Postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku to szereg czynności, których celem jest rozwianie wątpliwości co do spadkobrania. W ramach tego postępowania określa się przede wszystkim krąg spadkobierców oraz wielkość przysługujących im udziałów w spadku.
Kto i kiedy możne wszcząć postępowanie o zmianę postanowienia?
Często bywa tak, że postępowanie zostanie zakończone wydaniem postanowienia lub aktu poświadczenia dziedziczenia przez notariusza, ale na jaw wyjdą okoliczności, które uzasadniają przypuszczenie, że osoba (osoby), która uzyskała stwierdzenie nabycia spadku, nie jest spadkobiercą lub że jej udział w spadku jest inny niż stwierdzony. W takim wypadku jedyną drogą by ,,sprawiedliwości stało się zadość’’ jest wszczęcie postępowania o uchylenie lub zmianę stwierdzenia nabycia spadku.
Wszystkie poniżej opisane zasady i warunki zmiany postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, zastosowanie mają również do zarejestrowanego aktu poświadczenia dziedziczenia (od notariusza) oraz do stwierdzenia nabycia przedmiotu zapisu windykacyjnego. Oznacza to, że z zastosowaniem niniejszej procedury istnieje możliwość by zmienić np. notarialny akt poświadczenia dziedziczenia.
Do najczęstszych przyczyn uzasadniających wszczęcie omawianego postępowania zdecydowanie należą sytuacje gdy:
- testament, który był podstawą stwierdzenia nabycia spadku okazał się nieważny;
- ujawniono nowy testament;
- spadkobierca został uznany za niegodnego;
- wnioskodawca lub uczestnicy postępowania w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku nie ujawnili wszystkich spadkobierców z powodu braku wiedzy o ich istnieniu;
- wnioskodawca w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku świadomie zataił istnienie wszystkich potencjalnych spadkobierców.
Prawo do złożenia wniosku o wszczęcie postępowania ma każda zainteresowana osoba, której praw dotyczy wynik postępowania. Do złożenia wniosku uprawniony będzie więc nie tylko spadkodawca ale również np. zapisobierca. W poniższym tekście znajdą Państwu wzór takiego wniosku.
W art. 679 Kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c.) zastrzeżono, że w wypadku, gdy osobą składającą wniosek o wszczęcie postępowania w sprawie zmiany postanowienia jest osoba, która była wcześniej uczestnikiem postępowania w sprawie nabycia spadku, to może ona żądać zmiany postanowienia tylko wówczas gdy żądanie opiera na podstawie, której nie mogła powołać w tym postępowaniu, a wniosek o zmianę złożyła przed upływem roku od dnia, w którym uzyskała tę możność. Pozostałe osoby mają nieograniczony czas na złożenie takiego wniosku.
Po wydaniu postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku przez 2 synów zmarłego Jana P. – Adama i Marcina P, na jaw wyszło, że Marcin został uznany za niegodnego dziedziczenia. W takim wypadku Adam będzie miał rok na złożenie wniosku o wszczęcie postępowania w sprawie zmiany postanowienia o nabyciu spadku.
Jak wszcząć postępowanie?
Jak już zostało wspomniane, postępowanie wszczynane jest na wniosek zainteresowanej osoby. Wniosek, wraz z kompletem załączników, należy złożyć do sądu, który wydał postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku. Sąd spadku jest też właściwy do uchylenia zarejestrowanego aktu poświadczenia dziedziczenia i wydania postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku.
Obowiązek udowodnienia, że dana osoba nie jest spadkobiercą lub że jej udział jest inny niż stwierdzony, spoczywa na wnioskodawcy. Z tego powodu do wniosku należy dołączyć dokumenty i inne dowody potwierdzające ten stan rzeczy. Wykaz dokumentów niezbędnych przy składaniu wniosku znajduje się TUTAJ.
Od wniosku należy wnieść opłatę sądową w wysokości 50 zł. Opłatę można uiścić przez zakup znaków opłaty sądowej i naklejenie ich na wniosku, w kasie sądu, przelewem bankowym lub przekazem pocztowym
Sąd uznając wniosek za uzasadniony, stwierdza, że poprzednie postanowienie jest niezgodne ze stanem rzeczywistym. Sąd jednocześnie stwierdza, że spadek dziedziczą inne osoby niż wymienione w tym postanowieniu bądź nie tylko osoby w nim wskazane, ale również inne tam niewymienione, albo że wyłącznie niektóre z osób wskazanych w postanowieniu nabyły spadek.
Opracowane na podstawie:
Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 1360)