Przyszły emeryt składając wniosek o emeryturę powinien zdawać sobie sprawę z pewnych kwestii, które wpływają na wysokość tego świadczenia. Ważny jest w szczególności miesiąc, w którym składamy do ZUS-u wniosek o emeryturę. Na co zwrócić uwagę składając ten wniosek? Radzi Sebastian Szczurek, Regionalny Rzecznik Prasowy ZUS województwa opolskiego.
- Skąd różnice w wysokości emerytur w Polsce? [przykłady z województwa opolskiego]
- Co warto rozważyć składając wniosek o emeryturę?
Skąd różnice w wysokości emerytur w Polsce? [przykłady z województwa opolskiego]
Różnice w emeryturach przyznawanych przez ZUS w Polsce, to dziesiątki tysięcy złotych. Nie brakuje osób, które wypracowały emerytury na poziomie 20 – 30 tys. zł brutto.
- Aktualnie najwyższa emerytura przyznana przez opolski ZUS wynosi ponad 25,8 tysięcy złotych brutto. Otrzymuje ją mężczyzna i co miesiąc na jego konto wpływa ponad 21 tysięcy złotych. Na drugim miejscu jest emeryt, który otrzymuje „na rękę” prawie 20 tysięcy złotych miesięcznie. Czołówkę najbardziej zadowolonych opolskich świadczeniobiorców zamyka mężczyzna, któremu ZUS wypłaca miesięcznie nieco ponad 17 tysięcy złotych – Sebastian Szczurek, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa opolskiego.
W Polsce przeciętna emerytura przyznawana przez ZUS to około 2,9 tys. zł brutto, a dodając do tego kwotę 13-stki oraz 14-stki, przeciętna wzrośnie do 3,1 tys. zł. W ostatnich miesiącach największy odsetek emerytur - niemal 14 proc. – to świadczenia w przedziale od 2,2 tys. zł do 2,6 tys. zł brutto.
Najzamożniejszych i najuboższych opolskich emerytów dzielą ogromne różnice. Z aktualnych danych opolskiego oddziału ZUS wynika, że najskromniejsze emerytury wypłacane na początku 2024 roku w tym województwie to 79 groszy, 90 groszy i 1,22 zł.
Osoby z najwyższymi emeryturami z ZUS przepracowały i płaciły składki kilkadziesiąt lat, zaś emeryci z tzw. groszowymi emeryturami zwykle wykazywali kilkutygodniowe, a nawet kilkudniowe okresy legalnej i oskładkowanej pracy.
ZUS wskazuje, że w Polsce niestety rośnie liczba osób z emeryturami mniejszymi niż minimalna, która obecnie wynosi 1588,44 zł brutto. Aktywność zawodowa tych osób była znikoma, więc wykazane okresy ubezpieczenia nie dają podstawy do podwyższenia im emerytury do najniższej ustawowej.
Na przykład na początku 2022 r. osób z niskimi emeryturami było w Polsce ponad 342 tys., a w marcu 2023 r. już ponad 368 tys. W tym gronie przeważają panie. Kobiety stanowią 80 proc. odbiorców niskich emerytur. Wynika to głównie z niższego progu (60 lat), po przekroczeniu którego mogą wnioskować o emeryturę. Wykazując krótszy staż pracy i składkowania - często od niższych pensji niż mężczyźni - przekłada się to na skromniejsze świadczenia w tym emerytury.
Natomiast optymistycznie wyglądają trendy w przypadku emerytur ponadprzeciętnych w polskim systemie emerytalnym. Rośnie liczna osób, które wypracowały sobie emerytury w wysokości między 7 a 10 tys. zł brutto. Dla porównania w marcu 2022 r. beneficjentów takich świadczeń było w Polsce 108 tys., a rok później już prawie już 259 tys. Ponadto, w minionym roku niemal 37 tys. osób miało przyznaną emeryturę w wysokości powyżej 10 tys. zł.
Co warto rozważyć składając wniosek o emeryturę?
Wniosek w II połowie roku
Zdaniem ZUS, warto rozważyć złożenie wniosku o emeryturę w drugiej połowie roku. Od początku czerwca ZUS będzie przeprowadzał waloryzację składek na koncie ubezpieczonych. W rezultacie świadczenie będzie wyliczane od wyższej podstawy. Odkładając moment złożenia wniosku do lipca bądź późniejszych miesięcy jest szansa na wyższą kwotę świadczenia.
Dwie wypłaty w jednym miesiącu
ZUS radzi, że z rozwiązaniem umowy o pracę nie warto czekać do ostatniego dnia miesiąca. Dlaczego? Jeśli spełniasz warunki do otrzymania emerytury i umowę o pracę rozwiążesz ostatniego dnia miesiąca i nawet tego samego dnia złożysz świadectwo pracy to wypłata emerytury nastąpi dopiero od następnego dnia po rozwiązaniu umowy o pracę, a więc od kolejnego miesiąca. Jeżeli jednak rozwiążesz umowę jeden lub dwa dni wcześniej i złożysz w ZUS wniosek o wypłatę emerytury oraz świadectwo pracy w miesiącu rozwiązania stosunku pracy, to emerytura będzie wypłacana od tego właśnie miesiąca, w którym składasz wniosek.
Wniosek po 60-ych lub 65-ych urodzinach
Wiele osób ma zamiar złożyć wniosek o świadczenie już kilka miesięcy przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego. To nie ma sensu - ocenia ZUS. Jeśli złożysz wniosek wcześniej niż miesiąc przed datą urodzenia możesz otrzymać decyzję odmowną, ponieważ nie spełniasz warunku niezbędnego do przyznania emerytury jakim jest wiek 60 lat dla kobiet lub 65 lat dla mężczyzn. Wówczas wniosek o emeryturę trzeba złożyć ponownie, najwcześniej miesiąc przed datą urodzin. Jeśli ktoś składa wniosek o emeryturę miesiąc wcześniej lub w miesiącu osiągnięcia wieku emerytalnego to nie ma znaczenia dzień złożenia wniosku, bo do obliczenia emerytury przyjmowane jest średnie dalsze trwanie życia dla kobiety w wieku 60 lat i dla mężczyzny w wieku 65 lat.
Waloryzacja emerytur
Elementem, który ma istotny wpływ na podstawę obliczenia emerytury jest waloryzacja składek emerytalnych i kapitału początkowego zapisanych na koncie i subkoncie ubezpieczonego. Kwoty tam zgromadzone, w tym również kapitał początkowy, podlegają przede wszystkim waloryzacjom (podwyżkom) rocznym, które są przeprowadzane od 1 czerwca każdego roku kalendarzowego, przy zastosowaniu wskaźnika waloryzacji ogłoszonego za poprzedni rok. Operacji tej podlegają kwoty zapisane na koncie i subkoncie na dzień 31 stycznia roku, za który przeprowadzana jest waloryzacja, powiększone o kwoty z tytułu wcześniejszych waloryzacji.
Tablice długości życia (średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn)
Kiedy ZUS wylicza wysokość emerytury, zebrane składki i kapitał dzieli przez dalsze prognozowane trwanie życia wyrażone w miesiącach, które raz w roku publikowane jest w formie tabel przez Główny Urząd Statystyczny. Obecne tablice obowiązują do 31 marca 2024 r. i wskazują na krótszy czas życia Polaków, co oznacza wyższe świadczenia.
Przyznając emeryturę ZUS zawsze sprawdza, czy dla zainteresowanego korzystniejsze jest przyjęcie do obliczeń danych z tablicy trwania życia, która obowiązuje w dacie złożenia wniosku o emeryturę, czy dniu ukończenia wieku emerytalnego.
Dla osób, które osiągną wiek emerytalny po 1 kwietnia 2024 r. do wyliczenia emerytury ZUS uwzględni już nowe tablice, które mogą być mniej korzystne od aktualnych.
Sebastian Szczurek, Regionalny Rzecznik Prasowy ZUS województwa opolskiego