Profesjonalni pełnomocnicy to, jak wspomniano, zwykle wybór najczęstszy. W przypadku radcy prawnego może to być również osoba zatrudniona w firmie na etacie lub jego części. Adwokata natomiast na etacie zatrudnić nie można, chociaż nie ma oczywiście przeszkód, aby prowadził obsługę prawną, w tym zastępstwo procesowe przed sądem, na podstawie umowy zlecenia. Powierzenie sprawy fachowemu pełnomocnikowi wiąże się zawsze z koniecznością poniesienia kosztów jego wynagrodzenia. Stawki opłat za czynności adwokackie i radcowskie są określone w drodze rozporządzeń Ministra Sprawiedliwości. Rzeczywiste wynagrodzenie wybranego pełnomocnika zależy natomiast od woli umawiających się stron i zwykle odbiega jednak znacznie od stawek minimalnych określonych w rozporządzeniu.
Polecamy: Darowizny, testamenty, spadki (PDF)
Wysłanie do sądu własnego pracownika to kolejna opcja zapewnienia zastępstwa procesowego i to bez dodatkowych kosztów. Uprawnienia tego typu pełnomocnika do występowania przed sądem są niezależne od tego, jakie stanowisko zajmuje dany pracownik. Pełnomocnikiem przedsiębiorcy nie musi być zatem pracownik działu prawnego czy kadr. Pełnomocnictwa udzielić można także pracownikowi organu nadrzędnego danej jednostki.
Pracodawca - użytkownik nie ma możliwości udzielenia pełnomocnictwa pracownikowi tymczasowemu, chociażby doskonale orientował się w sprawie, a nawet miał wykształcenie prawnicze, ponieważ pracodawcą pracownika tymczasowego jest Agencja Pracy Tymczasowej.
Przedsiębiorcy - osoby fizyczne mogą upoważnić do zastępowania ich przed sądem małżonka, rodzeństwo lub zstępnego (dziecko lub wnuka), wstępnego (rodziców czy dziadków) oraz osoby pozostające z nim w stosunku przysposobienia. Katalog członków rodziny, którzy mogą być pełnomocnikiem, jest zamknięty. Pełnomocnikiem nie można więc ustanowić dalszych członków rodziny ani powinowatych. Przykładowo nie ma możliwości, aby przedsiębiorcę reprezentował teść, zięć czy szwagier.
Nie mogą zostać pełnomocnikiem procesowym: teściowie, szwagrowie, synowa, zięć, kuzyni, dzieci lub wnuki rodzeństwa, pasierb, o ile nie został przysposobiony.
Przedsiębiorca może ponadto ustanowić pełnomocnikiem osobę pozostającą z nim w stałym stosunku zlecenia lub sprawującą zarząd jego majątkiem lub interesami oraz współuczestnika sporu. Należy podkreślić, że prawa do reprezentowania przedsiębiorcy nie daje umowa stałego zlecenia, obejmująca jedynie reprezentowanie interesów majątkowych zleceniodawcy przed sądami i organami administracji czy okazjonalny zarząd majątkiem - szczególnie taki, który uprawnia tylko do dochodzenia roszczeń w imieniu przedsiębiorcy. Należy zatem z rozwagą oceniać oferty pomocy kierowane przez różnego typu biura doradztwa prawnego. Czasem, aby ominąć przepisy, pracownicy takich biur powołują się na umowę z firmą uprawniającą go do zarządu majątkiem w zakresie dochodzenia jednego roszczenia, którego dotyczy sprawa sądowa. Taką umowę sąd może zakwestionować i nie dopuścić doradcy do udziału w sprawie. Pełnomocnikiem przedsiębiorcy mógłby zostać również współuczestnik sporu.
Pełnomocnictwa do występowania przed sądem udziela sam przedsiębiorca będący osobą fizyczną. W imieniu osoby prawnej osoby wchodzące w skład jej organu wykonawczego (najczęściej zarządu) uprawnione do jej reprezentacji lub w sprawach pracowniczych także osoby uprawnione do wykonywania czynności z zakresu prawa pracy. Z uwagi jednak na to, iż w procesach z zakresu prawa pracy zdolność sądową posiadają również jednostki organizacyjne nieposiadające własnej zdolności prawnej, zastępcę procesowego ustanowić może kierownik takiej jednostki. Osoba prawna prowadząca, na podstawie odrębnych przepisów, obsługę prawną przedsiębiorcy, osoby prawnej lub innej jednostki organizacyjnej może udzielić pełnomocnictwa procesowego - w imieniu podmiotu, którego obsługę prawną prowadzi - adwokatowi lub radcy prawnemu, jeżeli została do tego upoważniona przez ten podmiot.
Osoba fizyczna prowadzi sieć sklepów mięsnych. Na mocy wewnętrznych uregulowań każdy z nich jest pracodawcą dla zatrudnianych pracowników. Pracownik jednego ze sklepów wystąpił do sądu o przywrócenie do pracy. Pełnomocnictwa dla adwokata udzielić powinien kierownik tego sklepu, a nie właściciel całego przedsiębiorstwa.
Pełnomocnik ustanowiony przez przedsiębiorcę może ustanowić substytuta, czyli dalszego pełnomocnika, jeżeli tylko treść pełnomocnictwa tego nie wyłącza. W przypadku adwokata lub radcy prawnego może być nim inny adwokat lub radca, ale także aplikant.
Udzielając pełnomocnictwa, wystarczy dochować zwykłej formy pisemnej. Można dostarczyć sądowi odpis poświadczony notarialnie, ale nie ma takiej potrzeby. Nie ma również przeszkód, aby pełnomocnictwo zostało udzielone ustnie podczas rozprawy i odnotowane w protokole, ale pamiętać trzeba, że po zmianie przepisów czasem do tej rozprawy w ogóle może nie dojść. Jeżeli przedsiębiorca chce, aby pełnomocnik reprezentował go również przed sądem II instancji, należy odnotować to w treści pełnomocnictwa. Jeśli firma o tym zapomni, wówczas pełnomocnik nie będzie umocowany do wnoszenia środków odwoławczych, czego konsekwencją będzie to, że apelacja bądź zażalenie wniesione przez niego w przypadku nieusunięcia tego braku na wezwanie sądu zostaną odrzucone.
Jeżeli już w toku sprawy zajdzie nagła potrzeba ustanowienia pełnomocnika, ale przedsiębiorca nie ma możliwości podpisania pełnomocnictwa, może on upoważnić ustnie pełnomocnika. Natomiast gdy pełnomocnik zgłosi się przed sądem w imieniu firmy, ale nie będzie w stanie przedstawić pełnomocnictwa, sąd, jeśli zajdzie potrzeba podjęcia nagłej czynności procesowej, a w praktyce zwykle bez żadnych ograniczeń, dopuści takiego pełnomocnika tymczasowo do reprezentowania mocodawcy. Sąd wyznaczy równocześnie termin, w ciągu którego pełnomocnik powinien złożyć pełnomocnictwo albo przedstawić zatwierdzenie swej czynności przez stronę. Jeżeli termin upłynął bezskutecznie, sąd pominie jego czynności procesowe.
Szef firmy podczas zagranicznego wyjazdu służbowego został poinformowany o wyznaczeniu rozprawy Może on ustanowić pełnomocnika telefonicznie, a sam dokument podpisze po powrocie do kraju.
Pełnomocnik jest uprawniony do podejmowania wszystkich czynności procesowych w imieniu przedsiębiorcy, w tym dotyczących zabezpieczenia i egzekucji, ustanowienia dalszego pełnomocnictwa adwokatowi lub radcy prawnemu, zawarcia ugody, zrzeczenia się roszczenia albo uznania powództwa, jeżeli czynności te nie zostały wyłączone w danym pełnomocnictwie, odbioru kosztów procesu od strony przeciwnej.
Wszystkie pisma procesowe oraz zawiadomienia o terminach rozprawy doręczane są pełnomocnikowi.
Przedsiębiorca lub osoba wchodząca w skład jego organu może zostać wezwany do osobistego stawiennictwa tylko w celu przeprowadzenia przez sąd informacyjnego wysłuchania bądź dowodu z przesłuchania stron.
Mocodawca może zawsze odwoływać oświadczenia pełnomocnika, ponieważ jego wola ma charakter decydujący.
Wszelkie błędy pełnomocnika, w tym przede wszystkim uchybienia ustawowych terminów do wnoszenia pism procesowych, wywoływać będą niekorzystne skutki dla przedsiębiorcy; zawinione uchybienia pełnomocnika nie dadzą ponadto podstaw do przywrócenia terminu procesowego, chociażby on sam nie ponosił żadnej winy (np. postanowienie SN z 15 marca 2000 r., sygn. akt II CKN 554/00, publ. LEX nr 51986).
Jeżeli szef firmy nie przewiduje stawiania się na rozprawach wraz z pełnomocnikiem, pożądane jest wskazanie pełnomocnikowi, na jakie warunki ewentualnej ugody wyraża zgodę, ponieważ pełnomocnik będzie uprawniony do zawarcia ugody samodzielnie na każdych warunkach, zaś nowe przepisy promują taką właśnie formę rozstrzygania sporów. Dopuszczalne jest ponadto uzgodnienie z pełnomocnikiem, aby każdorazowo warunki ewentualnej ugody konsultował np. telefonicznie z mocodawcą. Jeżeli przedsiębiorca nie chce, aby zakres pełnomocnictwa był tak szeroki, jak przewidują to przepisy procedury cywilnej, może je ograniczyć np. poprzez: zakazanie ustanawiania dalszych pełnomocników, wyłączenie możliwości uznania powództwa lub jego cofnięcia, zawierania ugody lub określenie już w treści pełnomocnictwa, iż uprawnia ono do zawarcia ugody do określonej kwoty.
Pełnomocnictwo z reguły upoważnia do występowania przed sądem I i II instancji. Aby pełnomocnik mógł występować przed Sądem Najwyższym, konieczne jest wyraźne zaznaczenie tego umocowania w treści pełnomocnictwa, bądź udzielenie drugiego pełnomocnictwa do złożenia skargi kasacyjnej lub zażalenia oraz występowania przed Sądem Najwyższym. Pamiętać też należy, że przed Sądem Najwyższym istnieje przymus adwokacko-radcowski i niezależnie od tego, jaki pełnomocnik reprezentował pracodawcę przed sądem I i II instancji, przed SN występować za niego może wyłącznie adwokat lub radca prawny.
Pełnomocnik ma obowiązek przedstawić pełnomocnictwo, dokonując pierwszej czynności procesowej.
Artykuł niniejszy stanowi fragment publikacji pt. Przedsiębiorca przed sądem. Nowa procedura cywilna
Przedsiębiorca przed sądem
Infor
Infor
Polecamy serwis: W sądzie