Intercyza, czyli umowa majątkowa małżeńska - treść i zakres

Jacek Zalewski
Wolontariusz w fundacji zajmującej się świadczeniem pomocy prawnej, student V roku prawa
rozwiń więcej
Umowa majątkowa małżeńska powinna być zawarta w formie aktu notarialnego (pod rygorem nieważności).
Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy pozwala małżonkom zawrzeć umowę, na podstawie której mogą oni kształtować swój ustrój majątkowy w sposób odmienny niż tzw. ustawowy ustrój majątkowy małżeński. Umowa ta zawarta przed zawarciem małżeństwa ma charakter organizacyjny, natomiast gdy zostaje zawarta już w czasie trwania małżeństwa, powoduje modyfikacje ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej, uchyla dotychczasowy ustrój majątkowy i wprowadza nowe postanowienia w tym zakresie. Jakie rodzaje ustrojów majątkowych przewiduje polski ustawodawca i jaka jest ich treść oraz zakres?

Forma umowy 

Zasada wolności umów, będąca jedną z naczelnych dyrektyw prawa cywilnego, w zakresie swobody kształtowania ustroju majątkowego małżeńskiego doznaje pewnego ograniczenia. Na podstawie Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego małżonkowie mogą ustrój majątkowy rozszerzyć, ograniczyć, bądź wyłączyć. Małżonkowie mogą również wprowadzić ustrój rozdzielczości majątkowej z wyrównaniem dorobków.

Umowa majątkowa małżeńska powinna być zawarta w formie aktu notarialnego (pod rygorem nieważności), zastrzeżenie to oznacza na gruncie polskiego prawa cywilnego, iż zawarcie intercyzy w innej formie (np. w zwykłej formie pisemnej) spowoduje tym samym jej nieważność.

Jak wspomniano we wstępie, umowę majątkową można zawrzeć zarówno przed zawarciem małżeństwa, jak i również już po wstąpieniu w związek małżeński. W przypadku, gdy dojdzie to wspomnianej czynności prawnej przed zawarciem małżeństwa, staje się ona skuteczna dopiero w chwili wstąpienia w związek małżeński.

Rodzaje i zakres ustrojów majątkowych umownych 

Na gruncie polskiego Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wyróżniamy następujące rodzaje ustrojów majątkowych małżeńskich:

A. Wspólność majątkowa rozszerzona

B. Wspólność majątkowa ograniczona

C. Rozdzielczość majątkowa

D. Rozdzielczość majątkowa z wyrównaniem dorobków

Podstawowym ustrojem majątkowym małżeńskim jest ustrój wspólności majątkowej (powstaje on z mocy samego prawa, jeżeli małżonkowie nie zawarli wcześniej umowy majątkowej małżeńskiej). 

Zobacz również: Nierówny podział majątku małżonków

Umowy majątkowe w praktyce

Ustawodawca uznaje więc ustrój wspólności majątkowej jako najbardziej optymalny dla zabezpieczenia potrzeb małżeństwa. Ustawodawca pozwala zarazem małżonkom wybrać jeden z czterech dostępnych umownych ustrojów majątkowych.

Umowne ustroje majątkowe są stosowane w praktyce, gdy małżonkowie dysponują już określonym majątkiem przed zawarciem małżeństwa, również w przypadkach gdy jest dysproporcja pomiędzy majątkami małżonków, czy też w sytuacjach, gdy małżonkowie prowadzą już na własny rachunek działalność gospodarczą bądź zawodową.

Nie należy zapominać o przypadkach, gdy wprowadzenie umownego ustroju majątkowego może zgodnie z zasadą słuszności wyrównać pracę i poświęcenie jednego z małżonków na rzecz gospodarstwa domowego i wychowania rodziny tak często niedocenianego na co dzień.

Zobacz również serwis: Podział majątku

Prawo
Wybory prezydenckie 2025 coraz bliżej. Sprawdź, jak głosować poza miejscem zamieszkania. Nie przegap terminów!
03 maja 2025

Już 18 maja odbędzie się pierwsza tura wyborów prezydenckich. Jeśli w dniu głosowania nie będziesz w swoim miejscu zameldowania, masz jeszcze kilka dni, by złożyć odpowiednie wnioski. Wyjaśniamy, jak zagłosować korespondencyjnie, przez pełnomocnika lub w innym lokalu – i do kiedy trzeba to załatwić.

Koniec z absurdem tylko 2 dni zwolnienia od pracy na wszystkie dzieci i obojga rodziców – od teraz dodatkowy dzień wolny na każde kolejne dziecko?
03 maja 2025

Na 1 dziecko – 2 dni wolne, na 2 dzieci – 3 dni wolne, na 3 dzieci – 4 dni wolne, a na 4 i więcej – 5 dni wolne, z zachowaniem prawa do pełnego wynagrodzenia, a za odmowę zwolnienia od pracy w ramach ww. puli – 30 tys. zł kary dla pracodawcy. O zmianę art. 188 kodeksu pracy – w dniu 12 kwietnia br., zawnioskowały do Ministry Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Rzeczniczka Praw Dziecka i Okręgowa Rada Adwokacka, powołując się m.in. na naruszenie przez ww. przepis konstytucyjnej zasady równości. Czy położy to kres absurdowi tylko 2 dni zwolnienia od pracy na wszystkie dzieci i obojga rodziców?

MRPiPS: nowe rozwiązania na rzecz osób z niepełnosprawnościami i przebudowa modelu orzekania o niepełnosprawności. Termin do 20 maja 2025 r. na składanie dokumentów
02 maja 2025

Rok 2025 jest wyjątkowo obfitujący w zmiany prawa czy też projekty zmian w zakresie uprawnień dla osób z niepełnosprawnościami i ogólnie dla całego systemu orzecznictwa. Ale to nie koniec! Idą kolejne zmiany i to na z góry określone lata: na 2026, 2027 a nawet 2028 r. Perspektywa odległa - to fakt, ale takie działania jak zapowiada resort pracy wymagają długiej perspektywy. Udało się dotrzeć do informacji, z których wynika, że MRPiPS ogłasza program: "Przebudowa modelu orzekania o niepełnosprawności". Co będzie obejmował program, do kogo jest skierowany i co można zyskać?

Znieważenie flagi państwowej – co grozi za obrazę symboli narodowych?
02 maja 2025

Flaga państwowa to jeden z najważniejszych symboli każdego kraju – wyraża tożsamość narodową, suwerenność, a także dumę z historii i wspólnoty obywatelskiej. W Polsce ochrona flagi jest zagwarantowana przepisami prawa, a jej znieważenie jest przestępstwem. Warto więc wiedzieć, czym jest znieważenie flagi Rzeczypospolitej Polskiej, jakie formy może przybrać oraz jakie sankcje grożą za tego rodzaju działanie.

2610,72 zł w maju z ZUS dla prawie 130 tys. osób [NOWE ŚWIADCZENIE]. Dodatkowo wyrównanie od stycznia 2025
03 maja 2025

2610,72 zł w maju z ZUS dla prawie 130 tys. osób. Co istotne osoby, który mają prawo do tego nowe dodatku dostaną również wyrównanie od 1 stycznia 2025 r. Wysokość dodatku wynosiła w styczniu i lutym 2025 r. 2520 zł, a od marca jest to 2610,72 zł. Na konta świadczeniobiorców wpłyną więc w maju spore pieniądze.

Powstaje kompletnie nowa gałąź gospodarki, kompletnie nowy zawód: tylko czy będą chętni [PROJEKT skierowany do stałej komisji]
02 maja 2025

Powstaje kompletnie nowa gałąź gospodarki, kompletnie nowy zawód - podkreśla Łukasz Krasoń. Jednak czy będą chętni na tą specyficzną i wymagającą dużego wysiłku psychicznego i fizycznego pracę?: Nie wiadomo też jak będzie z wynagrodzeniem, a nie wydaje się, żeby byli chętni do tej pracy tylko za minimalną krajową.

Donald Trump spotkał się z Karolem Nawrockim w Gabinecie Owalnym Białego Domu. "You will win"
02 maja 2025

Prezydent Stanów Donald Trump spotkał się w czwartek 1 maja 2025 r. z kandydatem na prezydenta RP Karolem Nawrockim - podał Biały Dom. Nawrocki relacjonował, że D. Trump przepowiadał mu wygraną w wyborach.

7 lat ważności części orzeczeń o niepełnosprawności i inne zmiany. Nowelizacja rozporządzenia dot. orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności
03 maja 2025

W dniu 30 kwietnia 2025 r. opublikowano projekt rozporządzenia ministra rodziny, pracy i polityki społecznej zmieniającego rozporządzenie w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. Celem tej nowelizacji jest doprecyzowanie zasad wydawania orzeczeń o niepełnosprawności oraz o stopniu niepełnosprawności, a także wydłużenie okresów ważności tych orzeczeń. Co się dokładnie zmieni i od kiedy?

Grill na balkonie? Uważaj - może kosztować Cię nawet 5 500 zł, a ognisko w ogrodzie - nawet 11 500 zł
02 maja 2025

Można śmiało powiedzieć, że majówka to narodowe święto grilla (a w nieco mniejszym zakresie - również ogniska). Mieszkańcy bloków - z przyczyn oczywistych - mogą zdecydować się wyłącznie na to pierwsze, a posiadacze własnych ogródków - rozniecić nieco większy płomień. Czy jednak takie przyjemności - w obrębie własnych balkonów i ogródków są legalne? Okazuje się, że nie w każdym przypadku, a ich nieroztropnych amatorów, mogą niekiedy spotkać niemiłe konsekwencje.

Rząd szykuje zmiany w emeryturach – grupa pracowników popracuje do 70 roku życia
01 maja 2025

Ministerstwo Sprawiedliwości pracuje nad projektem zmian w przepisach, które mają wydłużyć maksymalny wiek pełnienia funkcji przez komorników sądowych oraz ich asesorów. Zgodnie z planowanymi regulacjami, osoby wykonujące te zawody miałyby obowiązek pozostawać aktywne zawodowo nawet do 70. roku życia.

pokaż więcej
Proszę czekać...