Jak postępować w przypadku zgwałcenia?

Żaneta Urawska
rozwiń więcej
Gwałciciel podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
Przestępstwo zgwałcenia naraża na cierpienia fizyczne i psychiczne a także traumę związaną z tym aktem przemocy. Niestety, zgłaszalność wypadków gwałtu jest niska, gdyż kobiety boją się dalszych upokorzeń. W przypadku gwałtu w małżeństwie mają obawy, że nikt ich nie zrozumie i nie uwierzy, chcąc zapomnieć o tym co się stało. Należy zaznaczyć, że przestępstwo gwałtu jest to przestępstwo wnioskowe, co nie pozwala na ingerencję osób trzecich. Przepis ten ma na celu ochronę kobiet przed kolejnymi traumami i upokorzeniami oraz pozwala im decydować czy chcą ukarania sprawcy. Niestety właśnie sprawcy często pozostają bezkarni, zastraszając swoje ofiary.

Przestępstwo zgwałcenia w Kodeksie karnym

Przestępstwo gwałtu zostało uregulowane w art. 197 Kodeksu karnego, który stanowi, że kto przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem doprowadza inną osobę do obcowania płciowego, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12. Jeżeli sprawca, doprowadza inną osobę do poddania się innej czynności seksualnej albo wykonania takiej czynności, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. Jeżeli sprawca dopuszcza się zgwałcenia wspólnie z inną osobą, wobec małoletniego poniżej 15 lat, wstępnego, zstępnego, przysposobionego, przysposabiającego, brata lub siostry, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3. Jeżeli sprawca działa ze szczególnym okrucieństwem, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 5.

Zobacz serwis: Kodeks karny

Tryb ścigania

Przestępstwo zgwałcenia ścigane jest na wniosek osoby pokrzywdzonej. Jeżeli osoba pokrzywdzona zdecyduje się na ściganie sprawcy powinna złożyć zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa wraz z wnioskiem o ściganie. Wówczas prokuratura lub policja mogą już na zasadzie postępowania z urzędu przeprowadzić śledztwo. W przypadku osoby małoletniej wniosek mogą złożyć przedstawiciele ustawowi osoby małoletniej, opiekunowie prawni lub faktyczni.

Ofiarą zgwałcenia może być zarówno kobieta, jak i mężczyzna. Pozostawienie sprawcy i osoby pokrzywdzonej w związku małżeńskim lub konkubinacie nie stanowi okoliczności wyłączającej bezprawność czynu przewidzianego w art. 197 KK. Pokrzywdzonym w przypadku przestępstwa zgwałcenia może być także osoba uprawiająca prostytucję.

Stosunek seksualny z małoletnim poniżej 15 roku życia karany jest bezwzględnie, niezależnie od tego czy był on dobrowolny, czy miał postać zgwałcenia.

Postępowanie dowodowe

Ofiara powinna jak najszybciej zgłosić się do organów ścigania. Szczególnie ważne jest badanie lekarskie, które stanowi zazwyczaj główny dowód w sprawie. Powinno zostać wykonane w ciągu 24 godzin od zdarzenia. Badanie to ma niejako dwa znaczenia: z jednej strony ewentualne obrażenia zostaną opatrzone przez lekarza specjalistę, a z drugiej wszelkie ślady zdarzenia, np. ślady spermy, obrażenia wewnętrzne zostaną szczegółowo opisane i zabezpieczone. Policja może zlecić przeprowadzenie takiego badania, które w tym przypadku jest badaniem bezpłatnym. Kobieta może również sama udać się do lekarza w celu sporządzenia świadectwa lekarskiego, które w tym przypadku jest odpłatne. Zdarza się, że badania są powtarzane w trakcie postępowania karnego przez biegłego lekarza. Dowodami mogą być również zeznania świadków, dokumentacja medyczna, nagrania, sms-y, wiadomości e-mail. 

Zobacz serwis: Sprawy karne

W przypadku, gdy kobieta zaszła w ciążę w wyniku czynu zabronionego może legalnie domagać się jej przerwania. Kobieta ma 12 tygodni na uzyskanie zaświadczenia prokuratora o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstwa, a następnie na uzyskanie świadczenia usunięcia ciąży.

Kobieta, szczególnie w przypadku gwałtu przez osobę nieznaną, powinna poddać się testom, których celem jest wykrycie istnienia prawdopodobieństwa zakażenia wirusem HIV. Na terenie całego kraju działają punkty konsultacyjne Krajowego Centrum ds. AIDS, w których można bezpłatnie wykonać badanie.

Zobacz: Co robić gdy sprawca przemocy wyjdzie z zakładu karnego

Prawo
Wybory prezydenckie 2025 coraz bliżej. Sprawdź, jak głosować poza miejscem zamieszkania. Nie przegap terminów!
03 maja 2025

Już 18 maja odbędzie się pierwsza tura wyborów prezydenckich. Jeśli w dniu głosowania nie będziesz w swoim miejscu zameldowania, masz jeszcze kilka dni, by złożyć odpowiednie wnioski. Wyjaśniamy, jak zagłosować korespondencyjnie, przez pełnomocnika lub w innym lokalu – i do kiedy trzeba to załatwić.

Rewolucja w urlopach: im więcej dzieci (i to nie tylko własnych) – tym więcej dni wolnych, a dla pracodawców, którzy nie będą się stosować – 30 tys. zł kary
04 maja 2025

Na 1 dziecko – 2 dni wolne, na 2 dzieci – 3 dni wolne, na 3 dzieci – 4 dni wolne, a na 4 i więcej – 5 dni wolne, z zachowaniem prawa do pełnego wynagrodzenia, a za odmowę zwolnienia od pracy w ramach ww. puli – 30 tys. zł kary dla pracodawcy. O zmianę art. 188 kodeksu pracy – w dniu 12 kwietnia br., zawnioskowały do Ministry Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Rzeczniczka Praw Dziecka i Okręgowa Rada Adwokacka, powołując się m.in. na naruszenie przez ww. przepis konstytucyjnej zasady równości. Czy położy to kres absurdowi tylko 2 dni zwolnienia od pracy na wszystkie dzieci i obojga rodziców?

MRPiPS: nowe rozwiązania na rzecz osób z niepełnosprawnościami i przebudowa modelu orzekania o niepełnosprawności. Termin do 20 maja 2025 r. na składanie dokumentów
02 maja 2025

Rok 2025 jest wyjątkowo obfitujący w zmiany prawa czy też projekty zmian w zakresie uprawnień dla osób z niepełnosprawnościami i ogólnie dla całego systemu orzecznictwa. Ale to nie koniec! Idą kolejne zmiany i to na z góry określone lata: na 2026, 2027 a nawet 2028 r. Perspektywa odległa - to fakt, ale takie działania jak zapowiada resort pracy wymagają długiej perspektywy. Udało się dotrzeć do informacji, z których wynika, że MRPiPS ogłasza program: "Przebudowa modelu orzekania o niepełnosprawności". Co będzie obejmował program, do kogo jest skierowany i co można zyskać?

Znieważenie flagi państwowej – co grozi za obrazę symboli narodowych?
02 maja 2025

Flaga państwowa to jeden z najważniejszych symboli każdego kraju – wyraża tożsamość narodową, suwerenność, a także dumę z historii i wspólnoty obywatelskiej. W Polsce ochrona flagi jest zagwarantowana przepisami prawa, a jej znieważenie jest przestępstwem. Warto więc wiedzieć, czym jest znieważenie flagi Rzeczypospolitej Polskiej, jakie formy może przybrać oraz jakie sankcje grożą za tego rodzaju działanie.

2610,72 zł w maju z ZUS dla prawie 130 tys. osób [NOWE ŚWIADCZENIE]. Dodatkowo wyrównanie od stycznia 2025
03 maja 2025

2610,72 zł w maju z ZUS dla prawie 130 tys. osób. Co istotne osoby, który mają prawo do tego nowe dodatku dostaną również wyrównanie od 1 stycznia 2025 r. Wysokość dodatku wynosiła w styczniu i lutym 2025 r. 2520 zł, a od marca jest to 2610,72 zł. Na konta świadczeniobiorców wpłyną więc w maju spore pieniądze.

Powstaje kompletnie nowa gałąź gospodarki, kompletnie nowy zawód: tylko czy będą chętni [PROJEKT skierowany do stałej komisji]
02 maja 2025

Powstaje kompletnie nowa gałąź gospodarki, kompletnie nowy zawód - podkreśla Łukasz Krasoń. Jednak czy będą chętni na tą specyficzną i wymagającą dużego wysiłku psychicznego i fizycznego pracę?: Nie wiadomo też jak będzie z wynagrodzeniem, a nie wydaje się, żeby byli chętni do tej pracy tylko za minimalną krajową.

Donald Trump spotkał się z Karolem Nawrockim w Gabinecie Owalnym Białego Domu. "You will win"
02 maja 2025

Prezydent Stanów Donald Trump spotkał się w czwartek 1 maja 2025 r. z kandydatem na prezydenta RP Karolem Nawrockim - podał Biały Dom. Nawrocki relacjonował, że D. Trump przepowiadał mu wygraną w wyborach.

7 lat ważności części orzeczeń o niepełnosprawności i inne zmiany. Nowelizacja rozporządzenia dot. orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności
03 maja 2025

W dniu 30 kwietnia 2025 r. opublikowano projekt rozporządzenia ministra rodziny, pracy i polityki społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. Celem tej nowelizacji jest doprecyzowanie zasad wydawania orzeczeń o niepełnosprawności oraz o stopniu niepełnosprawności, a także wydłużenie okresów ważności tych orzeczeń. Co się dokładnie zmieni i od kiedy?

Grill na balkonie? Uważaj - może kosztować Cię nawet 5 500 zł, a ognisko w ogrodzie - nawet 11 500 zł
02 maja 2025

Można śmiało powiedzieć, że majówka to narodowe święto grilla (a w nieco mniejszym zakresie - również ogniska). Mieszkańcy bloków - z przyczyn oczywistych - mogą zdecydować się wyłącznie na to pierwsze, a posiadacze własnych ogródków - rozniecić nieco większy płomień. Czy jednak takie przyjemności - w obrębie własnych balkonów i ogródków są legalne? Okazuje się, że nie w każdym przypadku, a ich nieroztropnych amatorów, mogą niekiedy spotkać niemiłe konsekwencje.

Rząd szykuje zmiany w emeryturach – grupa pracowników popracuje do 70 roku życia
01 maja 2025

Ministerstwo Sprawiedliwości pracuje nad projektem zmian w przepisach, które mają wydłużyć maksymalny wiek pełnienia funkcji przez komorników sądowych oraz ich asesorów. Zgodnie z planowanymi regulacjami, osoby wykonujące te zawody miałyby obowiązek pozostawać aktywne zawodowo nawet do 70. roku życia.

pokaż więcej
Proszę czekać...