Wybory prezydenckie odbędą się 18 maja 2025 r. Wyborcy niepełnosprawni oraz seniorzy, którzy najpóźniej w dniu głosowania ukończą 60 lat powinni pamiętać o ważnych terminach, związanych z ich uprawnieniami.
- Jakie prawa przysługują niepełnosprawnym wyborcom?
- O jakich terminach powinien pamiętać niepełnosprawny wyborcza? [LISTA]
Jakie prawa przysługują niepełnosprawnym wyborcom?
Prawo do uzyskania informacji o wyborach
Wyborca niepełnosprawny oraz wyborca, który najpóźniej w dniu głosowania ukończy 60 lat, ujęty w Centralnym Rejestrze Wyborców w stałym obwodzie głosowania w danej gminie, ma prawo do uzyskiwania informacji o:
- terminie wyborów oraz godzinach głosowania;
- właściwym dla siebie okręgu wyborczym i obwodzie głosowania;
- lokalach obwodowych komisji wyborczych znajdujących się najbliżej jego miejsca zamieszkania, w tym o lokalach przystosowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych;
- warunkach ujęcia wyborcy w spisie wyborców w obwodzie głosowania, w którym znajduje się lokal obwodowej komisji wyborczej dostosowany do potrzeb wyborców niepełnosprawnych;
- warunkach bezpłatnego transportu do i z lokalu wyborczego;
- komitetach wyborczych biorących udział w wyborach oraz zarejestrowanych listach kandydatów i kandydatach;
- warunkach oraz formach głosowania.
Informacje te są przekazywane wyborcy, na jego wniosek, przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) telefonicznie lub w drukowanych materiałach informacyjnych, w tym w formie elektronicznej.
Prawo do bezpłatnego transportu
W gminach, w których w dniu głosowania nie funkcjonuje gminny przewóz pasażerski można skorzystać z bezpłatnego transportu do lokalu wyborczego i transportu powrotnego. Prawo to przysługuje wyborcy niepełnosprawnemu o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności oraz wyborcy, który najpóźniej w dniu głosowania ukończy 60 lat.
Wyborcy niepełnosprawnemu, którego stan zdrowia nie pozwala na samodzielną podróż, może towarzyszyć opiekun.
Prawo do głosowania przez pełnomocnika
Wyborcy posiadający orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności i ci, którzy w dniu głosowania ukończą 60 lat mają również prawo do głosowania przez pełnomocnika. Głosować przez pełnomocnika można tylko w kraju, a pełnomocnikiem może być osoba posiadająca prawo wybierania.
Prawo do głosowania korespondencyjnego
Wyżej wymienionym osobom przysługuje też prawo do głosowania korespondencyjnego. Mogą z niego również skorzystać osoby podlegające w dniu głosowania obowiązkowej kwarantannie, izolacji lub izolacji w warunkach domowych. Głosować korespondencyjnie można tylko w kraju.
Głosowanie w wybranym lokalu wyborczym
Wyborca niepełnosprawny może głosować osobiście w lokalu wyborczym w obwodzie głosowania właściwym dla jego miejsca zamieszkania. Istnieje też możliwość głosowania w wybranym przez siebie lokalu wyborczym dostosowanym do potrzeb osób niepełnosprawnych. W tym celu trzeba złożyć wniosek o zmianę miejsca głosowania.
Głosowanie przy użyciu nakładki w alfabecie Braille'a
W lokalu wyborczym wyborca niepełnosprawny może także głosować przy użyciu nakładki na kartę do głosowania sporządzonej w alfabecie Braille'a. Nakładkę wraz z kartą do głosowania wyda wyborcy niepełnosprawnemu na jego prośbę komisja wyborcza w dniu wyborów. Po oddaniu głosu nakładkę trzeba zwrócić.
Korzystanie z pomocy innej osoby w trakcie głosowania w lokalu wyborczym
Wyborcy niepełnosprawnemu, na jego prośbę, może pomagać w głosowaniu w lokalu wyborczym inna osoba, w tym także niepełnoletnia. Pomoc ta może mieć tylko techniczny charakter. Państwowa Komisja Wyborcza podkreśla, iż pomoc nie może polegać na sugerowaniu wyborcy sposobu głosowania lub na głosowaniu w zastępstwie tego wyborcy. Dopuszczalne jest, aby na życzenie wyborcy niepełnosprawnego w pomieszczeniu za zasłoną przebywała osoba udzielająca pomocy. Osobą tą nie może być członek komisji, mąż zaufania, ani obserwator społeczny lub międzynarodowy.
Na prośbę wyborcy niepełnosprawnego komisja jest obowiązana do przekazania ustnie treści obwieszczeń wyborczych w zakresie informacji o komitetach wyborczych biorących udział w wyborach oraz zarejestrowanych kandydatach.
O jakich terminach powinien pamiętać niepełnosprawny wyborcza? [LISTA]
- Termin zgłoszenia zamiaru skorzystania z prawa do transportu do lokalu lub transportu powrotnego upływa w dniu 5 maja 2025 r., a w II turze (w przypadku niezgłoszenia zamiaru przed pierwszym głosowaniem) w dniu 27 maja 2025 r. Zgłoszenia trzeba dokonać w godzinach pracy urzędu gminy. Termin wycofania zgłoszenia zamiaru skorzystania z prawa do transportu do lokalu i transportu powrotnego albo rezygnacji tylko z transportu powrotnego upływa w dniu 16 maja 2025 r. (w przypadku II tury 30 maja 2025 r.).
- Termin zgłoszenia komisarzowi wyborczemu zamiaru głosowania korespondencyjnego upływa w dniu 5 maja 2025 r. Termin zgłoszenia zamiaru głosowania korespondencyjnego w ponownym głosowaniu (tzw. II tura) w przypadku niezgłoszenia zamiaru przed pierwszym głosowaniem upływa w dniu 22 maja 2025 r. Zgłoszenia dokonuje się w godzinach pracy delegatury Krajowego Biura Wyborczego obsługującej komisarza wyborczego.
- Termin złożenia wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) wniosku o sporządzenie aktu pełnomocnictwa upływa w dniu 9 maja 2025 r. Termin złożenia wniosku o sporządzenie aktu pełnomocnictwa w ponownym głosowaniu (w przypadku niezłożenia wniosku przed pierwszym głosowaniem) upływa w dniu 23 maja 2025 r. Wniosek należy złożyć w godzinach pracy urzędu gminy. Termin złożenia oświadczenia o cofnięciu pełnomocnictwa upływa w dniu 16 maja 2025 r. Oświadczenie należy złożyć w godzinach pracy urzędu gminy. Po upływie tego terminu oświadczenie takie można złożyć obwodowej komisji wyborczej w dniu głosowania, tj. w dniu 18 maja 2025 r. w godzinach od 7.00 do 21.00, pod warunkiem, że pełnomocnik jeszcze nie oddał głosu. Termin złożenia oświadczenia o cofnięciu pełnomocnictwa w ponownym głosowaniu (tzw. II tura) upływa w dniu 30 maja 2025 r. Po upływie tego terminu oświadczenie takie można złożyć obwodowej komisji wyborczej w dniu ponownego głosowania, tj. w dniu 1 czerwca 2025 r. w godzinach od 7.00 do 21.00, pod warunkiem, że pełnomocnik jeszcze nie oddał głosu.
- Termin złożenia wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) wniosku o zmianę miejsca głosowania w obwodzie właściwym dla lokalu przystosowanego do potrzeb osób niepełnosprawnych, rozpoczyna się w dniu 4 kwietnia 2025 r. i upływa w dniu 15 maja 2025 r. (w II turze od 19 do 29 maja 2025 r.) Wniosek należy złożyć w godzinach pracy urzędu gminy.
O dotrzymaniu terminu złożenia wskazanych wyżej wniosków i oświadczeń decyduje data ich otrzymania przez właściwy organ, a nie data nadania.
Źródło: Państwowa Komisja Wyborcza