Jakie są obowiązki pacjenta? Dla personelu medycznego chory jest pacjentem – to określenie pojawia się w wielu aktach prawnych. Co dokładnie to oznacza? Jakie są obowiązki pacjenta i co grozi za niepodporządkowanie się?
- Pacjent ma nie tylko prawa, ale też obowiązki
- Kim jest pacjent?
- Obowiązki pacjenta w placówkach medycznych
- Co grozi pacjentowi za nieprzestrzeganie zasad obowiązujących w placówkach medycznych?
Pacjent ma nie tylko prawa, ale też obowiązki
Pacjent ma nie tylko prawa, ale też obowiązki, o których stanowią m.in. przepisy prawne, rozporządzenia oraz regulaminy obowiązujące w poszczególnych zakładach opieki zdrowotnej – obowiązku dbania o własne zdrowie i nienarażania zdrowia innych oraz ogólnych zasad współżycia społecznego.
Kim jest pacjent?
W prawie polskim – ustawie o prawach pacjenta widnieje termin "pacjent", jako osoba zwracająca się o udzielenie świadczeń zdrowotnych lub już z nich korzystająca. Według definicji przyjętej przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) – pacjentem jest ten, kto korzysta ze świadczeń opieki zdrowotnej niezależnie od tego czy jest zdrowy, czy chory. Zatem pacjentem nazywa się każdego, kto ma kontakt ze świadczeniami służby zdrowia.
Obowiązki pacjenta w placówkach medycznych
Mając na uwadze jak najlepsze zasady bezpieczeństwa i współpracy pacjenta z personelem medycznym oprócz praw pacjenta – placówki medyczne (przychodnie, szpitale, gabinety) ustaliły także obowiązki pacjenta.
Obowiązki pacjenta
Jak była mowa powyżej, pacjent ma nie tylko prawa, ale i obowiązki. Każdy pacjent powinien:
- Dbać o własne zdrowie, m.in. poprzez profilaktykę zdrowotną.
- Interesować się swoim zdrowiem i brać udział w leczeniu dolegliwości.
- Przestrzegać zaleceń lekarza i pozostałego personelu medycznego, które dotyczą diagnostyki, leczenia, rehabilitacji, w tym także zmiany trybu życia.
- Grzecznie i kulturalnie zwracać się do lekarzy i personelu medycznego.
- Stosować się do wszystkich zaleceń i wskazówek personelu medycznego.
- Nie opuszczać w trakcie hospitalizacji budynku szpitala bez wyraźnej zgody lekarza prowadzącego leczenie lub lekarza dyżurnego.
- Szanować godność innych pacjentów, przestrzegać ich prawa do prywatności i poufności informacji, które ich dotyczą.
- Dbać o właściwą higienę osobistą.
- Przestrzegać przepisów porządkowych, które obowiązują w danym zakładzie opieki zdrowotnej (m.in. zakazu palenia, zażywania środków odurzających, zachowania ciszy, przestrzegania rozkładu dnia, bezpieczeństwa przeciwpożarowego itp.).
- Nie narażać zdrowia innych pacjentów (m.in. przez zakażenie).
- Stosować się do zaleceń personelu medycznego, w szczególności w przypadku używania telefonów komórkowych.
- Szanować mienie zakładu opieki zdrowotnej.
Co grozi pacjentowi za nieprzestrzeganie zasad obowiązujących w placówkach medycznych?
W przypadku, gdy pacjent nie zastosuje się do postanowień dotyczących obowiązków pacjenta bądź zachowa sprzecznie z przepisami prawa i nie dostosuje się do poleceń personelu medycznego, personel może powiadomić ochronę placówki medycznej lub Policję lub wypisać z oddziału (gdy jest to szpital) pod warunkiem braku zagrożenia dla zdrowia i życia pacjenta.
Dyscyplinarne wypisanie pacjenta ze szpitala
Wypisanie pacjenta ze szpitala albo innego przedsiębiorstwa podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą – całodobowe i stacjonarne świadczenia zdrowotne, może nastąpić, gdy pacjent w sposób rażący (z uwagi na użyte przez ustawodawcę pojęcie: w sposób rażący przyjmuje się – że nie może to być naruszenie jednorazowe, a proces ciągły) narusza porządek lub przebieg procesu udzielania świadczeń zdrowotnych (np. uporczywie zakłóca spokój innym pacjentom, narusza ich godność osobistą), nie zachodzi jednak obawa, że odmowa bądź zaprzestanie udzielania świadczeń zdrowotnych spowoduje bezpośrednie niebezpieczeństwo dla jego życia lub zdrowia albo życia lub zdrowia innych osób (ustawa o działalności leczniczej art. 29 ust. 1 pkt 3 u.dz.l.). Ocena, czy takie przesłanki mają miejsce w danym przypadku czy też nie, należy do kierownika podmiotu leczniczego bądź upoważnionego lekarza. Taka ocena wymaga szczegółowej i wnikliwej analizy stanu zdrowia pacjenta, zgodnie z aktualną wiedzą medyczną.
Natomiast w przypadku naruszenia porządku lub przebiegu procesu udzielania świadczeń zdrowotnych, polegającego na popełnieniu przez pacjenta przestępstwa, kierownik podmiotu leczniczego powinien powiadomić organy ścigania.
Odmowa wypisu mimo naruszenia w sposób rażący porządku
Pacjent, który chociażby naruszał w sposób rażący porządek bądź przebieg procesu udzielania świadczeń zdrowotnych – nie podlega wypisowi w przypadku, gdy mogłoby to spowodować zagrożenie dla jego zdrowia lub życia, a dalsze leczenie nie może być prowadzone w warunkach ambulatoryjnych lub innym podmiocie leczniczym. W takim wypadku należy jednak zastosować odpowiednie środki zabezpieczające, do których należy między innymi umieszczenie pacjenta w izolatce. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, zwłaszcza, jeżeli zachodzi potrzeba ochrony pozostałych pacjentów, wobec pacjenta naruszającego porządek mogą zastać użyte środki przymusu bezpośredniego.