Korzyść majątkowa (art. 115 § 4 k.k.) — w sensie przedmiotu łapówki, to każde dobro zaspokajające określoną potrzebę, którego wartość da się wyrazić w pieniądzu. Może nią być przyrost majątku, także korzystne umowy np. pożyczka udzielona na preferencyjnych warunkach, darowizna, cesja wierzytelności, zwolnienie z długu, wygranie przetargu.
Według SN, korzyścią majątkową jest także każde przysporzenie majątku sobie lub innej osobie albo uniknięcie w nim strat, z wyjątkiem tych wypadków, gdy korzyść przysługuje sprawcy lub innej osobie zgodnie z istniejącym w chwili czynu stosunkiem prawnym1.
Korzyść osobista (art. 115 § 4 k.k.) — to świadczenie o charakterze niemajątkowym, polepszające sytuację osoby, która je uzyskuje (np. obietnica awansu, załatwienia pracy, odznaczenie orderem, wyuczenie zawodu, ograniczenie obowiązków zawodowych, albo przyjęcie na praktykę, wysłanie na zagraniczne stypendium, wykreowanie korzystnego wizerunku w mediach, przyspieszenie wykonania operacji, kontakty seksualne, itp.)2.
O uznaniu jakiegoś dobra za korzyść majątkową lub osobistą powinno decydować to, jaką potrzebę zaspokaja ono w większym stopniu. Jeżeli zaspokaja przede wszystkim potrzebę materialną, to jest korzyścią majątkową, a jeżeli niematerialną, jest korzyścią osobistą.
Zobacz również serwis: Prawo karne
Przyjęcie korzyści majątkowej lub osobistej oznacza zawładnięcie nią przez sprawcę. Może nastąpić bezpośrednio od udzielającego jej (np. pieniądze), albo być związane ze skomplikowanymi operacjami finansowymi, które tę korzyść mają zapewnić. Nie jest istotne, czy przyjęcie korzyści wpłynęło na zachowanie osoby pełniącej funkcję w jej działalności. Karane jest tu nie podjęcie określonych zachowań, lecz przyjęcie korzyści lub jej obietnicy.
Przyjęcie obietnicy korzyści majątkowej lub osobistej polega na zaakceptowaniu przez sprawcę przyrzeczenia udzielenia którejkolwiek z tych korzyści dla siebie lub osoby wskazanej. Nieważne jest więc, czy proceder ten realizowany jest osobiście, czy z pomocą pośredników. Przyjęcie obietnicy udzielenia korzyści należy rozumieć jako akceptację wyrażoną w dowolnej formie.
Udzielenie korzyści polega na dostarczeniu jej w jakikolwiek sposób osobie pełniącej funkcję publiczną w związku z pełnioną przez nią funkcją. Obietnica udzielenia korzyści sprowadza się do każdego zachowania, w wyniku którego osoba pełniąca funkcję publiczną może oczekiwać, że korzyść zostanie w przyszłości udzielona. Związek, o którym mowa, nie musi się odnosić do konkretnej czynności. Może sprowadzać się do dążenia do zapewnienia sobie przychylności osoby pełniącej funkcję3.
Obietnica udzielenia korzyści może być wyrażona w dowolny sposób, jednak winna być wyraźna4.
Mienie znacznej wartości — (art. 115 § 5 k.k.) jest to mienie, którego wartość w czasie popełnienia czynu zabronionego przekracza 200 tys. zł.
Mienie wielkiej wartości — (art. 115 § 6 k.k.) jest to mienie, którego wartość w czasie popełnienia czynu zabronionego przekracza 1 mln zł.
Szkoda majątkowa — suma rzeczywistego uszczerbku (damnum emergens) i utraconych korzyści (lucrum cessans)5.
Zobacz również: Regulacje prawne dotyczące korupcji - poradnik
1 Por. uchwała SN z 30 stycznia 1980 r., VII KZP 41/78, OSNKW 1980, nr 3, poz. 24.
2 Por. wyr. SN z 10 lipca 1974 r., I KRN 9/74, OSNPG 1974, nr 11, poz. 130.
3 Wyrok SN z 12 czerwca 1980 r., I KR 99/80, OSNKW 1980, nr 12, poz. 93.
4 Wyrok SN z 5 listopada 1997 r., V KKN 105/97, OSP 1998.
5Uchwała SN z 21 czerwca 1995 r., I KZP 22/95, OSNKW 1995, nr 9–10, poz. 58.
Tekst stanowi fragment publikacji Centralnego Biura Antykorupcyjnego Poradnik antykorupcyjny dla przedsiębiorców. Przedsiębiorca w środowisku zagrożeń korupcyjnych, Warszawa, maj 2011