Coraz częściej zdarza się, że ślubujący sobie małżonkowie postanawiają się rozstać. Przyczyny podjęcia takiej decyzji mogą być różne, począwszy od niezgodności charakteru, niedochowania wierności, zaś na nieporozumieniach na tle finansowym kończąc.
W takim wypadku małżonkowie mogą rozwiązać łączący ich węzeł małżeński na drodze sądowej, która jest jedyną prawną możliwością zakończenia ich związku.
Złożenie pozwu rozwodowego
Z wnioskiem o rozwód może wystąpić każdy z małżonków, składając pozew rozwodowy do odpowiedniego wydziału sądu okręgowego, w rejonie którego małżonkowie wspólnie ostatnio zamieszkiwali (jeśli chociaż jedno z nich nadal tam przebywa). Jeśli zaś małżonkowie nie mają wspólnego miejsca zamieszkania, pozew należy wnieść do sądu okręgowego właściwego dla miejsca zamieszkania pozwanego. W sytuacji, gdy nie można ustalić jego miejsca zamieszkania, pozew wnosi się do sądu właściwego dla okręgu powoda.
Zobacz również: Jak złożyć pozew o rozwód?
Wniesienie pozwu podlega opłacie w wysokości 600 zł., płatnej w formie bezgotówkowej na rachunek bieżący dochodów właściwego sądu albo w formie wpłaty gotówkowej, bezpośrednio w kasie sądu lub w formie znaków opłaty sądowej.
O rozwód można wnosić, jeśli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia. Rozkład pożycia jest trwały, jeżeli ustały wszystkie więzi łączące małżonków, zaś zupełny, jeżeli więzi te ustały na tyle dawno, że wedle zasad doświadczenia życiowego powrót małżonków do wspólnego pożycia nie nastąpi (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 12 marca 2010 r. I ACa 51/2010 LexPolonica nr 2790771).
Rozkład pożycia małżeńskiego
W odniesieniu do pojęcia zupełności rozkładu pożycia utrwalił się w judykaturze pogląd, że rozkład pożycia małżonków jest zupełny, gdy wszystkie więzy łączące małżonków (duchowe, fizyczne i gospodarcze) uległy zerwaniu. Jeżeli przy zupełnym braku więzi duchowej i fizycznej pozostały pewne elementy więzi gospodarczej, wywołane szczególnym okolicznościami (np. wspólnym zamieszkiwaniem), rozkład pożycia można mimo to uznać za zupełny.
Zupełność i trwałość rozkładu pożycia muszą występować łącznie. Nie zawsze jednak tak się dzieje. Niekiedy może nastąpić zupełny rozkład pożycia, jednakże okoliczności sprawy prowadzą do przekonania, że po pewnym czasie można oczekiwać jego przywrócenia (np. w razie cudzołóstwa jednego z małżonków lub zniewagi, której jedna osoba doznała od drugiej).
W innych zaś okolicznościach jednorazowy występek (np. czynna zniewaga jednego z małżonków) może stać się przyczyną zupełnego i trwałego rozkładu pożycia. W podanych przykładowo wypadkach sąd powinien zachować szczególną ostrożność przy ustalaniu, że rozkład pożycia jest zupełny i wykazuje cechy trwałości.
Zadaj pytanie: Forum
Kiedy orzeczenie o rozwodzie jest niedopuszczalne?
Pomimo istnienia trwałego i zupełnego pożycia małżeńskiego orzeczenie o rozwodzie jest niedopuszczalne w trzech przypadkach:
1. jeśli wskutek rozwodu miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków,
2. jeżeli z innych względów rozwód byłby sprzeczny z zasadami współżycia społecznego,
3. jeżeli rozwodu żąda jeden z małżonków winny wyłącznie rozkładu pożycia, drugi natomiast nie godzi się na rozwód, a odmowa ta nie jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
Ważne aspekty rozwiązania małżeństwa
Rozwiązanie małżeństwa następuje z chwilą uprawomocnienia się wyroku orzekającego rozwód. Chwila ta niesie za sobą wiele skutków, np. byli małżonkowie będą mogli m.in. zawrzeć nowy związek, czy też żądać ustalenia istnienia obowiązku alimentacyjnego.
Sąd, orzekając o rozwodzie, oprócz orzekania o winie jednego z małżonków, może również orzec o winie obojga bądź w ogóle zaniechać orzekania o winie.
Jeśli małżonek został uznany wyłącznie winnym rozkładu pożycia, to względem niego wygasa definitywnie obowiązek alimentacyjny. Dlatego tak ważne jest podjęcie decyzji, czy wnoszony pozew o rozwód będzie zawierał żądanie orzekania o winie, czy też nie. Żądania takiego nie można bowiem domagać się w osobnym procesie cywilnym.
Małżonek uznany za wyłącznie winnego rozkładowi pożycia, może być zobowiązany do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb względem drugiego małżonka, jeśli ten znajduje się
w niedostatku. Natomiast jeśli nastąpiło wyłącznie pogorszenie jego sytuacji materialnej, sąd na jego wniosek może również orzec o obowiązku alimentacyjnym względem niego.
Jeśli nie orzeczono o winie żadnego z małżonków bądź za winnych uznano oboje, ten, który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego.
Obowiązek alimentacyjny rozwiedzionych małżonków wygasa w przypadku zawarcia małżeństwa przez małżonka uprawnionego. Zaś w przypadku tego, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, obowiązek alimentacyjny wygasa z upływem 5 lat od orzeczenia rozwodu. Termin ten w uzasadnionych wypadkach może zostać przedłużony przez sąd.
Pomijając kwestie alimentacyjne, orzeczenie rozwodu wpływa także na inne sprawy majątkowe byłych małżonków. Z chwilą uprawomocnienia orzeczenia o rozwodzie ustaje dotychczasowa wspólność majątkowa małżonków, jeśli taka była ustanowiona. Możliwy jest więc podział majątku wspólnego, którego to żądanie nie ulega przedawnieniu.
Podkreślić należy także, że byli małżonkowie nie dziedziczą po sobie z ustawy. W sytuacji, gdy po rozwodzie przyjdzie na świat dziecko, brak jest domniemania, że pochodzi ono z wcześniejszego związku małżeńskiego, jeśli urodziło się 300 dni po orzeczeniu rozwodu.
Pobierz bezpłatnie: Pozew rozwodowy - wzór