Czym jest umorzenie absorpcyjne w postępowaniu karnym?

Bartłomiej Ceglarski
rozwiń więcej
Czym jest umorzenie absorpcyjne w postępowaniu karnym?
Umorzenie absorpcyjne jest to jeden ze sposobów umorzenia postępowania. Możliwość zastosowania umorzenia absorpcyjnego pojawia się po spełnieniu warunków określonych w art. 11 Kodeksu postępowania karnego (k.p.k.). Jakie są przesłanki zastosowania umorzenia absorpcyjnego?

Instytucja umorzenia absorpcyjnego została uregulowana w art. 11 k.p.k. Umorzenie absorpcyjne stanowi wyjątek od jednej z najważniejszych zasad postępowania karnego tj. zasady legalizmu zgodnie, z którą odpowiednie organy powołane do ścigania przestępstw mają obowiązek przeprowadzenia postępowania oraz wniesienia oskarżenia w sprawach o czyn ścigany z urzędu.  

Na czym polega umorzenie absorpcyjne?

Możliwość zastosowania umorzenia absorpcyjnego pojawia się w przypadku gdy sprawca popełnił 2 czyny zabronione: jeden z nich to czyn poważny -  drugi to czyn ,,lekki'' . Jeżeli za czyn surowszy wymierza się sprawcy surową karę to często bywa tak, że nie ma sensu karanie sprawcy jeszcze za ten drobniejszy czyn więc istnieje możliwość by umorzyć postępowanie w sprawie lżejszego czynu - właśnie do takich sytuacji zastosowanie ma art. 11 k.p.k.

Przesłanki zastosowania umorzenia absorpcyjnego

Aby postępowanie mogło zostać umorzone na podstawie art. 11 k.p.k. muszą zostać spełnione łącznie następujące warunki:

  1. ,,lżejszy czyn'' musi być występkiem zagrożonym karą do 5 lat pozbawienia wolności;
  2. orzeczenie wobec oskarżonego kary musi być oczywiście niecelowe ze względu na rodzaj i wysokość prawomocnie orzeczonej kary za ,,cięższe przestępstwo'',
  3. umorzeniu nie sprzeciwia się interes pokrzywdzonego.

Jeżeli chodzi o przesłankę nr. 3 to należy zaznaczyć, że nie ma wymogu uzyskania zgody pokrzywdzonego na dokonanie umorzenia w omawianym trybie. Obiektywnej oceny spełnienia tej przesłanki dokonuje organ procesowy.

Przeciwko Janowi K toczy się postępowanie o dokonanie zabójstwa tj. zbrodni zagrożonej karą pozbawienia wolności od lat 8, 25 lat albo dożywotniego pozbawienia wolności. (art.148 § 1 k.k.) oraz o oszustwo komputerowe tj. występek zagrożony karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5 (art. 287 § 1 k.k.). Sąd za zabójstwo skazał go na 25 lat pozbawienia wolności. We wskazanym przypadku postępowanie w sprawie ,,lżejszego'' czynu tj. oszustwa komputerowego może zostać umorzone na podstawie art. 11 k.p.k.

Jak dokonuje się umorzenia absorpcyjnego?

Możliwość dokonania umorzenia absorpcyjnego istnieje na każdym etapie postępowania. W postępowaniu przygotowawczym decyzja o umorzeniu zapada w formie postanowienia - w postępowaniu sądowym również ta forma jest właściwa.

Na postanowienie o zastosowaniu umorzenia absorpcyjnego przysługuje zażalenie.

Na etapie postępowania przygotowawczego o umorzeniu decyduje prokurator lub nieprokuratorski organ ścigania (np. policja, ABW), na etapie sądowym decyduje sąd.

W sytuacji, w której oprócz prawomocności wyroku wszystkie w/w przesłanki zostały spełnione, ale istnieją podstawy do przyjęcia, iż wyrok taki zostanie wydany, możliwe jest zawieszenie postępowania karnego. Organ procesowy w terminie 3 miesięcy od uzyskania prawomocności przez wyrok w cięższej sprawie albo podejmuje zawieszone postępowanie, albo je umarza.

Możliwość wznowienia postępowania

Istnieje możliwość wznowienia postępowania umorzonego na podstawie art. 11 § 1. Jest to dopuszczalne w wypadku uchylenia lub istotnej zmiany treści prawomocnego wyroku, z powodu którego zostało ono umorzone.

Opracowano na podstawie:

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 1987 z późn. zm.)

Prawo
Ile jest warta informacja czy akcja zdrożeje? Kolizja interesów prawnych i obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej a należyte wykonywanie zadań giełdowych. Przepisy i sankcje
05 maja 2025

W sytuacji kolizji pomiędzy obowiązkiem lojalnego wykonywania obowiązków służbowych a obowiązkiem zachowania tajemnicy i ochrony informacji poufnych, rozstrzygnięcie, które przyznaje pierwszeństwo temu drugiemu, opiera się na fundamentalnych zasadach prawa rynku kapitałowego oraz etyce zawodowej. Zasadniczo, ochrona rynku finansowego i zapobieganie nadużyciom w obrocie papierami wartościowymi mają nadrzędne znaczenie, a w związku z tym obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej w kontekście informacji poufnych staje się priorytetowy. Jest to nie tylko kwestia przestrzegania przepisów prawa, ale także zapewnienia uczciwości i przejrzystości w działaniach podejmowanych na rynku kapitałowym - pisze radca prawny K. Jakub Gładkowski. I wyjaśnia także jakie są sankcje i odpowiedzialność za tego typu naruszenia w unijnym i polskim porządku prawnym.

Rozwód w 2025 i 2026 r. [FAQ]
05 maja 2025

Co może się zmienić w procedurach rozwodowych? Jakie są aktualne przepisy? Co trzeba wiedzieć o rozwodzie w 2025 2026 r.? Oto odpowiedzi na najważniejsze pytania!

Sejm na żywo 5 maja: Komisja śledcza ds. Pegasusa
05 maja 2025

Przesłuchanie nadinsp. Adama Cieślaka, Komendanta Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości.

Emerytura i renta po śmierci seniora. Kiedy można ją zatrzymać, a kiedy trzeba zwrócić. ZUS musi wypłacić świadczenie jeżeli zmarły nabył do niego prawo
05 maja 2025

ZUS informuje, że po śmierci osoby pobierającej emeryturę lub rentę, ZUS wstrzymuje wypłatę świadczeń, ponieważ prawo do nich wygasa. Jeśli jednak emerytura lub renta została wypłacona po śmierci, ale w miesiącu, w którym ta śmierć miała miejsce, nie zawsze jest konieczne zwracanie tych pieniędzy do ZUS-u. W niektórych sytuacjach rodzina może zatrzymać ostatnią wypłatę, o ile zmarły miał do niej prawo.

Dwie decyzje w jednej kopercie prześle ZUS do emerytów i rencistów w maju 2025 r. Przeczytaj uważnie i sprawdź wysokość świadczeń
05 maja 2025

Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozpoczął wysyłkę corocznej korespondencji do emerytów i rencistów. W jednej kopercie znajdą dwie decyzje – o waloryzacji z marca 2025 r. oraz przyznaniu dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego czyli tzw. trzynastki.

Grillowanie na balkonie i w parku – czy jest dozwolone?
05 maja 2025

Nadejście wiosny można poczuć nie tylko w zwiększonych temperaturach, ale także w zapachach unoszonych przez powietrze. Bowiem gdy tylko zaczyna się sezon, Polacy chętnie zaczynają grillować. Rośnie wtedy nie tylko sprzedaż grillowych akcesoriów, ale także statystyczna liczba mandatów udzielonych przez Straż Miejską plenerowym koneserom. Większość mieszkańców miast nie posiada własnego ogrodu, dlatego wielu zadaje sobie pytanie, czy grillowanie na balkonie lub w parku jest dozwolone.

Jak nie zaciągać pożyczki?
05 maja 2025

Każde postanowienie w umowie pożyczkowej może mieć realny wpływ na sytuację finansową pożyczkobiorcy, zwłaszcza jeśli chodzi o dodatkowe opłaty, prowizje czy warunki spłaty. Bardzo ważna jest świadomość prawna, pochopne podejmowanie decyzji odłóż na bok. Zatem jak nie zaciągać pożyczki?

2962 zł dla matek czy ojców, bo: 500 zł (aktywnie w domu) + 1662 zł (zasiłek) + 800plus. Nie opłaca im się pracować za minimalną krajową
05 maja 2025

Mówi się o państwie opiekuńczym, o państwie socjalnym. I coś w tym jest. Wśród rodziców dzieci, którzy nie są zatrudnieni mówi się, że przy różnych świadczenia pieniężnych i zasiłkach jakie można otrzymać od państwa nie opłaca im się pracować za minimalną krajową. Wprawdzie może mieliby netto te kilkaset złotych więcej, ale za to jakim kosztem, kosztem pracy i czasu. Rodzice wolą dostać np. 2962 zł, bo: 500 zł (aktywnie w domu) + 1662 zł (zasiłek) + 800plus. Oczywiście taki schemat nie jest dany raz na zawsze! Jeśli jest dwoje dzieci kwota ta zwiększa się o kolejne 500 i 800 zł.

Uważam, że Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 4 czerwca 2024 r. niesprawiedliwie pominął grupę emerytów, która złożyła wnioski o wcześniejszą emeryturę między 6 czerwca a 31 grudniem 2012 r.
04 maja 2025

Do naszej redakcji stale trafiają historie emerytów, którzy uważają, że zostali pokrzywdzeni przez niekorzystne przeliczenie wcześniejszych emerytur. Trwa to od 2013 r. aż do dnia dzisiejszego. Mechanizm pokrzywdzenia? Emerytura powszechna jest pomniejszana o np. 1000 zł miesięcznie jako sankcja za pójście na emeryturę wcześniejszą. Miesiąc w miesiąc. W artykule przykład takiego listu – autorem jest emerytowany operator kamery. Opisał, że wprost pytał się w ZUS w 2012 r (pracowników i służby prasowe), czy straci na emeryturze powszechnej za pójście na wcześniejszą emeryturę. Usłyszał, że absolutnie nie. Okazało się, że stracił i traci do teraz (do 2025 r.). Historia emeryta jest więc interesująca bo czuł w 2012 r., że zbyt piękne jest, aby nie było jakiegoś haczyka we wcześniejszej emeryturze. I próbował uniknąć zagrożenia szukając informacji w ZUS. Nie udało mu się (pomimo starań).

Zasiłek nie przez 180 ale nawet przez 365 dni dla wybranych osób. Jest ustawa i czeka na wejście w życie
05 maja 2025

Zasiłek nie przez 180 ale nawet przez 365 dni dla wybranych osób. Jest ustawa i czeka na wejście w życie, ale czy to wpłynie na aktywizację osób bezrobotnych? Raczej nie, tym bardziej, że ustawodawca poszerzył krąg podmiotów mający prawo do zasiłku przez rok.

pokaż więcej
Proszę czekać...