Mąż zachorował na chorobę, na którą umiera się statystycznie po 3-5 latach. Żona zajmowała się dziećmi. Od 20 lat nie pracowała. Choroba zaskoczyła rodzinę. MOPS nie chciał przyznać świadczenia pielęgnacyjnego bo nie było elementu rezygnacji z pracy przez kobietę. To seryjnie wadliwe interpretowanie przepisów przez MOPS. Nawet osoba bezrobotna od 20 lat mogła otrzymać świadczenie pielęgnacyjne (stare). O ile wyraziła gotowość do pracy i wykazała, że przeszkodą w podjęciu pracy jest kalectwo (niepełnosprawność znaczna) ojca albo matki.
Tak wynika z wyroku WSA w Gdańsku z 4 grudnia 2024 r. link i sygn. akt II SA/Gd 772/24
Dlaczego MOPS nie przyznał świadczenia pielęgnacyjnego ciężko chorej osobie? Bo żona (opiekunka) przed chorobą męża nie pracowała, tylko zajmowała się dziećmi. Prowadząc dom nie mogła zrezygnować z pracy na rzecz opieki nad chorym mężem. Choruje na: Stwardnienie zanikowe boczne (sclerosis lateralis amyotrophica). Link
W sprawie, którą przedstawiam czytelnikom chodzi o chorobę, na którą nie ma lekarstwa, a zabija w 3-5 lat. To stwardnienie zanikowe boczne. W omawianym wyroku sąd dokładnie opisał skutki tej strasznej choroby. Zazwyczaj w wyroku sędziowie tylko wskazują jednostkę chorobową i skrótowo opisują jakich czynności wymaga chory. Tym razem poświęcił sprawom medycznym dużo więcej uwagi wskazując urzędnikom z MOPS, że ta sprawa jednak różni się powagą od wielu innych spraw.
Sąd studiuje medycynę dla MOPS - ta choroba uzasadnia przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego
Sąd wskazuje, że stwardnienie zanikowe boczne, jakie zdiagnozowano u męża strony to choroba układu nerwowego, w której:
1) Dochodzi do postępującego uszkodzenia komórek nerwowych znajdujących się w rdzeniu kręgowym, pniu mózgu oraz korze mózgowej - odpowiedzialnych za ruch.
2) Powoduje to narastające osłabienie mięśni, problemy z mową, chodem, połykaniem.
3) Z czasem pojawia się osłabienie i zanik również innych niż początkowo zajęte grup mięśniowych tak, że w zaawansowanej fazie choroby pacjenci mają:
a) niedowład wszystkich czterech kończyn,
b) zaburzenia mowy i połykania oraz
c) niewydolność oddechową na skutek osłabienia mięśni oddechowych.
Stwardnienie zanikowe boczne jest chorobą nieuleczalną i postępującą, a dostępne leki są mało skuteczne i wydłużają przeżycie chorych na stwardnienie zanikowe boczne zaledwie o kilka miesięcy. Średni czas życia wynosi 3-5 lat. U chorych na stwardnienie zanikowe boczne ważna jest też rehabilitacja, która w każdym przypadku powinna być dostosowana do stanu chorego, łagodna, i uwzględniać między innymi ćwiczenia oddechowe. Bardzo pomocna dla chorych może być terapia logopedyczna. Poprzez odpowiednie ćwiczenia pozwala ona na dłuższe utrzymanie zdolności do komunikacji słownej oraz połykania.
Następnie sąd sprawdził, jakie czynności opiekuńcze wykonywała żona na rzecz męża:
Jakie czynności wykonywała żona jako opiekunka na rzecz męża [ postępowanie w MOPS o świadczenie pielęgnacyjne]
1) przygotowuje i podaje posiłki, w sensie ich zaserwowania na stół, lecz także karmi męża, bowiem nie jest on w stanie sam utrzymać łyżki, samodzielnie się napić.
2) Opiekunka nie tylko pomaga przy toalecie czy ubieraniu się, ale też karmi i poi męża, a więc wykonuje czynności zapewniające funkcjonowanie organizmu.
3) Wykonuje ćwiczenia, masaże i oklepywanie, co niewątpliwie jest czasochłonne i wymaga siły, gdyż ciało męża - ze względu na ograniczoną możliwość samodzielnego ruchu, może być bezwładne i tym samym cięższe.
Są to natomiast czynności niezbędne do podtrzymania życia chorego i spowalniające pogarszający się stan zdrowia męża.
Nie ulega też wątpliwości, że z uwagi na specyfikę choroby i możliwe wystąpienie trudności w oddychaniu, obecność opiekuna jest niezbędna, pozostawienie chorego bez opieki na dłużej mogłoby zagrozić jego życiu.
MOPS: opiekun musi zrezygnować z pracy. Sąd: Nie o to chodzi w przepisach o świadczeniu pielęgnacyjnym
To stały problem z MOPSami - urzędnicy uważają, że opiekun osoby niepełnosprawnej musi zrezygnować z pracy na rzecz opieki. I wtedy - w zastępstwie pensji - otrzyma świadczenie pielęgnacyjne.
Matka dwójki dzieci nie pracuje od 20 lat. Zajmowała się domem, a finansowanie domu zapewniał mąż. Mąż stał się osobą niepełnosprawną w 2023 r. Zdaniem MOPS żona nie może otrzymać świadczenia pielęgnacyjnego bo nie zrezygnowała z pracy na rzecz opieki męża. Sądy seryjnie mówią - nie o to chodzi w tych przepisach, źle je czytacie.
I tak myślą nie tylko MOPS, ale i zazwyczaj lepiej zorientowane w bieżących liniach orzeczniczych sądów i sędziów Samorządowe Kolegia Odwoławcze. W tej sprawie czytamy:
Z taką sytuacją zdaniem SKO, mamy do czynienia w sprawie, bowiem strona faktycznie nie pracuje od 1992 r. a więc od ponad 30 lat. To niepodejmowanie zatrudnienia, ani innej pracy zarobkowej przez stronę miało i ma nadal charakter stały, a nie chwilowy, oraz nie miało ono i nie ma bezpośredniego i ścisłego związku z koniecznością sprawowania opieki. O rezygnacji czy niepodejmowaniu zatrudnienia trudno mówić w stosunku do osoby, która nie pracowała przez tyle lat. Świadczenie pielęgnacyjne nie może być traktowane jako zastępcze źródło dochodu.
Na szczęście sądy myślą inaczej:
Nie wyklucza prawa do świadczenia pielęgnacyjnego to, że skarżąca, przed złożeniem wniosku o świadczenie, nie podejmowała zatrudnienia z przyczyn innych niż opieka nad mężem, jeśli tylko dowiedzione zostanie, że u podstaw rezygnacji w dacie złożenia wniosku z aktywności zawodowej leżała właśnie obiektywna konieczność sprawowania tejże opieki.
Poważny stan zdrowia jeżeli MOPS ma wypłacić świadczenie pielęgnacyjne dochodząc do łącznej kwoty 7800 zł
Stan faktyczny - mąż do 2023 r. pracował jako kierowca, a jego żona poświęciła się wychowaniu dzieci (ur. 1992 r. i w 1993 r.) i prowadzeniu domu (nie pracowała w okresie od 1997 do teraz). Aktualnie rodzina utrzymuje się ze świadczenia rehabilitacyjnego i zasiłku pielęgnacyjnego męża - w łącznej kwocie 4515,84 zł miesięcznie.
Mąż od 54 roku życia ma znaczny stopień niepełnosprawności (od dnia 15 lutego 2023 r.). Przyczyna jest bardzo poważna - stwardnienie zanikowe boczne, postępujący zanik mięśni.
Polecamy VAT 2025. Podatki część 2
Wywiad środowiskowy i wychowywanie dzieci
W wywiadzie środowiskowym pracownik socjalny uznał na podstawie całości przedłożonej dokumentacji oraz własnej obserwacji rodziny w dniu wywiadu, że mąż wnioskodawczyni nie jest osobą samodzielną, a pomiędzy niepodejmowaniem przez wnioskodawczynię zatrudnienia, także w niepełnym wymiarze, i zakresem sprawowanej opieki zachodzi związek przyczynowo - skutkowy. Dlaczego więc MOPS nie przyznał świadczenia pielęgnacyjnego?