Regulacje prawne dotyczące korupcji - poradnik

Najważniejszym aktem prawnym, na podstawie którego zwalcza się przestępczość korupcyjną, jest kodeks karny¹. Przepisy dotyczące przestępstw korupcyjnych sformułowano w rozdziałach:

XXIX — „Przestępstwa przeciwko działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego” (art. 228–231),
XXXI — „Przestępstwa przeciwko wyborom i referendum” (art. 250a),
XXXIV — „Przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów” (art. 271 § 3),
XXXVI — „Przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu” (art. art. 296, 296a, 299, 302, 305),
XXXVII — „Przestępstwa przeciwko obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi” (art. 311).

Sprzedajność a przekupstwo - art. 228 k.k., art. 229 k.k.

Najczęściej spotykaną formą korupcji jest łapownictwo. Spotyka się dwie jego odmiany:

1) bierną, tzw. „sprzedajność urzędnicza” (dotyczącą biorących),
2) czynną, tzw. „przekupstwo”(dotyczącą wręczających).

Do łapownictwa biernego adekwatniejsze wydaje się określenie „sprzedajność”, gdyż łapownictwo bierne często bierne nie jest. Szczególnie wtedy, gdy osoba pełniąca funkcję publiczną żąda określonych korzyści. Nazwa „łapownictwo czynne” jest również myląca. Trudno mówić o aktywności i zaangażowaniu tej osoby, gdy inicjatywa przyjęcia korzyści pochodzi od osoby pełniącej funkcję publiczną.

• art. 228 k.k. (łapownictwo bierne)

Polega na umyślnym przyjęciu korzyści albo jej obietnicy w związku z pełnieniem funkcji publicznej. Korzyść przyjąć można przed i po dokonaniu czynności służbowej². Dokonanie czynu następuje w chwili przyjęcia korzyści³. Sprawcą tego przestępstwa może być osoba pełniąca funkcję publiczną oraz zagraniczny funkcjonariusz publiczny. Ustawodawca przewidział sześć postaci łapownictwa biernego:
— § 1 — typ podstawowy — polega na przyjęciu korzyści albo jej obietnicy

Urzędnik organu koncesyjnego przyjmuje 40 tys. zł za „bezproblemowe” przyznanie przedsiębiorcy koncesji na magazynowanie paliw płynnych

— § 2 — typ uprzywilejowany, wypadek mniejszej wagi⁴

Urzędnik organu koncesyjnego po zakończonym procesie koncesyjnym przyjmuje od przedsiębiorcy, który uzyskał koncesję butelkę markowego alkoholu

typy kwalifikowane⁵:
— § 3 — przyjęcie korzyści albo jej obietnicy w związku z naruszeniem przepisów prawa

Urzędnik organu koncesyjnego przyjmuje 40 tys. zł w zamian za przyznanie koncesji na magazynowanie paliw płynnych. Starający się o koncesję nie dysponuje możliwościami magazynowymi (warunek niezbędny do uzyskania koncesji)

— § 4 — uzależnienie wykonania czynności służbowej od otrzymania korzyści, bądź jej obietnicy, albo żądanie takiej korzyści⁶

Zobacz również: Kara za łapówkę