Już kolejny sezon w systemie podatkowym obowiązuje zwolnienie przeznaczone dla osób, które pozostają aktywne zawodowo mimo osiągnięcia wieku emerytalnego. Ulga dla pracującego seniora jest preferencją, z której chętnie korzystają podatnicy. Trzeba jednak pamiętać, że jest ona niejednokrotnie problematyczna i trudna w rozliczeniu. A także, że nie przysługuje każdemu seniorowi.
- Zwolnienie podatkowe dla emerytów
- Czy odprawa emerytalna jest zwolniona z podatku?
- Czy można odliczyć składki na ubezpieczenia społeczne?
Zwolnienie podatkowe dla emerytów
Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa o PIT), zwolnione podatku dochodowego są przychody:
- ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy,
- z umów zlecenia, o których mowa w art. 13 pkt 8,
- z zasiłku macierzyńskiego
- z pozarolniczej działalności gospodarczej,
do których mają zastosowanie zasady opodatkowania określone w art. 27, art. 30c albo art. 30ca ustawy o PIT albo ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym w zakresie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, otrzymane przez podatnika po ukończeniu 60. roku życia w przypadku kobiety i 65. roku życia w przypadku mężczyzny, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł.
Warunkiem tego zwolnienia jest, to, że podatnik (ów pracujący senior) podlega z tytułu uzyskania tych przychodów ubezpieczeniom społecznym w rozumieniu ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz podatnik, mimo nabycia uprawnienia, nie otrzymuje:
- emerytury lub renty rodzinnej (zarówno z FUS, jak i ubezpieczenia społecznego rolników, żołnierzy zawodowych, czy innych służb mundurowych),
- świadczenia z tytułu świadczeń pieniężnych otrzymywanych po zwolnieniu ze służby przez funkcjonariuszy służb mundurowych oraz żołnierzy, w związku ze zwolnieniem tych osób ze służby stałej na podstawie odrębnych ustaw,
- uposażenia przysługującego w stanie spoczynku lub uposażenia rodzinnego, o których mowa w ustawie z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych,
- świadczenia pieniężnego, o którym mowa w ustawie z dnia 8 lutego 2023 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia.
A zatem zwolnienie to dotyczy przychodów:
1) z pracy na etacie (umowa o pracę, stosunek służbowy, praca nakładcza, spółdzielczy stosunek pracy),
2) z umów zlecenia zawartych z firmą,
3) z działalności gospodarczej opodatkowanych według skali podatkowej, 19% podatkiem liniowym, stawką 5% (tzw. ulga IP Box) oraz ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, oraz
4) z zasiłków macierzyńskich,
- pod warunkiem, że podatnik podlega z tytułu uzyskania tych przychodów ubezpieczeniom społecznym w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
– Zwolnienie przychodów do 85.528 zł obowiązuje podatników, którzy weszli w wiek emerytalny, jednak nie pobierają na dzień uzyskania przychodu emerytury, renty rodzinnej lub innych świadczeń określonych przepisami. Aby uznać, że dany przychód został objęty zwolnieniem z opodatkowania, musimy zatem przeanalizować moment jego wypłaty tzn. czy został on wypłacony przed uzyskaniem emerytury, czy już wtedy, kiedy otrzymaliśmy świadczenie z ZUS. – wskazuje Monika Piątkowska – doradca podatkowy w e-pity.pl.
Czy odprawa emerytalna jest zwolniona z podatku?
Częstym dylematem, przed którym stają pracujący seniorzy jest to, czy np. otrzymaną odprawę emerytalną mogą objąć ulgą dla pracującego seniora i nie odprowadzać z tego tytułu podatku dochodowego.
– W takich przypadkach dla fiskusa nie jest istotny tytuł otrzymanego przychodu. Liczy się moment otrzymania środków. Takie stanowisko wielokrotnie było podkreślane w interpretacjach wydawanych przez Dyrektora KIS (np. interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 28.12.2023 r., 0115-KDIT2.4011.479.2023.2.ŁS; interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 27 lutego 2025 r., 0115-KDIT2.4011.626.2024.2.ŁS). Fiskus konsekwentnie stoi na stanowisku, że zwolnione z opodatkowania są przychody, które zostały wypłacone przed dniem wypłaty pierwszej emerytury. Zatem kluczowy jest dzień otrzymania pierwszego świadczenia z ZUS. Przyszli emeryci, którzy planują przejść na emeryturę, a jednocześnie chcą skorzystać ze zwolnienia z opodatkowania np. środków otrzymanych w ramach odprawy emerytalnej, muszą dopilnować aby środki te zostały im przekazane przed dniem otrzymania pierwszej emerytury. – podpowiada Monika Piątkowska z e-pity.pl.
Seniorzy powinni pamiętać również o tym, że nie wszystkie przychody objęte są ulgą. Ustawa przewiduje, że zwolnione z opodatkowania są przychody z pracy na etacie, z umów zlecenia, z zasiłku macierzyńskiego, a także z działalności gospodarczych opodatkowanych według: skali podatkowej, podatku liniowego oraz ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, pod warunkiem, że podatnik podlega z tytułu uzyskania tych przychodów ubezpieczeniom społecznym w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Ulga ta nie dotyczy natomiast przychodów z tytułu np. zasiłków chorobowych, umowy o dzieło, czy też z praw autorskich. Podatnicy, którzy zarabiają w formie kontraktu managerskiego lub czerpią dochody z najmu również nie skorzystają z tej preferencji.
Czy można odliczyć składki na ubezpieczenia społeczne?
Kolejnym problemem, z którym spotykają się pracujący seniorzy, jest możliwość odliczenia składek na ubezpieczenia społeczne. – Składki od dochodu objętego zwolnieniem nie podlegają odliczeniu. Kłopotliwe może zatem okazać się przyporządkowanie składek do dochodów opodatkowanych i zwolnionych, zwłaszcza, że ulga obowiązuje od dnia osiągnięcia wieku emerytalnego. Pracujący emeryci powinni zatem przeanalizować, które ze składek były zapłacone od przychodów, które osiągnęli do dnia swoich urodzin, a które po tym dniu. Taki podatnik powinien również przeanalizować, czy w ciągu roku nie przekroczył kwoty objętej zwolnieniem. Jeśli przychody okażą się wyższe od ulgi, wówczas w przypadku składek od tej nadwyżki, senior ma prawo do ujęcia również tych składek społecznych w swoim rozliczeniu. – podkreśla Monika Piątkowska.
Oczywiście mimo wspomnianych trudności, pracujący seniorzy nie powinni rezygnować z przewidzianej dla nich preferencji. Choć jest to czasami problematyczna ulga w rozliczeniu, niewątpliwie jest również bardzo opłacalna.