Nie tylko osoby znane mogą paść ofiarą takiego nadużycia. Co powinna zrobić osoba, której wizerunek wykorzystano bez jej wiedzy? Czy może dochodzić swoich praw.
Czym jest ochrona dóbr osobistych?
Dobra osobiste, takie jak m.in. wizerunek podlegają ochronie cywilnoprawnej, niezależnie od innych uregulowań prawnych. Ochronę taką przewiduje także ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Mimo, że dobra osobiste mają charakter niemajątkowy, ich konsekwencje mogą być o charakterze majątkowym. W przypadku naruszenia dóbr osobistych można wstąpić na drogę cywilną i domagać się spełnienia określonych roszczeń.
POLECAMY: e-wydanie Dziennika Gazety Prawnej
Rozpowszechnianie wizerunku
Rozpowszechnianie wizerunku wymaga zgody osoby na nim przedstawionej. Nie dotyczy to sytuacji, gdy osoba taka otrzymała opłatę za pozowanie. Ustawa przewiduje również kilka wyjątków dotyczących rozpowszechniania wizerunku. Zgoda nie jest wymagana, jeżeli:
– wizerunek osoby powszechnie znanej wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych,
– osoba stanowi jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza.
W przypadku rozpowszechniania wizerunku osoby publicznej w kampanii reklamowej, w telewizji, w Internecie, bez jej przyzwolenia, o ile nie zaszły przesłanki wymienione powyżej, będzie ona mogła dochodzić swoich praw w postępowaniu przed sądem.
Zobacz: Kara za znieważenie Prezydenta
Jakie roszczenia przysługują w przypadku naruszenia dóbr osobistych?
Przede wszystkim osoba, której wizerunek bezprawnie rozpowszechniano może domagać się zaniechania naruszeń. Jeżeli jej zdjęcia pojawiły się np. w reklamie produktu, osoby odpowiedzialne za emisję będą musiały zaprzestać pokazywania tej audycji. Poza tym poszkodowanemu przysługuje żądanie usunięcia skutków naruszeń. Może się to odbyć przez złożenie oświadczenia o odpowiedniej treści i formie, np. zamieszczenie przeprosin na łamach poczytnej gazety.
Zadośćuczynienie pieniężne
Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych przewiduje także zadośćuczynienie w formie pieniężnej. Uzależnia to jednak od zawinionego działania osoby, która bezprawnie rozpowszechniała wizerunek. Od powyższego warunku zależy, czy sąd przyzna odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Na żądanie osoby pokrzywdzonej, sąd może zobowiązać również sprawcę naruszeń do uiszczenie odpowiedniej sumy pieniężnej na określony przez poszkodowanego cel społeczny.
Kontekst opublikowania wizerunku
Poza samym faktem rozpowszechniania wizerunku należy zwrócić uwagę na kontekst, w jakim został umiejscowiony. Wprawdzie osoba przedstawiona w reklamie może wyrazić zgodę na udostępnienie swojej postaci, jednak może zostać w niej pokazana w sposób dyskryminujący, poniżający, obraźliwy. Takie zachowanie stanowi naruszenie dóbr osobistych, w opisanej sytuacji – czci i dobrego imienia. Zgoda bowiem nie dotyczy samej tylko możliwości rozpowszechniania wizerunku, lecz także sposobu jego rozpowszechniania.
Polecamy: Podatki 2017
Zobacz: Sprawy karne
Podstawa prawna
Ustawa z 4.02.1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tj. Dz.U. z 2006 r., Nr 90, poz. 631 ze zm.)