Podstawa prawna
Problematyka warunkowego umorzenia postępowania została uregulowana w art. 66-68 Kodeksu karnego (dalej: k.k.).
Polecamy: Pracodawca w kryzysie
Zgodnie z treścią art. 66 § 1 k.k. warunkowe umorzenie postępowania jest możliwe, gdy wina i społeczna szkodliwość czynu nie jest znaczna, okoliczności popełnienia czynu nie budzą wątpliwości, zaś postawa sprawcy niekaranego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że sprawca będzie przestrzegał porządku prawnego w przypadku warunkowego umorzenia postępowania. Innymi słowy sprawca wobec którego warunkowo umorzono postępowanie nie może popełnić kolejnego przestępstwa w okresie próby.
Warunkowego umorzenia nie stosuje się do sprawcy przestępstwa zagrożonego karą przekraczającą 5 lat pozbawienia wolności (art. 66 § 2 k.k.).
Orzeczenie warunkowego umorzenia postępowania
Warunkowe umorzenie postępowania jest wydawane w formie wyroku, w którym sąd orzeka okres próby wynoszący od jednego roku do trzech lat. Istotnym jest fakt, iż okres próby biegnie od uprawomocnienia się wyroku, a nie od daty jego wydania (art. 67 § 1 k.k.).
Oprócz okresu próby w wyroku, sąd nakłada na sprawcę obowiązek naprawienia szkody w całości albo w części, a w miarę możliwości również obowiązek zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, albo zamiast tych obowiązków orzeka nawiązkę. Zgodnie z art. 67 §3 k.k. na sprawcę można nałożyć następujące obowiązki:
- informowania sądu lub kuratora o przebiegu okresu próby (art. 72 § 1 pkt 1 k.k.),
- przeproszenia pokrzywdzonego (art. 72 § 1 pkt 2 k.k.),
- wykonywania ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie innej osoby (art. 72 § 1 pkt 3 k.k.),
- powstrzymania się od nadużywania alkoholu lub używania innych środków odurzających (art. 72 § 1 pkt 5 k.k.),
- poddania się terapii uzależnień (art. 72 §1 pkt 6 k.k.), przy czym konieczna jest zgoda skazanego (art. 74 § 1 k.k.),
- poddania się terapii, w szczególności psychoterapii lub psychoedukacji (art. 72 § 1 pkt 6a k.k.), przy czym konieczna jest zgoda skazanego (art. 74 § 1 k.k.),
- uczestnictwa w oddziaływaniach korekcyjno-edukacyjnych (art. 72 § 1 pkt 6b k.k.),
- powstrzymania się od kontaktowania się z pokrzywdzonym lub innymi osobami w określony sposób lub zbliżania się do pokrzywdzonego lub innych osób (art. 72 §1 pkt 7a k.k.) wskazując jednocześnie minimalną odległość od osób chronionych, którą skazany jest obowiązany zachować (art. 72 § 1a k.k.),
- opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym (art. 72 §1 pkt 7b k.k.) określając sposób kontaktu skazanego z pokrzywdzonym (art. 72 § 1b k.k.).
Ponadto sąd może orzec świadczenie pieniężne świadczenie pieniężne z art. 39 pkt 7 k.k. lub zakaz prowadzenia pojazdów z art. 39 pkt 3 k.k. do dwóch lat.
W okresie próby sprawca może być również oddany pod dozór kuratora lub osoby godnej zaufania, stowarzyszenia, instytucji albo organizacji społecznej, do której działalności należy troska o wychowanie, zapobieganie demoralizacji lub pomoc skazanym (art. 67 § 2 k.k.).
Podjęcie warunkowo umorzonego postępowania
Jeżeli sprawca w okresie próby popełnił umyślne przestępstwo, za które został prawomocnie skazany, wówczas sąd obligatoryjnie podejmuje postępowanie, co wynika z treści art. 68 § 1 k.k.
Podjęcie postępowania jest możliwe również w przypadku, gdy sprawca rażąco narusza porządek prawny w okresie próby, w szczególności gdy popełnił przestępstwo inne niż umyślne. Dodatkowo podjęcie postępowania jest możliwe gdy sprawca uchyla się od dozoru, wykonania nałożonego obowiązku lub orzeczonego środka karnego, środka kompensacyjnego lub przepadku albo nie wykonuje zawartej z pokrzywdzonym ugody (art. 68 § 2 k.k.).
Jeżeli po udzieleniu sprawcy pisemnego upomnienia przez kuratora sądowego, sprawca nadal uchyla się od dozoru, wykonania nałożonego obowiązku lub orzeczonego środka karnego, środka kompensacyjnego lub przepadku albo nie wykonuje zawartej z pokrzywdzonym ugody, to wówczas sąd obligatoryjnie podejmuje postępowanie, chyba że przemawiają przeciwko temu szczególne względy (art. 68 § 2a k.k.).
Możliwość podjęcia postępowanie jest również w sytuacji, gdy sprawca po wydaniu orzeczenia o warunkowym umorzeniu postępowania, lecz przed jego uprawomocnieniem się, rażąco narusza porządek prawny, a w szczególności gdy w tym czasie popełnił przestępstwo (art. 68 § 3 k.k.).
Warunkowo umorzonego postępowania nie można podjąć później niż w ciągu 6 miesięcy od zakończenia okresu próby (art. 68 § 4 k.k.).
Polecamy serwis: Prawo karne