W dniu 11 grudnia 2025 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał wyrok w polskiej sprawie (sygn. C‑767/24 [Kuszycka]), dotyczącej nieważności umowy kredytu hipotecznego zawartej między konsumentem a bankiem ze względu na to, że umowa ta zawiera nieuczciwy warunek, bez którego wspomniana umowa nie może dalej obowiązywać. Zdaniem TSUE niezgodna z prawem UE jest teza (prezentowana np. w polskim orzecznictwie sądowym), że złożenie przez konsumenta oświadczenia o potrąceniu jego wierzytelności z wierzytelnością banku pociąga za sobą dorozumiane zrzeczenie się zarzutu przedawnienia dotyczącego wierzytelności, na którą powołuje się bank.
- Główna teza wyroku TSUE
- O co chodziło w sprawie. O co polski sąd zapytał TSUE?
- Komentarz Rzecznika Finansowego
Główna teza wyroku TSUE
Artykuł 7 ust. 1 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich w związku z zasadą skuteczności należy interpretować w ten sposób, że w kontekście uznania za nieważną w całości umowy kredytu hipotecznego zawartej między konsumentem a bankiem ze względu na to, że umowa ta zawiera nieuczciwy warunek, bez którego wspomniana umowa nie może dalej obowiązywać – stoi on na przeszkodzie orzecznictwu krajowemu, zgodnie z którym złożenie przez tego konsumenta oświadczenia o potrąceniu jego wierzytelności z wierzytelnością banku pociąga za sobą dorozumiane zrzeczenie się zarzutu przedawnienia dotyczącego wierzytelności, na którą powołuje się wspomniany bank.
O co chodziło w sprawie. O co polski sąd zapytał TSUE?
Sprawa dotyczy kredytu hipotecznego, który wzięła w 2026 r. w mBanku jedna z konsumentek. Umowa kredytu była indeksowana do franka szwajcarskiego (CHF), lecz przewidywała spłatę rat kapitałowo-odsetkowych w złotych polskich, których to kwota rat była określana przy zastosowaniu kursu sprzedaży franka szwajcarskiego z tabeli kursów wymiany mBanku obowiązujących w dniu spłaty tych rat. W ramach umowy bank udostępnił konsumentce kwotę 130 tys. zł zł, która miała zostać spłacona w ciągu 360 miesięcy.
W październiku 2017 r. konsumentka złożyła wniosek o zawezwanie do próby ugodowej w związku z nieuczciwymi warunkami zawartymi w umowie. Konsumentka domagała się od banku zwrotu kwot 53 tys. zł i 15 tys. CHF, które wpłaciła do banku w wykonaniu umowy kredytu, która w jej ocenie jest nieważna. W kwietniu 2019 r. doszło do posiedzenia sądu, w ramach próby ugodowej dotyczącej roszczeń konsumentki.
W grudniu 2021 r. bank skierował przeciwko konsumentce pozew, żądając zasądzenia na jego rzecz kwoty 130 tys. zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie. Bank argumentował, że skoro umowa kredytu jest nieważna, to pozwana konsumentka powinna mu zwrócić wypłacony kapitał kredytu.
W odpowiedzi na pozew z dnia 7 stycznia 2022 r. konsumentka wniosła o oddalenie powództwa zarzucając przedawnienie wierzytelności dochodzonej przez bank. Jednocześnie podniosła zarzut potrącenia przedstawiając kwoty 53 tys. zł i 15 tys. CHF, z wierzytelnością dochodzoną przez bank.
Sąd Okręgowy w Warszawie powziął wątpliwość, czy złożenie takiego oświadczenia może zostać uznane za zrzeczenie się przez konsumentkę zarzutu przedawnienia. Sąd Okręgowy w Warszawie zapytał TSUE: czy w przypadku uznania umowy kredytu hipotecznego za nieważną ze względu na to, że nie może ona obowiązywać po usunięciu z niej nieuczciwych warunków zgodne z dyrektywą 93/13 jest to, że złożenie przez konsumenta oświadczenia o potrąceniu jego wierzytelności z wierzytelnością banku o zwrot kapitału kredytu będzie skutkowała zrzeczeniem się przez konsumenta zarzutu przedawnienia wierzytelności banku.
Komentarz Rzecznika Finansowego
Zdaniem Rzecznika Finansowego omawiany wyrok TSUE ma istotne znaczenie dla konsumentów, ponieważ zarówno w orzecznictwie sądów powszechnych, jak i doktrynie funkcjonował pogląd, że złożenie oświadczenia o potrąceniu wiąże się ze zrzeczeniem zarzutu przedawnienia. Wyrok TSUE definitywnie wyjaśnia tę kwestię, która dotychczas budziła spore wątpliwości.
TSUE podkreślił, że nie można domniemywać zrzeczenia się zarzutu przedawnienia wyłącznie na podstawie orzecznictwa krajowego, zgodnie z którym czynność procesowa, taka jak oświadczenie o potrąceniu, stanowi dorozumianą wolę zrzeczenia się tego zarzutu. TSUE zaznaczył, że należy sprawdzić czy konsument w sposób swobodny i świadomy wyraża wolę zrzeczenia się zarzutu. Trybunał wskazał również, że do sądu odsyłającego należy upewnienie się, że przepisy prawa krajowego nie mogą być intepretowane w sposób uniemożliwiający konsumentowi skuteczne powoływanie się na zarzut przedawnienia dotyczący wierzytelności, na która powołuje się bank.
Źródło: wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 11 grudnia 2025 r. - sygn. C‑767/24 [Kuszycka]