Instytucja wyjawienia majątku uregulowana została w art. 913-920 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296). Istotą wskazanej instytucji jest zobligowanie dłużnika do podania wykazu (spisu) posiadanego majątku, wierzytelności i innych praw majątkowych wraz z miejscem ich położenia. Ma to na celu zapewnienie skuteczności prowadzonego postępowania egzekucyjnego.
POBIERZ: Wzór wniosku o nakazanie wyjawienia majątku
Wniosek o nakazanie wyjawienia majątku
Przesłanką formalną wezwania dłużnika jest wniosek wierzyciela. W niektórych sytuacjach z żądaniem może wystąpić również sąd pierwszej instancji, prokurator, organizacja pozarządowa i komornik.
Z wnioskiem o wezwania dłużnika do wyjawienia majątku wystąpić można zarówno przed, w trakcie jak i po zakończonym postępowaniu egzekucyjnym.
Zobacz również: Jak bronić się przed egzekucją z majątku wspólnego?
Jeśli wierzyciel wystąpi ze wskazanym wnioskiem przed rozpoczęciem egzekucji, powinien wówczas uprawdopodobnić, że uzyskanie zaspokojenia na podstawie znanych składników majątku dłużnika nie jest możliwe. Natomiast w przypadku wystąpienia z wnioskiem w toku/ po egzekucji należy wykazać, że zajęty majątek nie rokuje zaspokojenia egzekwowanych roszczeń albo, że zakończona egzekucja okazała się bezskuteczna. Nie ma wymogu, by wniosek złożony został na urzędowym formularzu. Wystarczające jest spełnieniem wymogów przewidzianych dla pisma procesowego.
Do wniosku dołączyć należy:
- tytuł wykonawczy - oryginał - w przypadku wniosku składanego przez wszczęciem postępowania. Jest to szczególny warunek formalny. Pogląd powyższy wyprowadzić można z orzecznictwa Sądu Najwyższego, m.in.: z uchwały z 12 grudnia 2001 r. (III CZP 70/01, OSNC 2002, Nr 10, poz. 116) lub kopię – w przypadku wniosku składanego w toku postępowania egzekucyjnego;
- wezwanie do zapłaty;
- odpis protokołu zajęcia;
- pismo od komornika - „wysłuchanie przed umorzeniem...”;
- postanowienie komornika o umorzeniu postępowania – tylko w przypadku wniosku składnego po zakończeniu postępowania egzekucyjnego.
Wniosek skierować należy do sądu właściwości ogólnej dłużnika (tj. właściwego ze względu na jego miejsce zamieszkania/ siedzibę). Wniosek podlega opłacie stałej w wysokości 40 złotych. Można uiścić ją w kasie sądu poprzez zakup znaków sądowych lub przelewem na konto bankowe dłużnika.
Wyjawienie majątku – wezwanie dłużnika
Wezwania dłużnika dokonuje sąd w formie postanowienia. Już samo postanowienie stanowi dolegliwość dla dłużnika. Skutkuje bowiem wpisaniem go z urzędu do Rejestru Dłużników Niewypłacalnych, stanowiącego część Krajowego Rejestru Sądowego.
Osoba wpisana do Rejestru Dłużników Niewypłacalnych po pierwsze traci wiarygodność wobec kontrahentów, po drugie ma znacznie ograniczone możliwości, np. w zakresie uzyskania kredytu bankowego, skorzystania z abonamentowej oferty operatora telefonii komórkowej.
Wykaz majątku
Wyjawienie majątku następuje w formie pisemnego wykazu posiadanego majątku wraz z podaniem lokalizacji jego poszczególnych składników. Następuje pod przyrzeczeniem, które zgodnie z treścią ustawy brzmi: „Świadomy znaczenia mych słów i odpowiedzialności przed prawem zapewniam, że złożony przeze mnie wykaz majątku jest prawdziwy i zupełny".
POBIERZ: Wzór – wykaz majątku
Wyjawienie majątku - niestawiennictwo
Dłużnik zobligowany jest do stawiennictwa przed sądem. Brak subordynacji z jego strony (nieusprawiedliwiona nieobecność) może prowadzić do zastosowania środków przymusu, tj. przymusowego doprowadzenia, grzywny lub aresztu (na okres nieprzekraczający 1 miesiąca). O zastosowaniu środka przymusu decyduje sąd. Są to środki o charakterze fakultatywnym, co oznacza, że sąd może ale nie musi z nich skorzystać. Decyzja ma formę postanowienia, na które dłużnikowi przysługuje zażalenie.
Polecamy serwis: Konsument i umowy
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296).
Ustawa z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2010 roku, Nr 90, poz. 594 j.t.).
Uchwała SN z 12 grudnia 2001 r. (III CZP 70/01, OSNC 2002, Nr 10, poz. 116).