Jeżeli spadkodawca nie pozostawił po sobie zstępnych (dzieci, wnuków), wówczas do dziedziczenia dochodzą jego małżonek oraz rodzice. Gdy jedno z rodziców nie przeżyje spadkodawcy, jego udział przypada rodzeństwu.
Zmarły Lucjan W. pozostawił po sobie żonę (nie posiadają oni dzieci). W chwili śmierci p. Lucjana nie żyją już jego rodzice, jednak cały czas żyje rodzeństwo: dwie siostry i brat. W takiej sytuacji do dziedziczenia powołani są małżonek (dziedziczy on połowę spadku) oraz rodzeństwo (po 1/6 całości spadku).
Zobacz również: Nowe zasady dziedziczenia - poradnik
W chwili otwarcia spadku po zmarłym Witoldzie B. żyje jego żona oraz matka. Zmarłego nie przeżył ojciec. Żyje też brat rodzony spadkodawcy oraz brat przyrodni (syn ojca pochodzący z poprzedniego związku). Zatem połowa spadku przypada małżonce spadkodawcy, a ¼ - jego matce. Do części spadku, jaka przypadałaby ojcu spadkodawcy uprawnione są jego dzieci (dwóch synów). Każdemu z braci spadkodawcy (rodzonemu i przyrodniemu) przypadnie po 1/8 spadku.
Polecamy serwis: Zasady dziedziczenia
Dla dziedziczenia ustawowego nie stanowi różnicy, czy rodzeństwo spadkodawcy pochodzi ze związku małżeńskiego czy też nie.
Pamiętajmy jednak, iż rodzeństwo nabywa udział spadkowy nieżyjącego rodzica, co ma znaczenie w przypadku przyrodniego brata czy siostry spadkodawcy.
Różnicę ilustruje następujący przykład:
Pana Edwarda przeżyła jego małżonka oraz rodzeństwo (rodzice w chwili otwarcia spadku już nie żyją). Spadkodawca ma trzy siostry: jedną przyrodnią (córka matki) i dwie rodzone. Udział spadkowy żony p. Edwarda wynosi ½ całości spadku. Udział spadkowy, jaki przypadłby matce spadkodawcy (1/4) nabędą jej dzieci, czyli trzy córki (każdej przypadnie zatem po 1/12 z całości spadku). Ponadto część, jaką odziedziczyłby ojciec przypadnie jego dzieciom, czyli dwóm córkom (każda otrzyma więc po 1/8). Po zsumowaniu okaże się, że udział spadkowy przyrodniej siostry spadkodawcy wyniesie 2/24, a udziały spadkowe dwóch rodzonych sióstr - po 5/24.
W braku zstępnych i małżonka spadkodawcy cały spadek przypada jego rodzicom w częściach równych.
Michał S. zmarł pozostawiając po sobie ojca i dwie siostry. Nie żyje już jego matka. W takie sytuacji rodzicom przypadałby spadek w częściach równych. Połowę spadku odziedziczy zatem ojciec spadkodawcy, druga połowa przypadnie siostrom.
Jeżeli którekolwiek z rodzeństwa spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, pozostawiając zstępnych, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym.
W chwili śmierci p. Romana żyją: jego żona i dwóch braci, nie żyje już siostra spadkodawcy, która pozostawiła po sobie dwóch synów. Udział spadkowy żony wynosi ½. Pozostałą część spadku odziedziczą bracia po 1/6 i synowie zmarłej siostry – po 1/12.
Zobacz również: Prawo do dziedziczenia w przypadku separacji
Kodeks cywilny
Art. 932. § 1. W braku zstępnych spadkodawcy powołani są do spadku z ustawy jego małżonek i rodzice.
§ 2. Udział spadkowy każdego z rodziców, które dziedziczy w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy, wynosi jedną czwartą całości spadku. Jeżeli ojcostwo rodzica nie zostało ustalone, udział spadkowy matki spadkodawcy, dziedziczącej w zbiegu z jego małżonkiem, wynosi połowę spadku.
§ 3. W braku zstępnych i małżonka spadkodawcy cały spadek przypada jego rodzicom w częściach równych.
§ 4. Jeżeli jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych.
§ 5. Jeżeli którekolwiek z rodzeństwa spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku pozostawiając zstępnych, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym. Podział tego udziału następuje według zasad, które dotyczą podziału między dalszych zstępnych spadkodawcy.
§ 6. Jeżeli jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku i brak jest rodzeństwa spadkodawcy lub ich zstępnych, udział spadkowy rodzica dziedziczącego w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy wynosi połowę spadku.
Zobacz również serwis: Spadki