O zupełności rozkładu pożycia można mówić wtedy, gdy małżonków nie łączą więzi: duchowa, fizyczna i gospodarcza. Do uznania, że rozkład pożycia jest trwały, wystarczające wskazanie, że powrót małżonków do wspólnego pożycia nie jest możliwy.
Który z małżonków ponosi winę?
Zasadniczą kwestią, której rozstrzygnięcie z reguły powinno znaleźć się w wyroku rozwodowym, jest ustalenie, czy i która ze stron ponosi winę rozkładu pożycia. Orzekając o winie w wyroku rozwodowym sąd może ustalić, że:
- winę ponosi wyłącznie jeden z małżonków,
- oboje małżonkowie są winni rozkładu,
- oboje małżonkowie nie są winni rozkładu.
Za zawinione działanie małżonka uznaje się takie działanie, które narusza prawa lub obowiązki życia w małżeństwie. W konsekwencji prowadzi to do zupełnego i trwałego rozkładu pożycia, a ostatecznie do rozwodu.
Pobierz wzór: Pozew o rozwód
Bez wątpienia do zawinionych działań małżonka można zaliczyć:
- groźbę,
- odmowę współżycia,
- porzucenie małżonka bez jakiejkolwiek przyczyny,
- pijaństwo,
- agresję,
- zdradę małżeńską.
Zdrada małżeńska już od dawna uznawana była za przyczynę powstania rozkładu pożycia. Natomiast związek jednego z małżonków z innym partnerem w czasie trwania małżeństwa, lecz po wystąpieniu zupełnego i trwałego rozkładu pożycia między małżonkami nie daje podstawy do przypisania temu małżonkowi winy za rozkład.
Zobacz też: Rozwód - z orzekaniem czy bez orzekania o winie?
Bez orzekania o winie
Sąd może nie orzekać o winie jedynie na zgodne żądanie małżonków o zaniechanie ustalenia winnego rozpadu małżeństwa. W takim wypadku występują takie skutki, jakby żaden z małżonków nie ponosił winy.
Zgoda stron na orzeczenie przez sąd, bez orzekania o winie, musi istnieć w chwili orzekania. Strony, które złożyły wniosek o zaniechanie orzekania o winie, mogą cofnąć swoje oświadczenia, dopóki rozwód nie zostanie orzeczony.
Dlaczego ustalenie winy jest ważne
Ustalenie winy ma przede wszystkim znaczenie w kwestii ewentualnego obowiązku alimentacyjnego między rozwiedzionymi małżonkami.
Małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka dostarczania środków utrzymania. Środki utrzymania mają zaspokajać usprawiedliwione potrzeby małżonka. Ponadto muszą odpowiadać możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego małżonka.
Z takiego przywileju alimentacyjnego może skorzystać:
- małżonek, który nie ponosi winy rozkładu pożycia,
- każdy z małżonków, gdy rozwód orzeczono bez orzekania o winie,
- każdy z małżonków, gdy rozwód orzeczono z winy obojga małżonków.
W przypadku, jeśli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie tego małżonka może orzec, o obowiązku zaspokajania potrzeb małżonka niewinnego. Małżonek taki nie musi nie znajdować się w niedostatku.
Obowiązek dostarczania środków utrzymania małżonkowi rozwiedzionemu wygasa w razie zawarcia przez tego małżonka nowego małżeństwa.
W sytuacji, gdy zobowiązanym jest małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia, obowiązek ten wygasa z upływem pięciu lat od orzeczenia rozwodu. Sąd może ze względu na wyjątkowe okoliczności wydłużyć ten termin.
Pominięcie w wyroku rozwodowym rozstrzygnięcia o winie, mimo że strony nie żądały zaniechania ustalania winy, daje podstawę do wniosku o uzupełnienie wyroku.
Zobacz serwis: Pozew rozwodowy