnionych od podatku od spadków i darowizn i niepodlegających opodatkowaniu tym podatkiem oraz skal podatkowych, według których oblicza się ten podatek.

Kwoty nadwyżki w zł		Podatek wynosi
ponad	do
1) od nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej
	11 833	3%
11 833	23 665	355 zł i 5% od nadwyżki ponad 11 833 zł
23 665		946 zł 60 gr i 7% od nadwyżki ponad 23 665 zł
2) od nabywców zaliczonych do II grupy podatkowej
	11 833	7%
11 833	23 665	828 zł 40 gr i 9% od nadwyżki ponad 11 833 zł
23 665		1893 zł 30 gr i 12% od nadwyżki ponad 23 665 zł
3) od nabywców zaliczonych do III grupy podatkowej
	11 833	12%
11 833	23 665	1420 zł i 16% od nadwyżki ponad 11 833 zł
23 655		3313 zł 20 gr i 20% od nadwyżki ponad 23 665 zł