Propozycje ugodowe banków – od czego rozpocząć rozmowy i jak ocenić ich realną wartość?
Po raz kolejny na pierwsze strony powrócił temat ugód frankowych – tym razem za sprawą banku PKO BP, który 4 października tego roku wystartował z programem ugód. Również klienci innych banków otrzymują informacje o przygotowaniu odpowiedniej oferty, a Bank Millennium niezmiennie od wielu miesięcy przedstawia swoje indywidualne propozycje.
Co oferują banki?
Propozycje, z którymi obecnie wychodzą do kredytobiorców banki są znacznie zróżnicowane. PKO BP udostępnia osobom, które zaciągnęły kredyt na własne cele mieszkaniowe, możliwość przewalutowania kredytu powiązanego z walutą obcą na kredyt złotówkowy, którego oprocentowanie zostanie ustalone jako suma wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M i marży, z pozostawieniem pozostałych parametrów finansowych bez zmian (w tym w szczególności okresu kredytowania czy formy spłaty). Kursem, po którym nastąpi przewalutowanie, jest kurs wymiany walut z dnia wypłaty kredytu. Z propozycji tej nie mogą skorzystać jednak osoby, które w całości spłaciły swój kredyt, jak też kredytobiorcy, których kredyt wypłacony został bezpośrednio w walucie obcej. Proces ten odbywa się zdalnie, poprzez odpowiedni serwis bankowy, w którym możliwe jest wypełnienie wniosku o mediację. Dopiero w tym momencie możliwe będzie zapoznanie się z propozycją ugodową banku. Postępowanie mediacyjne jest prowadzone przed Sądem Polubownym przy Komisji Nadzoru Finansowego.
Inaczej wygląda oferta Banku Millennium. Bank ten, za pośrednictwem infolinii oraz drogą mailową, udziela informacji o możliwości przewalutowania pozostałej do spłaty kwoty kredytu po indywidualnie wskazanym kursie. Już tutaj zauważyć należy, że kurs ten pozostaje mniej korzystny niż kurs zaproponowany przez Komisję Nadzoru Finansowego.
Również inne banki rozpoczynają rozmowy ugodowe z kredytobiorcami, a ich warunki często pozostają połączniem opisanych wyżej możliwości.
Od czego więc zacząć tę drogę?
W pierwszej kolejności należy pamiętać, że frankowicze obecnie pozostają w bardzo zróżnicowanych sytuacjach. W pierwszej połowie 2021 roku było już 40 tysięcy wszczętych przed sądami powszechnymi spraw frankowych, a liczba ta z każdym miesiącem wzrasta w przyspieszonym tempie. Osoby pozostające już w sporze mają w tym zakresie uproszczone zadanie. Niemal wszyscy reprezentowani są przez profesjonalnych pełnomocników, którzy są w stanie przedstawić ocenę prawną proponowanych warunków, ocenić skutki klauzul, które zawarte są w treści ugód, jak również przedstawić porównanie możliwych opcji finansowych, w szczególności w zakresie symulacji możliwych korzyści płynących z oferowanej ugody, jak też z ustalenia nieważności całej umowy oraz z tzw. „odfrankowienia”. Tu zaznaczyć należy, że możliwe, pozytywne wyniki procesu pozostają finansowo korzystniejsze od warunków proponowanych ugód.
W nieco innej sytuacji pozostają osoby, które dotychczas nie korzystały z pomocy prawnej, związanej z umową kredytu frankowego, nie dysponują więc odpowiednimi danymi dotyczącymi możliwych do osiągnięcia wyników podejmowanych działań. W tym zakresie możliwości jest kilka. Dedykowany frankowiczom kalkulator zamieszczony został na stronie KNF, również wiele kancelarii udostępniło bezpłatne kalkulatory, w których, wskazując niezbędne dane finansowe umowy, jesteśmy w stanie wyliczyć spodziewany finansowy wynik ugody w porównaniu do wyników ewentualnego postępowania sądowego. W tym zakresie po stronie kredytobiorcy pozostaje wyważenie zalet i wad każdego z rozwiązań.
Na co zwrócić uwagę?
Należy zachować szczególną ostrożność w zakresie oceny proponowanych warunków. Pamiętać bowiem trzeba, że w zależności od banku, kwota kredytu objęta przewalutowaniem pozostaje zróżnicowana. O ile więc PKO BP oferuje przewalutowanie całości kredytu po kursie z momentu wypłaty kredytu, o tyle propozycja m.in. Banku Millennium opiera się na przewalutowaniu kredytu wyłącznie na przyszłość, w zakresie pozostałej do spłaty kwoty kredytu, po zaoferowanym, indywidualnym kursie, pozostającym z reguły wyższym niż ten, który zaproponowała Komisja Nadzoru Finansowego. Zmianie ulec też mogą parametry finansowe, które wskazywane były w umowie, jak m.in. marża.
Należy też mieć na uwadze, że prezentowane symulacje opierają się z reguły na aktualnych danych finansowych – tymczasem trzeba liczyć się z tym, że stawka referencyjna WIBOR jest obecnie na niskim poziomie i możemy spodziewać się jej dalszego wzrostu, co w konsekwencji oznaczać będzie wzrost wysokości rat w przyszłości.
Innym zagadnieniem, wymagającym szczególnej uwagi, jest zbadanie konsekwencji podatkowych zawarcia ugody, które nie są ujęte w przedstawianych warunkach, a mogą w sposób znaczący wpłynąć na realny wynik finansowy, płynący z porozumienia z bankiem. Istnieje bowiem możliwość opodatkowania podatkiem dochodowym umorzonej - w wyniku przewalutowania, części kredytu, a to stawką 17% lub 32%. Aktualnie co prawda na podstawie Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 marca 2020 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz.U.2020.548), pod pewnymi warunkami dojść powinno do zaniechania poboru podatku dochodowego, sytuacja ta pozostaje jednak zmienna w czasie. Zaznaczyć należy, że rozporządzenie to obowiązuje wyłącznie do końca 2021 roku, ugody zawarte więc później generować mogą (w sytuacji braku nowych uregulowań) znaczny obowiązek podatkowy po stronie frankowiczów, co jest prawdopodobne z uwagi na fakt, iż nie jest możliwym przewidzenie czasu trwania postępowania mediacyjnego przed Sądem Polubownym.
Badaniu powinny podlegać też konsekwencje prawne wynikające z podpisania ugody. Jej zawarcie wiązać się bowiem może ze zrzeczeniem się roszczenia wobec banku i potwierdzenia wysokości zadłużenia.
Z tych też względów decyzja o zawarciu ugody zapaść powinna po dokonaniu szczegółowej, świadomej analizy zagadnienia oraz dokładnym wyważeniu swoich interesów w kontekście przyszłości.
Adwokat Wioletta Miros, Czupajło & Ciskowski Kancelaria Adwokacka, ekspert kampanii społecznej Prawo Bez Strachu